Dấu ấn 25 năm xây dựng đời sống văn hóa

Suốt chặng đường 25 năm, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tại Quảng Ninh đã thấm sâu vào đời sống cộng đồng, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ. Phong trào không chỉ góp phần nâng cao đời sống tinh thần, xây dựng nếp sống văn minh, mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn an ninh trật tự và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân. Qua đó, không ngừng vun đắp hệ giá trị Quảng Ninh với “Thiên nhiên tươi đẹp - Văn hóa đặc sắc - Xã hội văn minh - Hành chính minh bạch - Kinh tế phát triển - Nhân dân hạnh phúc”.

Với cách làm sáng tạo, linh hoạt, phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa trên địa bàn tỉnh đã được triển khai gắn với Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Bộ Quy tắc ứng xử trên địa bàn tỉnh; chương trình xây dựng nông thôn mới, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”...

Đồng thời, lồng ghép trong các phong trào thi đua yêu nước của các cấp, ngành, đơn vị như: “Chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau”, “Xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh trong Quân đội”,“Khu dân cư không có tội phạm, tệ nạn xã hội”, “Xây dựng đời sống văn hóa cơ sở trong công nhân viên chức lao động”, “Thanh niên sống đẹp, sống có ích”, xây dựng gia đình “5 không, 3 sạch”… Từ đây, đã đưa phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa được triển khai thường xuyên, liên tục, rộng khắp, phù hợp với điều kiện, đặc thù của từng địa phương, mang lại hiệu quả thiết thực, nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần, vật chất của người dân; bộ mặt đô thị, nông thôn ngày càng khởi sắc, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ chung của toàn tỉnh.

Theo đó, xây dựng gia đình văn hóa; thôn, khu phố văn hóa là một phong trào cụ thể và là nhiệm vụ chủ yếu của phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa. Năm 2001 toàn tỉnh có 78,2% gia đình đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa” thì hết năm 2024 có 96,9% gia đình đạt danh hiệu này (tăng 18,7%). Đến nay, toàn tỉnh có 97,9% thôn, khu phố đạt chuẩn văn hóa, tăng 42,4% so với năm 2001; 100% thôn, khu phố đã ban hành hương ước, quy ước; có 1.072 cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp được công nhận danh hiệu “Cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa”. Nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội có nhiều chuyển biến tích cực, các tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan được đẩy lùi, ý thức chấp hành pháp luật của người dân được nâng lên, góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, xây dựng con người có lý tưởng, phẩm chất, nhân cách, lối sống nhân văn, tiến bộ.

Thông qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao được tổ chức định kỳ như: Liên hoan tiếng hát khu dân tỉnh Quảng Ninh; Hội diễn nghệ thuật quần chúng tỉnh Quảng Ninh; “Ngày hội văn hóa, thể thao công nhân viên chức lao động tỉnh Quảng Ninh”… và các ngày hội văn hóa, thể thao, lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số như: Hội Soóng cọ của tộc Sán Chay, Kiêng gió của người Dao, Đại phan của người Sán Dìu, Lồng tồng của người Tày... đã trở thành dịp sinh hoạt văn hóa tinh thần không thể thiếu trong đời sống nhân dân, vừa nhằm bảo tồn, phát huy được các giá trị văn hoá truyền thống vừa phục vụ phát triển du lịch, nâng cao đời sống nhân dân.

Cùng với đó, số người luyện tập thể dục thể thao thường xuyên toàn tỉnh đạt 42,5% dân số; 100% xã, phường, thị trấn trong tỉnh có các điểm tập luyện thể dục thể thao; tại các Nhà văn hóa thôn, Trung tâm Văn hóa xã, các điểm công cộng, công viên tại các địa phương đều được lắp đặt các dụng cụ thể dục thể thao ngoài trời phục vụ nhu cầu tập luyện hằng ngày của người dân. Toàn tỉnh có hơn 1.000 CLB văn nghệ, thể dục thể thao, trong đó phổ biến là: Dân vũ, bóng chuyền hơi, dưỡng sinh, cầu lông, bóng đá... thu hút đông đảo người dân tham gia, giao lưu, gắn kết cộng đồng.

Đặc biệt, từ năm 2022 đến nay, Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc 18/11 tại các khu dân cư được tổ chức đồng loạt trên địa bàn toàn tỉnh. Khắp các thôn, bản, khu dân cư, người dân cùng nhau cất cao tiếng hát rộn ràng, hân hoan, sum họp bên những mâm cơm đoàn kết, trở thành nét đẹp văn hóa trong đời sống nhân dân. Đó chính là minh chứng sinh động nhất cho sự đoàn kết, cho phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa đã thật sự đi vào chiều sâu. Không chỉ có sự quan tâm chỉ đạo của các cấp, ngành, địa phương mà chính người dân là chủ thể trong tham gia xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở ngày càng lành mạnh, phong phú, đoàn kết.

Bước vào giai đoạn phát triển mới, nhất là trong bối cảnh cả nước triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa cần tiếp tục được nâng tầm cả về nhận thức và hành động, đổi mới nội dung, phương thức triển khai theo hướng thiết thực, hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tiễn từng địa bàn, gắn với các mục tiêu phát triển bền vững của tỉnh. Trong đó, chú trọng các nhiệm vụ xây dựng nếp sống văn hóa, môi trường văn hóa lành mạnh, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đẩy lùi các tệ nạn xã hội, tư tưởng suy thoái trong cộng đồng dân cư... Qua đó, góp phần thực hiện có hiệu quả các chỉ tiêu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, củng cố vững chắc quốc phòng, an ninh, xây dựng Quảng Ninh ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại.