Hưởng ứng Ngày Môi trường Thế giới và Tháng hành động vì môi trường năm 2025: Chung tay hành động vì môi trường xanh

Quảng Ninh đang thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, bằng chiến lược chuyển đổi mô hình phát triển từ "nâu" sang "xanh". Với hàng loạt giải pháp đồng bộ như xanh hóa ngành công nghiệp, phát triển kinh tế tuần hoàn, đầu tư hạ tầng bền vững và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, tỉnh đang từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong thúc đẩy tăng trưởng xanh, hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Ngành Than tiên phong

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) có hơn 40 doanh nghiệp thành viên đang hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Trong đó, lĩnh vực khai thác than vốn là ngành kinh tế chủ lực nhưng cũng tiềm ẩn nhiều tác động đến môi trường đang có những chuyển biến mạnh mẽ theo hướng xanh hóa toàn diện. Với vai trò tiên phong, TKV đã triển khai hàng loạt giải pháp đồng bộ, quyết liệt và mang tính chiến lược lâu dài, nhằm hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, hài hòa giữa khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường.

Ông Nguyễn Văn Tuân, Phó Tổng Giám đốc TKV, khẳng định: Phát triển sản xuất phải đi đôi với bảo vệ môi trường, đó là yêu cầu sống còn của Tập đoàn. Trong suốt quá trình xây dựng và phát triển, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam luôn coi công tác bảo vệ môi trường là yếu tố then chốt trong chiến lược phát triển bền vững của mình. Với phương châm “Từ nguồn tài nguyên và nguồn nhân lực đi lên giàu mạnh”, suốt 30 năm qua, TKV đã kiên trì theo đuổi chiến lược phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường, đặc biệt tại Vùng mỏ Quảng Ninh - nơi tập trung phần lớn hoạt động khai thác than của cả nước. Hàng loạt giải pháp đồng bộ đã được triển khai và mang lại những kết quả rõ nét. Cụ thể, công tác cải tạo, phục hồi môi trường đã được đẩy mạnh với hơn 2.000ha bãi thải mỏ được trồng phủ xanh, riêng trên địa bàn Quảng Ninh đạt hơn 1.800ha. TKV cũng đã xây dựng và vận hành ổn định 45 trạm xử lý nước thải mỏ hầm lò và lộ thiên, mỗi năm xử lý từ 140-150 triệu m³ nước thải/năm, trong đó khoảng 15-20% được tái sử dụng phục vụ sản xuất.

Không chỉ dừng lại ở việc xử lý nước, TKV còn đặc biệt chú trọng tới xử lý chất thải rắn và chất thải nguy hại. Tại xã Dương Huy, TP Cẩm Phả, Tập đoàn đã đầu tư xây dựng một nhà máy xử lý chất thải công nghiệp nguy hại với công suất 6.900 tấn/năm, đủ sức xử lý toàn bộ lượng chất thải nguy hại phát sinh từ các đơn vị thành viên trên địa bàn tỉnh. Ngoài ra, TKV còn thực hiện nạo vét, cải tạo hệ thống sông suối thoát nước, xây dựng các hồ lắng đầu nguồn nhằm ngăn ngừa ngập úng và bồi lấp khu vực hạ lưu, từ đó bảo vệ tài nguyên nước và kiểm soát thiên tai. Tính từ đầu năm 2025 đến nay, các đơn vị TKV đã tiến hành nạo vét 13 tuyến suối, hố lắng với tổng khối lượng hơn 200.000m³ đất đá.

Để giảm thiểu bụi và cải thiện môi trường tại các khu vực sản xuất, Tập đoàn đã đầu tư 125 máy phun sương dập bụi cao áp, cùng với 167 xe tưới đường, trong đó 136 xe phục vụ riêng vùng Quảng Ninh và có 4 xe tưới mỏ chuyên dụng công suất lớn 50m³ nhằm tăng hiệu quả chống bụi. Các biện pháp này đã từng bước cải thiện chất lượng không khí tại các khu mỏ, giảm thiểu ảnh hưởng tới khu dân cư lân cận và sức khỏe người lao động.

Hiện nay, TKV còn đang chủ động đầu tư quy hoạch hạ tầng, từng bước phòng ngừa từ gốc các nguy cơ gây ô nhiễm. Tập đoàn đã hoàn thành xây dựng 47,5km hệ thống băng tải vận chuyển than, điều này giúp giảm thiểu bụi, tiếng ồn và áp lực lên giao thông đô thị. Cùng với đó là 110km đường mỏ chuyên dụng, thay thế cho hệ thống đường dân sinh, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và vệ sinh môi trường. Việc cơ giới hóa trong khai thác cũng được TKV đẩy mạnh với hệ thống thiết bị đồng bộ, hiện đại cho cả mỏ lộ thiên và hầm lò, giúp nâng cao năng suất lao động, giảm tiêu hao nguyên vật liệu, giảm sử dụng gỗ chống lò, qua đó góp phần bảo vệ rừng và tài nguyên thiên nhiên.

Một điểm sáng nổi bật là việc xây dựng và triển khai Đề án bảo vệ môi trường vùng than Quảng Ninh đến năm 2030, định hướng tới năm 2045. Đề án tập trung vào các giải pháp trọng tâm như phủ xanh bãi thải, cải tạo cảnh quan, tái chế, tái sử dụng các loại chất thải như nước thải mỏ, tro xỉ, đất đá làm vật liệu san lấp; băng tải hóa và phun sương dập bụi trong vận chuyển than; nâng cấp hạ tầng sản xuất và xây dựng lưới chống bụi kiên cố tại các nhà máy tuyển. Đặc biệt, TKV đang hướng tới mô hình “nhà máy trong công viên” - một biểu tượng cho sự hòa quyện giữa sản xuất công nghiệp và không gian xanh thân thiện với môi trường.

Bên cạnh đó, TKV còn tích cực triển khai các nhiệm vụ chiến lược về ứng phó biến đổi khí hậu, trong đó có việc kiểm kê khí nhà kính, xây dựng và thực hiện kế hoạch giảm phát thải theo đúng lộ trình cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26. Trong năm 2025, Tập đoàn sẽ phê duyệt và triển khai Kế hoạch hành động giảm nhẹ phát thải khí nhà kính giai đoạn đến 2030, định hướng tới 2050, tiến tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Đây là mục tiêu rõ ràng, cho thấy tầm nhìn chiến lược dài hạn của ngành Than đối với sự phát triển bền vững.

Hiện nay, TKV xác định nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và người lao động là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Các phong trào như xây dựng môi trường “Sáng - Xanh - Sạch”, giảm thiểu rác thải nhựa nơi làm việc và sinh sống, thực hành lối sống xanh đã được triển khai sâu rộng trong toàn Tập đoàn.

Những kết quả đạt được cho thấy ngành Than đã chuyển mình mạnh mẽ cả trong tư duy lẫn hành động, từng bước xóa bỏ hình ảnh công nghiệp nặng gắn với khói bụi, bãi thải, để hướng tới mô hình phát triển xanh, hài hòa giữa khai thác và bảo vệ môi trường.

Hướng tới phát triển bền vững và không rác thải nhựa

Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác bảo vệ môi trường trong sự phát triển bền vững, những năm qua, tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều giải pháp đồng bộ, sáng tạo và quyết liệt nhằm cải thiện chất lượng môi trường sống, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, kiểm soát ô nhiễm rác thải, đặc biệt là ô nhiễm nhựa - vấn đề đang ngày càng trở nên cấp bách trên toàn cầu.

Bám sát các chỉ đạo của Trung ương như Nghị quyết Trung ương 7 khóa XI, Nghị quyết số 24-NQ/TW, các Kết luận số 56-KL/TW (2019) và 81-KL/TW (2024) của Bộ Chính trị, tỉnh Quảng Ninh đã cụ thể hóa bằng hệ thống văn bản chỉ đạo có tính nền tảng và dài hạn. Nổi bật là Nghị quyết số 10-NQ/TU ngày 26/9/2022 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh nguồn nước giai đoạn 2022-2030. Từ đó, các kế hoạch và chương trình hành động cụ thể đã được triển khai, như Kế hoạch phòng chống rác thải nhựa đại dương; phong trào “Chống rác thải nhựa” (2019); Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 33/CT-TTg về tăng cường quản lý và tái chế chất thải nhựa (2021); hay Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2050...

Không chỉ dừng ở chủ trương, tỉnh Quảng Ninh đã nhanh chóng triển khai nhiều mô hình thực tiễn hiệu quả, mang tính lan tỏa cao. Là một trong những địa phương đầu tiên trong cả nước phát động chiến dịch chống rác thải nhựa trên toàn tỉnh ngay từ năm 2019, Quảng Ninh đã huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân. Đặc biệt, huyện đảo Cô Tô đã trở thành địa phương tiên phong với Đề án “Nói không với rác thải nhựa”, được cụ thể hóa bằng nghị quyết riêng của cấp ủy - mô hình duy nhất trên cả nước tính đến thời điểm hiện tại.

Các sáng kiến như “Vịnh Hạ Long không rác thải nhựa”, chương trình “Vrac-Bank” của doanh nghiệp địa phương, cùng phong trào “Ngày thứ Bảy xanh”, “Hành trình xanh”, chiến dịch thu gom rác dọc bờ biển, Vịnh Hạ Long... đã góp phần hình thành lối sống thân thiện với môi trường, nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi cộng đồng trong sử dụng, tiêu thụ và thải bỏ nhựa. Bên cạnh đó, các quy định kỹ thuật địa phương như về vật liệu làm phao nổi trong nuôi trồng thủy sản, quản lý hoạt động tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long... cũng cho thấy sự cụ thể hóa đồng bộ các giải pháp bảo vệ môi trường từ chính sách tới thực tiễn.

Ngày 1/6 vừa qua, Bộ NN&MT phối hợp cùng UBND tỉnh tổ chức lễ mít tinh hưởng ứng Ngày Môi trường Thế giới (5/6) và Tháng hành động vì môi trường năm 2025 với chủ đề “Chống ô nhiễm nhựa”. Sự kiện này thể hiện rõ quyết tâm của tỉnh Quảng Ninh trong việc triển khai các hoạt động chống ô nhiễm nhựa. Tỉnh kêu gọi các ngành, cơ quan đoàn thể, chính quyền địa phương, các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp tiếp tục quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn và chủ động tổ chức các hoạt động thiết thực, trong đó trọng tâm là đổi mới toàn diện công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường; đồng thời hoàn thiện chính sách, thúc đẩy sản xuất và tái chế chất thải theo hướng thân thiện với môi trường. Cùng với đó, tỉnh tổ chức Tháng cao điểm hành động vì môi trường năm 2025, gắn liền với chiến dịch toàn quốc “Chung tay giảm thiểu rác thải nhựa - Lan toả lối sống xanh”.

Bên cạnh các hoạt động thu gom và xử lý rác thải nhựa, Quảng Ninh còn tiên phong trong việc thay thế phao xốp bằng phao HDPE trong hoạt động nuôi trồng thủy sản nhằm giảm thiểu tác động xấu đến môi trường. Không chỉ vậy, nhiều tập đoàn và doanh nghiệp trên địa bàn cũng đã triển khai các mô hình kinh tế tuần hoàn nhằm giảm thiểu ô nhiễm và phát triển bền vững.

Chia sẻ về công tác bảo vệ môi trường của tỉnh, bà Trần Thị Hương, Giám đốc HTX Green Life Hạ Long, cho biết: Tỉnh Quảng Ninh đã thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong công tác bảo vệ môi trường với nhiều chính sách và chương trình thiết thực, hướng tới phát triển bền vững và xanh hóa toàn diện. Trước bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng và ô nhiễm môi trường trở thành thách thức cấp bách, tỉnh đã chủ động ban hành các nghị quyết, kế hoạch hành động nhằm nâng cao nhận thức, quản lý tài nguyên và phòng chống ô nhiễm, đặc biệt là ô nhiễm nhựa.

Tại Green Life Hạ Long, hiện đang lựa chọn kinh tế tuần hoàn làm kim chỉ nam trong mọi hoạt động. Từ những vật liệu tưởng chừng là rác thải, chúng tôi thu gom, phân loại, xử lý và tái chế để tạo ra các sản phẩm mới, góp phần giảm thiểu rác thải và lan tỏa lối sống xanh trong cộng đồng. Điều quan trọng nhất là mỗi người dân đều có thể tham gia và trở thành một phần của giải pháp bảo vệ môi trường. Chúng tôi tin rằng với sự chỉ đạo quyết liệt của tỉnh Quảng Ninh cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, tổ chức và người dân, các mô hình phát triển bền vững sẽ ngày càng mở rộng, góp phần tạo nên môi trường sống trong lành, bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá và thúc đẩy nền kinh tế xanh.

Ông Nguyễn Như Hạnh, Phó Giám đốc Sở NN&MT, khẳng định: Tỉnh đang đi đúng hướng trong công cuộc bảo vệ môi trường với nhiều bước tiến quan trọng. Đáng chú ý, tỉnh đã và đang triển khai nhiều chính sách đồng bộ, sáng tạo nhằm giảm thiểu ô nhiễm, đặc biệt là ô nhiễm nhựa - một trong những thách thức lớn hiện nay. Với quyết tâm cao, tỉnh đang tập trung tuyên truyền, vận động và tạo điều kiện thuận lợi để từng bước thay đổi thói quen sử dụng nhựa trong cộng đồng, hướng tới mục tiêu chấm dứt hoàn toàn việc sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần. Đây được xem là bước ngoặt quan trọng, góp phần xây dựng môi trường xanh - sạch - đẹp, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn, bền vững tại Quảng Ninh.