Kinh nghiệm xây dựng sản phẩm đặc thù từ Vịnh Hạ Long

Lâu nay, Vịnh Hạ Long luôn là điểm tựa tăng trưởng cho du lịch Quảng Ninh. Không chỉ định hình diện mạo mà còn tạo ra chu kỳ đón khách cho toàn ngành, những kinh nghiệm từ phát triển sản phẩm du lịch đặc thù trên Vịnh Hạ Long đang được tỉnh nhân rộng để tăng thêm những sản phẩm du lịch đặc sắc, có sức sống lâu bền, khả năng cạnh tranh cao trên bản đồ du lịch khu vực và thế giới.

Theo Viện Nghiên cứu và Phát triển du lịch thì sản phẩm du lịch đặc thù là những sản phẩm được xây dựng dựa trên giá trị đặc sắc, độc đáo, duy nhất, nguyên bản và đại diện của tài nguyên du lịch (tự nhiên và nhân văn) cho một lãnh thổ điểm đến du lịch với những dịch vụ không chỉ làm thỏa mãn nhu cầu, mong đợi của du khách mà còn tạo được ấn tượng bởi tính độc đáo và sáng tạo.

PGS.TS. Phạm Hồng Long, Trường Đại học Khoa học, Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, nhận định: Hiện Quảng Ninh đã hình thành được một số sản phẩm du lịch đặc thù như du lịch liên quan đến Vịnh Hạ Long hay sản phẩm về tâm linh, văn hóa lịch sử ở Yên Tử. Đó là những sản phẩm khác biệt, giúp nâng thương hiệu điểm đến, đồng thời tăng khả năng hấp dẫn khách du lịch.

Năm 2024, toàn tỉnh đón 3,8 triệu lượt khách quốc tế, trong đó, khách tham quan Vịnh Hạ Long là 2,7 triệu lượt, chiếm trên 70% tổng lượng khách quốc tế đến Quảng Ninh. Với vai trò là động lực tăng trưởng chính cho du lịch toàn tỉnh, Vịnh Hạ Long từ lâu đã là mảnh đất màu mỡ thu hút các nhà đầu tư, phát triển sản phẩm. Nhờ đó, sản phẩm du lịch liên quan tới Vịnh Hạ Long không ngừng được đa dạng hóa, làm mới, nâng cao về chất lượng dịch vụ, đồng thời còn được xây dựng theo chuẩn quốc tế.

Ví như khi hoạt động, kinh doanh trên Vịnh Hạ Long, các tàu du lịch ngoài việc tuân thủ quy định về an toàn, môi trường, còn cần trang bị thiết bị giám sát hành trình, camera mạn và mũi tàu, hệ thống chữa cháy CO2 hoặc tương đương, máy tách dầu nước, xử lý nước thải đạt chuẩn, máy phát điện và sơn trắng toàn bộ để đảm bảo thẩm mỹ. Đối với tàu lưu trú còn cần đáp ứng tiêu chuẩn 3 sao trở lên theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 9372:2012. Ngoài ra, từ tháng 9/2019 đến nay, Vịnh Hạ Long đã nói không với sản phẩm nhựa dùng một lần.

Trong định hướng phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và đẩy mạnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế từ “nâu” sang “xanh”, Quảng Ninh hướng tới mở rộng không gian phát triển, đa dạng hóa sản phẩm với phương châm “Du lịch Quảng Ninh không chỉ có Vịnh Hạ Long”. Hiện thực hóa phương châm này, Quảng Ninh bắt đầu làm mới từ chính du lịch Vịnh Hạ Long, trước hết là để xóa bỏ định kiến “du lịch Quảng Ninh chỉ có tham quan vịnh”.

Sau dịch Covid-19, cùng với sản phẩm truyền thống là tham quan và nghỉ đêm, trên Vịnh Hạ Long đã phát triển thêm sản phẩm du thuyền nhà hàng đưa du khách ngắm cảnh ven bờ Bãi Cháy, Hạ Long về đêm và trải nghiệm ẩm thực, kết hợp với đó là các show diễn âm nhạc, nghệ thuật đặc sắc; sản phẩm du lịch “Hát giữa kỳ quan” cả trên bờ và trên du thuyền với sự góp mặt của nhiều nhóm nhạc, ca sĩ nổi tiếng trong nước và quốc tế. Từ 4/7/2025, Tập đoàn Sun Group chính thức đưa các show trình diễn pháo hoa tại phường Bãi Cháy phục vụ du khách vào các ngày thứ 6 và thứ 7 hằng tuần, từ 4/7-2/9/2025. Qua đó, gia tăng sức hút và sự hứng khởi, trải nghiệm du lịch về đêm cho du khách.

Có thể nói,  từ Vịnh Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh đã hình thành được mô hình phát triển sản phẩm bài bản, chuyên nghiệp và bền vững, từ đó có khả năng nhân rộng ra toàn tỉnh. Cụ thể, trước khi công bố chính thức hành trình tham quan trên Vịnh Bái Tử Long, tỉnh đã ban hành kế hoạch phát triển đội tàu trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long gắn với kế hoạch truyền thông mở cửa tham quan Vịnh Bái Tử Long. Theo đó, phấn đấu đến năm 2030, đạt 100% số lượng tàu du lịch hoạt động trên Vịnh Bái Tử Long được đóng mới/thay thế bằng vỏ thép (hoặc vật liệu tương đương), tàu đóng mới có trọng tải từ 200 khách trở lên, tàu lưu trú đóng đáy đôi và nâng cao tiêu chuẩn, điều kiện an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, có chất lượng dịch vụ cao.

Cùng với xây dựng tiêu chuẩn khung để phát triển đội tàu du lịch đẳng cấp, tỉnh cũng tạo điều kiện để doanh nghiệp phát triển những sản phẩm du lịch biểu diễn nghệ thuật, khai thác các giá trị và câu chuyện văn hóa của Quảng Ninh. Show diễn thực cảnh "Đi tìm dấu ngọc" tại hang Ngọc Rồng (phường Cẩm Phả) từ khi ra mắt đã nhận được những đánh giá cao từ các chuyên gia và du khách. PGS.TS. Nguyễn Thế Kỷ nhận định: "Tôi nghĩ, đây là một điểm để thu hút khách du lịch trong nước và cả quốc tế. Chương trình nghệ thuật này cũng là điểm nhấn quảng bá du lịch, hình ảnh Quảng Ninh và Việt Nam cũng như tham gia góp phần vào công nghiệp văn hoá".

Mạnh dạn thử nghiệm những sản phẩm tiềm năng và đầu tư nâng chất cho những sản phẩm đặc thù, có sức sống lâu bền đang là hướng đi được ngành du lịch Quảng Ninh đặc biệt quan tâm. Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở VH-TT&DL, cho biết: 5 năm gần đây, ngành Du lịch Quảng Ninh đã khuyến khích doanh nghiệp phát triển nhiều sản phẩm mới. Năm 2023 có 38 sản phẩm, năm 2024 là 67 sản phẩm. Năm 2025, ngành hướng đến sản phẩm chuyên biệt, phục vụ khách chi tiêu cao, tổ chức khoảng 170 sự kiện trải đều các tháng, hướng tới du lịch 4 mùa. Cụ thể, tỉnh sẽ là trung tâm tổ chức các sự kiện âm nhạc, điện ảnh, lễ hội quốc tế; trung tâm hội nghị, triển lãm MICE; điểm đến nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe đẳng cấp; trung tâm du lịch tâm linh, Phật giáo hàng đầu.