Rửa rau của quả nên dùng nước chuyên dụng hay tự chế?

Sử dụng nước rửa rau quả chuyên dụng để làm sạch các loại hóa chất tồn dư trên rau củ hay chỉ ngâm nước muối và rửa dưới vòi nước là làm sạch?

Nước rửa rau củ chỉ làm sạch bề mặt

Tình trạng rau, củ, quả còn tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kích thích tăng trưởng, kích chín hay thậm chí là nhiễm vi sinh vật có hại luôn là mối lo của các gia đình. Chính vì vậy, các giải pháp giúp loại bỏ hóa chất độc hại cũng như vi sinh vật trên rau củ quả luôn được mọi người tìm kiếm và áp dụng. Nắm bắt được tâm lý này, rất nhiều sản phẩm nước rửa rau củ quả được quảng bá và chào bán trên thị trường.

Trên nhãn các sản phẩm nước rửa rau quả có ghi công dụng như: "Cuốn sạch mọi chất bẩn, dư lượng thuốc trừ sâu, chất bảo quản,… an toàn cho mọi bữa ăn", "Loại bỏ các vi khuẩn gây bệnh đường tiêu hóa: E.Coli, Salmonella,… bảo vệ sức khỏe cả gia đình".

Theo chuyên gia vinh sinh thực phẩm và sinh học phân tử, TS Nguyễn Quốc Anh, hầu hết các loại nước rửa rau củ có thành phần từ enzyme, acid hữu cơ hoặc chất điện hoạt đều chỉ có tác dụng làm sạch bề mặt rau quả, không thể loại bỏ thuốc trừ sâu đã thấm sâu vào bên trong hoặc toàn bộ vi khuẩn tồn tại trên rau, củ, quả. Thêm vào đó, nếu lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách, các sản phẩm này có thể gây ra những tác động tiêu cực không mong muốn.

"Baking soda và acid hữu cơ, khi sử dụng với nồng độ cao hoặc ngâm rau củ quá lâu, có thể bào mòn bề mặt của thực phẩm, đặc biệt là những loại trái cây mềm và nhạy cảm như dâu tây hoặc nho, dẫn đến hiện tượng mất màu, hư hỏng và giảm chất lượng dinh dưỡng, bao gồm cả vitamin và khoáng chất. Còn các dung dịch enzyme nếu sử dụng không đúng cách hoặc để lại dư lượng, nó có thể gây dị ứng ở một số người, đặc biệt là những người nhạy cảm với protein của dứa.

Nước điện hóa có tính oxy hóa mạnh, giúp diệt khuẩn, nhưng nếu nồng độ ion oxy hóa quá cao hoặc sử dụng thường xuyên, thực phẩm có thể bị thay đổi về mùi vị. Bên cạnh đó, tiếp xúc trực tiếp với axit loãng kéo dài có thể gây kích ứng da cho người sử dụng, đặc biệt khi không dùng găng tay bảo vệ."TS Nguyễn Quốc Anh phân tích.

Ngoài ra, việc sử dụng nước rửa rau củ quả không tuân thủ đúng quy trình có thể tạo tâm lý an toàn ảo, trong khi các sản phẩm này chỉ làm sạch bề mặt và không loại bỏ hoàn toàn hóa chất thấm sâu hoặc vi khuẩn dẫn đến việc không tuân thủ hướng dẫn sử dụng hoặc không rửa lại bằng nước sạch hoặc sử dụng sai cách có thể để lại dư lượng hóa chất, gây nguy cơ sức khỏe. Để đảm bảo an toàn, người dùng cần hiểu rõ giới hạn của sản phẩm, tuân thủ hướng dẫn sử dụng và ưu tiên chọn thực phẩm an toàn từ nguồn đáng tin cậy.

Tự pha chế nước rửa rau củ an toàn

Nhiều bà nội trợ truyền tai nhau kinh nghiệm làm sạch rau quả tại nhà bằng những nguyên liệu dễ tìm. Theo đó thì giấm là một trong những thành phần hiệu quả nhất để loại bỏ vi trùng và thuốc trừ sâu từ trái cây và rau củ vì nó có đặc tính kháng khuẩn mạnh mẽ.

Bạn chỉ cần pha loãng 10% giấm trắng với 90% nước, ngâm trái cây và rau quả của bạn trong đó. Ngâm trong khoảng 10 phút, trong thời gian đó bạn hãy khuấy rau củ và trái cây thật đều trong hỗn hợp. Hoặc ngâm rau, củ, quả với nước được vắt thêm nước cốt chanh.

Sở dĩ có thể dùng nước cốt chanh để loại bỏ thuốc trừ sâu là vì trong chanh có tính axit. Bạn hãy ngâm trong dung dịch nước và chanh ở mức độ vừa phải trong thời gian 10 phút là được. Nước vo gạo cũng rất tốt trong việc khử chất trừ sâu trong rau, củ, quả.

Theo PGS.TS Phạm Văn Nho, nguyên giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội, ngâm rau củ quả trong giấm, chanh hay nước vo gạo ít nhiều cũng có tác dụng làm sạch, loãng độc tố hoặc làm thay đổi thành phần của độc tố nếu có.

Dung dịch này có tác dụng hòa tan, kết tủa những chất còn bám dính trên rau củ. Ví dụ như nếu trên lá rau còn tồn dư chất bazo thì khi ngâm vào nước chanh, giấm hoặc nước vo gạo cũng có axit sẽ làm loãng, hòa tan cùng với nước, từ đó làm sạch thực phẩm. Tuy nhiên phải khẳng định rằng tác dụng của những "mẹo" này là rất ít, nếu không muốn nói là cực kỳ nhỏ.

Bởi đối với rau quả đã bị nhiễm thuốc trừ sâu nồng độ quá cao thì việc ngâm, rửa như vậy không có ý nghĩa gì. Nếu thời gian cách ly của thuốc không đảm bảo, ví dụ phun hôm trước, hôm sau đem ra chợ bán, thì không có cách gì loại bỏ được độc chất.

Thế nên, các mẹo này cũng chỉ giống như ngâm với nước muối để khử trùng cho rau quả, tạo ra cảm quan tốt hơn, yên tâm hơn khi sử dụng chứ không có nhiều tác dụng, đặc biệt với thành phần độc tố đã ngấm sâu vào thực phẩm.

Theo chuyên gia, khi chất độc ngấm sâu vào rau quả thường là muối của các loại kim loại. Phun với nồng độ cao thì chúng có thể đi vào trong rau quả, không thể rửa hết được và gần như là rất khó xử lý.

Thuốc trừ sâu được hòa tan trong dung môi, khi phun người ta pha ra nước với nồng độ khá loãng. Trong quá trình bám trên lá rau củ, dưới tác động của không khí, ánh nắng, gió mà hàm lượng này tự tan đi hết. Nhưng đối với rau củ quả không đảm bảo thời gian cách ly thì gần như là "bó tay".

Theo các chuyên gia, để sơ chế sạch rau củ, nên ngâm kỹ, rửa sạch từng lá, nhất là các kẽ lá cho thật sạch, gọt vỏ các loại quả ăn tươi. Riêng đối với các loại rau ăn lá nhỏ như xà lách, cải xoong, rau dền, bông cải thì nên pha vào nước rửa 1 – 2 muỗng cà phê muối để sâu bọ và côn trùng bò ra khỏi kẽ lá.

Đối với các loại rau củ, trái cây, để nguyên củ, rửa sạch trước khi gọt vỏ. Rau quả phải ngâm ngập trong nước sạch 15 – 20 phút, rửa nhiều lần (ít nhất 3 – 4 lần) trong chậu nước đầy để loại trừ phần lớn các thuốc bảo vệ thực vật tồn dư, tức là loại trừ phần lớn nguy cơ ô nhiễm qua con đường rửa trôi.