Nguyễn Nhật Ánh - Người giữ lửa cho văn học thiếu nhi

Ngày 11/5/2025, Nhà xuất bản Trẻ tổ chức sự kiện giao lưu, ra mắt những cuốn sách mới về Nguyễn Nhật Ánh cũng như giới thiệu phiên bản mới của một số tác phẩm thành công của nhà văn tại Đường sách thành phố Hồ Chí Minh trong đó có "Nguyễn Nhật Ánh – Người giữ lửa cho văn học thiếu nhi", một cuốn phê bình, tiểu luận công phu và nhiều tâm huyết do PGS Văn Giá chủ biên.

Một cuốn sách ý nghĩa và cần thiết với độc giả

Nguyễn Nhật Ánh là một hiện tượng văn chương đặc biệt ở Việt Nam trong nhiều thập kỉ qua. Từ những năm 80, 90 của thế kỉ XX đến hai thập niên đầu của thế kỉ XXI, và đến nay, ngọn lửa Nguyễn Nhật Ánh thắp lên trong văn học thiếu nhi Việt Nam ngày một ấm nóng, nồng đượm, toả sáng và chinh phục bạn đọc nhiều lứa tuổi theo cách riêng của nhà văn. Để ghi nhận những đóng góp ấy, nhiều cuốn sách đã được xuất bản như "Nguyễn Nhật Ánh – hoàng tử bé trong thế giới tuổi thơ" (2012), "Nguyễn Nhật Ánh và tôi" (2014), "Nguyễn Nhật Ánh – Hiệp sĩ của tuổi thơ" (2015), "Nguyễn Nhật Ánh trong mắt đồng nghiệp" (2017).

Năm 2025, nhân dịp kỉ niệm ngày sinh của nhà văn (7/5) Nhà xuất bản Trẻ cho ra mắt hai cuốn sách mới là "Lớn lên cũng sách Nguyễn Nhật Ánh" và "Nguyễn Nhật Ánh – Người giữ lửa cho văn học thiếu nhi".

Nếu "Lớn lên cùng Nguyễn Nhật Ánh" tập hợp các bài viết và tranh vẽ của bạn đọc về ảnh hưởng từ những cuốn sách của nhà văn tới tuổi thơ và cuộc đời của chính họ thì "Nguyễn Nhật Ánh – Người giữ lửa cho văn học thiếu nhi" lại là một cuốn sách được biên soạn công phu, với những bài nghiên cứu, phê bình văn chương chuyên sâu do PGS.TS Văn Giá dày công tuyển chọn và sắp xếp. Cuốn sách phác dựng những nét lớn về thế giới nghệ thuật của nhà văn viết cho tuổi thơ, tuổi mới lớn số một Việt Nam hiện nay, đáp ứng nhu cầu tìm hiểu, nghiên cứu về trường hợp Nguyễn Nhật Ánh đồng thời cho thấy vị thế của một nhà văn Việt Nam trong những giao lưu, tương tác với văn học thiếu nhi thế giới.

Kết cấu sách chặt chẽ và gợi mở

Cuốn sách có kết cấu chặt chẽ, khoa học, cách đặt tên cho các phần giàu chất thơ mang tới nhiều khoảng trống gợi mở cảm xúc và suy tư của độc giả.

Sách gồm bốn nội dung chính. Phần một: "Phác thảo chân dung nhà văn Nguyễn Nhật Ánh qua bài viết về Mười điểm toát yếu" của PGS Văn Giá. Phần hai: "Tấc lòng tri ngộ" là tập hợp những bài viết tiếp cận tác phẩm Nguyễn Nhật Ánh từ những góc nhìn và phương pháp mới như từ phê bình cảnh quan, từ so sánh liên ngành, hay từ những tham chiếu tương đồng và đối lập. Ở phần này, xuất hiện những nghiên cứu mới về truyện Nguyễn Nhật Ánh như bài viết "Tác phẩm Nguyễn Nhật Ánh chuyển thể thành phim- Những so sánh liên nghệ thuật" của TS Hà Thanh Vân, bài "Tổng quan nghiên cứu về Nguyễn Nhật Ánh" của PGS Lã Thị Bắc Lý, hay bài viết "Sài Gòn không mộng mơ và hành trình đi tìm mình của những người trẻ tuổi" của Trịnh Đặng Nguyên Hương viết về một thể nghiệm mới trong sáng tác của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Bên cạnh đó, Phần hai còn có một nội dung thú vị mang tên "Những mối lương duyên" gồm những bài viết cho thấy tương tác giữa văn chương và những ngành nghệ thuật khác. Rapprer Đen Vâu chia sẻ rằng tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh “đã phần nào định hình tuổi mới lớn của tôi và cho đến mãi sau này” (tr. 189). Nhạc sĩ, ca sĩ Phan Mạnh Quỳnh, tâm sự rằng “Đôi khi tôi thấy mình như một số nhân vật chính trong các tác phẩm của bác” (tr. 191). Đạo diễn Victor Vũ lại nhận ra “tính universal (vũ trụ)” trong truyện của Nguyễn Nhật Ánh…

"Những chiếc vé… đi thế giới" là tên gọi của Phần ba. Ở đây, mỗi bài viết giống một chiếc vé trao tặng bạn đọc để lên đường ra ngoại quốc. William Naythons (dịch giả Mỹ), nhận ra “tính phổ quát trong tác phẩm Nguyễn Nhật Ánh” (tr.225), Montira Rato (dịch giả Thái Lan) lại cho rằng “Tác phẩm Nguyễn Nhật Ánh đem lại năng lượng tích cực cho người đọc” (tr. 218), nhà văn Lena Rydin (Thuỵ Điển), đánh giá cao khi gọi Nguyễn Nhật Ánh là “Astrid Lindgen của Việt Nam” (tr. 201)… Phần bốn: Về những sân ga tuổi nhỏ tập hợp những bài viết mới về những sáng tác gần đây của nhà văn như truyện Tiệm sách của nàng, Những người hàng xóm, Ra bờ suối ngắm hoa kèn hồng …

Với hơn bốn mươi năm viết cho tuổi thơ và tuổi mới lớn, những cuốn sách của Nguyễn Nhật Ánh đã mở ra một thế giới nhiều hoa mộng, đẹp đẽ, giàu ước mơ và thiện tính, góp phần thắp lên những ngọn lửa nhỏ trong lòng bạn đọc thiếu nhi và những bạn đọc đã đi qua tuổi thiếu nhi. Vì vậy, cuốn sách "Nguyễn Nhật Ánh – Người giữ lửa cho văn học thiếu nhi" chính là món quà ý nghĩa dành tặng nhà văn và những người trân quý văn học thiếu nhi trên khắp cả nước vào mùa hè này.