Tổng Bí thư Tô Lâm thăm, làm việc tại Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam

Chiều 4/9, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Ban Chỉ đạo Trung ương) cùng Đoàn công tác của Trung ương đã tới thăm, làm việc tại Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ.

Dự buổi làm việc có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính; Nguyễn Duy Ngọc, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương; Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Công an; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Lê Minh Hoan, Phó Chủ tịch Quốc hội; Phạm Gia Túc, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương.

Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam được thành lập năm 1979 trên cơ sở tổ chức tiền thân là Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt. Trải qua quá trình phát triển, hiện nay, Viện có 12 đơn vị trực thuộc gồm 3 đơn vị khối quản lý, 9 đơn vị nghiên cứu-triển khai; có 768 cán bộ, viên chức, người lao động. Viện đang quản lý cơ sở hạ tầng nghiên cứu với hai thiết bị lớn mang tầm quốc gia: Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt và máy gia tốc chùm tia điện tử tại Hà Nội.

Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam định hướng vai trò trở thành trung tâm nghiên cứu và phát triển hàng đầu của Việt Nam và ASEAN về công nghệ hạt nhân, năng lượng nguyên tử. Viện đã xác định các trụ cột chiến lược phát triển gồm: Xây dựng Trung tâm nghiên cứu Khoa học công nghệ hạt nhân tại Đồng Nai- công trình trọng điểm, có ý nghĩa chiến lược đối với việc nâng cao tiềm lực khoa học và công nghệ hạt nhân của Việt Nam. Nghiên cứu công nghệ hạt nhân và an toàn điện hạt nhân; tham mưu chính sách, tham gia đào tạo nguồn nhân lực cho chương trình điện hạt nhân quốc gia. Nghiên cứu nâng cao năng lực làm chủ công nghệ nhiên liệu hạt nhân, hướng tới tự chủ phát triển điện hạt nhân bền vững, bảo đảm an ninh năng lượng. Nghiên cứu phát triển công nghệ khai thác, chế biến sâu đất hiếm, titan, tiến tới hình thành chuỗi công nghiệp vật liệu chiến lược.

Các định hướng phát triển nêu trên thể hiện quyết tâm của Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam trong việc nâng tầm khoa học-công nghệ hạt nhân Việt Nam; đáp ứng yêu cầu an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững; góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn phát triển mới.

Tại buổi làm việc, các đại biểu trao đổi những ý kiến tâm huyết, làm rõ các vấn đề xung quanh việc tái khởi động chương trình phát triển điện hạt nhân, đẩy mạnh ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình vào các lĩnh vực kinh tế, phục vụ phát triển đất nước. Các ý kiến khẳng định, phát triển điện hạt nhân là định hướng chiến lược nhằm bảo đảm an ninh năng lượng, ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững; đây không chỉ là một lựa chọn mà là một yêu cầu, đòi hỏi khách quan để phát triển đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm ghi nhận, đánh giá cao những đóng góp âm thầm nhưng rất to lớn của các thế hệ cán bộ, nhà khoa học, người lao động của Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam trong gần 50 năm qua; đồng thời khẳng định tin tưởng với nền tảng truyền thống cùng tinh thần trách nhiệm và khát vọng đổi mới, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam cùng các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng các nhà khoa học thực hiện thắng lợi những yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, Luật Năng lượng nguyên tử năm 2025 đã được thông qua là cột mốc pháp lý mới, vừa củng cố an ninh, an toàn, vừa mở rộng không gian ứng dụng năng lượng nguyên tử ở Việt Nam trong giai đoạn mới. Đây cũng là bước cụ thể hóa mục tiêu phát triển năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình, phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo vệ sức khỏe nhân dân và phát triển bền vững đất nước. Việc tái khởi động chương trình điện hạt nhân đặt ra những yêu cầu rất cao, đòi hỏi phải có sự chuẩn bị đồng bộ, toàn diện từ thể chế, hạ tầng công nghệ và đặc biệt là nguồn nhân lực.

Định hướng nhiệm vụ cần tập trung triển khai trong thời gian tới, Tổng Bí thư nêu rõ, trước hết phải xác định phát triển năng lượng nguyên tử là mục tiêu chiến lược lâu dài, có tầm quan trọng cốt yếu trong phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Phát triển năng lượng nguyên tử cũng góp phần nâng cao vị thế, nâng tầm quốc gia. Xây dựng và phát triển điện hạt nhân phải bảo đảm an toàn tuyệt đối cho con người, môi trường và xã hội, tuân thủ nghiêm hướng dẫn của các cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế, tuyệt đối không đánh đổi an toàn lấy tiến độ hay là quy mô.

Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển lĩnh vực năng lượng nguyên tử phù hợp với tình hình mới. Xây dựng chương trình quốc gia về công nghệ và an toàn hạt nhân nhằm bảo đảm an toàn, an ninh hạt nhân ở cấp chuẩn mực quốc tế.

Tổng Bí thư đề nghị nghiên cứu tổ chức lại mô hình Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển mới; rà soát, thống nhất chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm Viện tiếp tục giữ vai trò nòng cốt trong công tác nghiên cứu khoa học, công nghệ, hỗ trợ kỹ thuật, xử lý sự cố, cung cấp dữ liệu khoa học, nghiên cứu ứng dụng và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Tăng cường đầu tư phát triển hạ tầng nghiên cứu thử nghiệm quốc gia.

Tập trung triển khai nhanh, đảm bảo an toàn và hiệu quả dự án Trung tâm nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân tại Đồng Nai. Đây là công trình trọng điểm quốc gia, có ý nghĩa chiến lược đối với việc nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ và công nghệ hạt nhân của Việt Nam, phấn đấu đưa vào vận hành năm 2030. Tăng cường công tác quản lý nguồn nguyên liệu, nhiên liệu, bảo đảm khai thác, sử dụng hiệu quả. Thực hiện chuyển đổi số và quản trị dữ liệu an toàn, liên thông mạnh, công bố dữ liệu minh bạch, có kiểm soát để tăng cường niềm tin xã hội.

Nhấn mạnh yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, Tổng Bí thư đề nghị triển khai các chương trình đào tạo chuyên ngành, đào tạo chuyên sâu và đào tạo theo công nghệ của nhà máy gắn với thực hành tại lò nghiên cứu nội địa hóa; tập trung đào tạo và phát triển nguồn nhân lực hạt nhân để bảo đảm kế thừa, phát triển đội ngũ chuyên gia đầu ngành; có cơ chế thu hút chuyên gia trong nước và nước ngoài; có chính sách đặc thù về lương, phụ cấp đối với những người trực tiếp làm công tác năng lượng nguyên tử, an toàn bức xạ và hạt nhân. Tập trung nghiên cứu, tiếp cận, từng bước làm chủ và nội địa hóa công nghệ mới, công nghệ chiến lược, nền tảng cho điện hạt nhân hiện đại, an toàn; nghiên cứu đầu tư làm chủ công nghệ sản xuất nhiên liệu hạt nhân, chế tạo các thiết bị ứng dụng năng lượng nguyên tử, quan sát và bảo đảm an toàn hạt nhân.

Hoạt động hợp tác quốc tế cần được tăng cường hơn nữa; nâng cao hiệu quả hợp tác với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế; hợp tác có chọn lọc với các viện, tổ chức nghiên cứu, các nước tiên tiến, bạn bè truyền thống trong nghiên cứu khoa học, làm chủ công nghệ, đào tạo nhân lực…; tham khảo kinh nghiệm triển khai các dự án điện hạt nhân phù hợp với điều kiện trong nước, nhận diện sớm các nguy cơ có ảnh hưởng đến môi trường sinh thái, an toàn hạt nhân.

Tổng Bí thư yêu cầu các cơ quan khẩn trương cụ thể hóa từng công việc theo từng mốc thời gian và thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, bảo đảm mọi bước đi đều chắc chắn, minh bạch, hiệu quả và an toàn tuyệt đối vì lợi ích của nhân dân, vì tương lai phát triển bền vững của đất nước