Hóa chất 6-Benzylaminopurine làm giá 'lớn nhanh như thổi' nguy hiểm ra sao?

6-Benzylaminopurine là một loại hóa chất kích thích tăng trưởng cấm dùng trong sản xuất thực phẩm vì có mức độ nguy hại lớn. Vì sao nhiều nơi vẫn dùng ngâm giá?

Thời gian gần đây, hàng loạt địa phương liên tục phát hiện và xử phạt các cơ sở sử dụng hóa chất để ngâm giá, bất chấp sức khỏe người dân.

Điển hình ngày 26-12, Công an tỉnh Đắk Lắk triệt xóa thành công và khởi tố 4 chủ cơ sở dùng chất cấm là "nước kẹo" sản xuất giá thu lợi nhuận, ảnh hưởng sức khỏe người dân.

Sau khi giám định, "nước kẹo" mà chủ các cơ sở dùng để làm "phụ gia" trong sản xuất giá là hoạt chất 6-Benzylaminopurine.

Trước đó Công an TP Huế phát hiện cơ sở kinh doanh dùng chất kích thích tăng trưởng để trồng giá tại địa chỉ 7/1/56 Duy Tân, phường An Cựu, TP Huế, do ông Lê Thanh Vũ (67 tuổi) làm chủ.

Hàng loạt hệ lụy sức khỏe khi ăn phải giá ngâm hóa chất

Ông Vũ cho biết hóa chất được ông dùng để trồng giá là 6-Benzylaminopurine mua tại TP.HCM để hòa với nước tưới lên giá, kích thích thân giá phát triển mọng nước, ngắn rễ rồi bán ra thị trường TP Huế.

Trao đổi với PV, chuyên gia hóa học Trần Hồng Côn cho hay 6-Benzylaminopurine (BAP) là chất kích thích tăng trưởng tế bào (cytokinin) thế hệ tổng hợp đầu tiên.

Benzylaminopurine kết tinh thành tinh thể hình kim, không màu, không tan trong các dung môi hữu cơ thông thường, tan trong dimethylformamide, dimethyl sulfoxide, tan trong dung dịch nước vôi.

Đây là hóa chất không thuộc danh mục được phép sử dụng trong sản xuất thực phẩm và danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam.

Với thực vật, BAP có ba tác dụng: Kích thích cây phát triển, ra nhánh, đâm chồi; Tăng cường ra hoa và làm trái cây to hơn nhờ kích thích phân chia tế bào; Tăng đề kháng với bệnh, hạn hán, lạnh, hoặc nồng độ muối cao, tích nước lớn, do vậy sản phẩm vẫn giữ được màu sắc và tươi xanh lâu hơn.

Chính vì vậy để tăng được tính lợi nhuận, nhiều cơ sở đã bất chấp sự độc hại này để mua về sử dụng.

Theo ông Côn, với cơ thể con người, khi ăn lượng nhỏ sẽ chưa ảnh hưởng sức khỏe ngay.

Ngược lại khi ăn phải lượng lớn loại hóa chất có thể gây tử vong. Nếu tiếp xúc hít, qua da lâu dài có thể làm thai nhẹ ký, não úng thủy và các dị tật bẩm sinh, ung thư...

Nếu văng vào mắt sẽ gây viêm kết mạc; dính vào da gây viêm da, làm nặng thêm bệnh lý da; nếu hít gây tổn thương phổi, viêm phổi, làm nặng thêm các bệnh phổi mãn tính như viêm phế quản mãn tính, COPD, xơ phổi…

Làm sao để phân biệt được giá ngâm hóa chất và giá sạch?

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - nguyên giảng viên Viện Công nghệ sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, người dân có thể chú ý phân biệt giá sạch và giá nhiễm hóa chất bằng mắt thường.

Giá ngâm hóa chất thường mập, to tròn, bóng bẩy, thân đều đặn, đẹp mắt nhưng rất giòn và dễ gãy. Trong khi đó, giá sạch thường gầy hơn, không bóng, thân cứng và khó đứt gãy.

Giá sạch được ủ truyền thống từ 3-5 ngày, cọng nhỏ, dài khoảng 3-7cm, có nhiều rễ do hút nước, còn giá ngâm hóa chất được ủ nhanh hơn và ít rễ hơn.

Về màu sắc, giá sạch có màu vàng nhạt tự nhiên, trong khi giá ngâm hóa chất thường có màu trắng sứ, trông bóng bẩy hơn.

Khi ăn, giá sạch có vị ngọt thanh, giòn, đặc và nhiều nước, còn giá ngâm hóa chất thường xốp, khô, ăn không thơm và ít ngọt.

Giá là thực phẩm giàu protein, chứa nhiều vitamin và chất chống oxy hóa, hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Việc sử dụng giá hoặc mầm ngũ cốc còn giúp tăng giá trị dinh dưỡng và khả năng hấp thụ dưỡng chất từ các loại đậu, ngũ cốc.