Hưởng ứng Ngày Môi trường Thế giới (5/6) và Tháng hành động vì môi trường năm 2025 Nỗ lực vì sự phát triển bền vững

Quảng Ninh là địa phương có vị trí chiến lược và tiềm năng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghiệp, du lịch và dịch vụ. Tuy nhiên, tốc độ phát triển nhanh cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và gìn giữ môi trường sinh thái. Song bằng quyết tâm chính trị cao, sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và cộng đồng doanh nghiệp, người dân, tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nhiều giải pháp hiệu quả, sáng tạo nhằm bảo vệ môi trường, từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong thực hiện các mục tiêu phát triển xanh, sạch và bền vững.

Kết nối trách nhiệm, lan tỏa hành động xanh

Thành lập từ năm 2019, HTX Sản xuất sản phẩm tái chế - Dịch vụ tổng hợp Green Life Hạ Long (phường Hà Khẩu, TP Hạ Long) là mô hình tiêu biểu về tái chế rác thải nhựa, lan tỏa mạnh mẽ lối sống xanh trong cộng đồng. Thay vì là phế phẩm bỏ đi, những tấm pano, áp phích, vải vụn, chai, lọ, nhựa, thùng sơn, lốp xe… qua bàn tay khéo léo của những người thợ đã được tái sinh trở thành những vật dụng hữu ích cho cuộc sống như túi xách, sổ tay, chậu hoa… mang theo thông điệp “Rác là tài nguyên, không phải gánh nặng”.

Chị Trần Thị Hương, Giám đốc HTX Sản xuất sản phẩm tái chế - Dịch vụ tổng hợp Green Life Hạ Long, chia sẻ: HTX là mô hình kinh tế tuần hoàn xuất phát từ khát vọng biến rác thải thành tài nguyên, biến thói quen tiêu dùng thành hành động xanh. Từ việc thu gom rác tái chế tại khu dân cư, chợ, trường học… đến phân loại, làm sạch và tái chế thủ công, tạo ra các sản phẩm hữu ích đòi hỏi rất nhiều công sức, tỉ mỉ và tâm huyết mỗi ngày. Vì vậy, chúng tôi vẫn đang không ngừng nỗ lực mở rộng mô hình thu gom và xử lý rác theo chuỗi; kết hợp với các doanh nghiệp, trường học phát triển mô hình du lịch sinh thái và giáo dục môi trường cho học sinh.

Chương trình “Vracbank - Gửi rác, rút tiền” nhằm khuyến khích người dân địa phương phân loại rác tái chế ngay tại nguồn của Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh cũng trở thành điểm sáng trong công tác bảo vệ môi trường của tỉnh. Sau gần 3 năm triển khai, chương trình đã thu gom hơn 500 tấn rác tái chế, góp phần giảm tải cho hệ thống xử lý rác thải của địa phương và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng nhân dân. Lượng rác thu gom được chuyển đến nhà máy xi măng áp dụng công nghệ đồng xử lý chất thải công nghiệp không tạo tro xỉ hay khí độc hại. Quan trọng hơn, quá trình này thay thế một phần nguyên liệu than truyền thống và giảm chi phí sản xuất.

Cùng với đó, các tổ chức chính trị - xã hội trong tỉnh cũng triển khai hiệu quả các mô hình bảo vệ môi trường. Tiêu biểu, Hội Nông dân các cấp duy trì hơn 600 mô hình như: Mô hình cánh đồng “3 giảm, 3 tăng”; “Đồng ruộng sạch, sản xuất an toàn”; “Đẹp nhà, sạch đường, sạch đồng ruộng”, “Nói không với túi nilon và rác thải nhựa”, “Thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật”… Các cấp Hội Phụ nữ cũng tích cực lan tỏa các mô hình: “Biến rác thành tiền”, “Ủ phân hữu cơ”, “Nhà của pin”, “Dùng làn nhựa đi chợ”… tại hầu hết các khu dân cư.

Bà Nguyễn Thanh Hương, khu 6, phường Bãi Cháy (TP Hạ Long), chia sẻ: Vừa qua, khu phố chúng tôi đã triển khai mô hình “Ngôi nhà xanh” là những thùng chứa rác tái chế được thiết kế đẹp mắt, đặt tại các vị trí thuận tiện để người dân có thể mang vỏ chai nhựa, hộp giấy, lon nước… đến bỏ vào. Không chỉ dừng lại ở việc thu gom rác tái chế, mô hình này còn góp phần thay đổi nhận thức, khuyến khích mọi người phân loại rác ngay tại gia đình, giảm lượng rác thải khó xử lý ra môi trường đặc biệt còn tạo nguồn quỹ giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn tại khu phố. Hơn hết đó còn là cách để mỗi cá nhân hình thành, lan tỏa một nét văn hóa ứng xử đẹp, văn minh trong cộng đồng.

Vào cuộc quyết liệt, đồng bộ

Thực hiện phương châm “Không đánh đổi môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần”, tỉnh Quảng Ninh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo có tính nền tảng và chiến lược, tạo khung pháp lý đồng bộ và thống nhất trong công tác triển khai thực hiện, tiêu biểu Nghị quyết chuyên đề số 10-NQ/TU ngày 26/9/2022 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh nguồn nước giai đoạn 2022-2030”; UBND tỉnh đã ban hành nhiều kế hoạch, chương trình, quy định về phòng, chống ô nhiễm nhựa.

Theo đó, năm 2019, Quảng Ninh là một trong các tỉnh, thành đầu tiên của cả nước phát động ở quy mô toàn tỉnh thực hiện chiến dịch “Chống rác thải nhựa” huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Năm 2022, Huyện ủy Cô Tô ban hành và triển khai Đề án “Huyện đảo Cô Tô không có rác thải nhựa”, là huyện đảo đầu tiên cả nước có đề án, nghị quyết riêng của cấp ủy về phòng, chống rác thải nhựa. Các mô hình như vịnh Hạ Long không rác thải nhựa do Ban Quản lý vịnh Hạ Long tham mưu triển khai từng bước mang lại hiệu quả thiết thực.

Cùng với đó, Quảng Ninh đặc biệt quan tâm tới công tác bảo vệ môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản. Tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo tăng cường công tác kiểm soát môi trường đối với các dự án khai thác khoáng sản trên địa bàn, đảm bảo trước khi đi vào vận hành các dự án phải thực hiện đầy đủ thủ tục pháp lý, hoàn thành các công trình, biện pháp bảo vệ môi trường, xử lý chất thải… Tỉnh cũng đặt ra lộ trình phấn đấu đến năm 2025 sẽ chấm dứt khai thác, đóng cửa toàn bộ mỏ đá làm vật liệu xây dựng thông thường để hoàn nguyên môi trường.

Tỉnh đã sớm chỉ đạo xây dựng dự án nâng cao năng lực quan trắc môi trường tự động. Toàn tỉnh hiện có 196 trạm quan trắc môi trường tự động, giúp cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát liên tục, tự động 24/24h hoạt động phát thải của các doanh nghiệp. Từ đó, kịp thời đưa ra các biện pháp xử lý ngăn chặn hoạt động phát thải vượt giới hạn cho phép theo Quy chuẩn Việt Nam ra môi trường.

Phát triển rừng bền vững gắn với bảo vệ môi trường là một trong những giải pháp quan trọng nhằm thực hiện mục tiêu phát triển bền vững của tỉnh. Từ năm 2022 đến nay, toàn tỉnh đã trồng 4.258,7ha rừng lim, giổi, lát, bằng 85,1% chỉ tiêu trồng 5.000ha đến hết năm 2025. Năm 2025, toàn tỉnh phấn đấu trồng rừng tập trung đạt 31.847ha, gồm 2.724ha rừng phòng hộ và 29.123ha rừng sản xuất, gấp 2,4 lần so với chỉ tiêu trồng rừng năm 2024 thể hiện sự quyết tâm cao của tỉnh trong công tác phát triển, khôi phục sản xuất lĩnh vực lâm nghiệp sau bão số 3. Cùng với những chủ trương, chính sách đặc thù để khuyến khích phát triển lâm nghiệp bền vững, tỉnh tăng cường công tác quản lý, bảo vệ rừng, ngăn chặn và xử lý kịp thời, có hiệu quả các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng; tăng cường công tác phòng cháy, chữa cháy rừng…

Với quyết tâm cao và hành động đồng bộ, Quảng Ninh đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường để mỗi hành động xanh hôm nay là nền tảng cho một tương lai bền vững mai sau.