Bài 8: Cảng hàng không quốc tế và chiến dịch thần tốc mở cửa bầu trời

Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn được khởi công từ năm 2016, hoàn thành vào tháng 12/2018, được thiết kế đạt cấp 4E (theo mã tiêu chuẩn của Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế - ICAO) và sân bay quân sự cấp II với đường băng dài 3,6km, nhà ga công suất 2,5 triệu hành khách/năm, diện tích nhà ga mở rộng, vị trí đỗ tối thiểu được 6 máy bay… Đây không chỉ là sân bay tư nhân đầu tiên trong cả nước, đánh dấu sự đổi mới, sáng tạo của tỉnh Quảng Ninh, mà còn là dự án sân bay có thời gian thi công nhanh nhất, đột phá, thí điểm mô hình tư nhân đầu tư sân bay, mở đầu cho giai đoạn phát triển sân bay mới trong cả nước.

Mặc dù thời gian hoạt động chưa lâu, nhưng vai trò của Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn đối với sự phát triển của tỉnh Quảng Ninh đã hiện hữu rất rõ. Cảng được ví là cửa ngõ giao thông quan trọng kết nối khu vực và thế giới, gắn kết chặt chẽ với chuỗi các dự án giao thông trọng điểm, các sản phẩm du lịch hấp dẫn, các KCN, KKT. Ngay khi đi vào khai thác, đã có 3 hãng hàng không trong nước, là Vietnam Airlines, VietJet và Bamboo Airway tổ chức khai thác tại cảng với tần suất 2 chuyến/ngày, tỷ lệ lấp đầy đạt trên 70% mỗi chuyến. Sau 5 tháng vận hành (tháng 5/2019) đã tiến hành khai thác các tuyến bay quốc tế. Đây cũng là kỷ lục, bởi thường các sân bay quốc tế khác trên thế giới phải mất từ 2-3 năm khai thác nội địa mới có thể đưa các đường bay quốc tế vào khai thác.

Việc "sinh sau, đẻ muộn" cũng chính là lợi thế để Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn tích hợp những công nghệ hàng đầu thế giới có kiến trúc đặc trưng mang đậm dấu ấn của du lịch Quảng Ninh đã đem lại hài lòng và ấn tượng đối với du khách khi trải nghiệm tại sân bay. Cụ thể, sân bay trang bị hệ thống máy soi đa chiều đáp ứng tiêu chuẩn dò chất nổ lỏng Euro Standand 3 tiên tiến nhất khu vực châu Á, lần đầu tiên được trang bị tại Việt Nam; băng chuyền đưa hành lý, kiểm tra tự động là tiêu chuẩn cao nhất về an ninh hiện nay; hệ thống trả khay tự động; trung tâm kiểm soát không lưu, hệ thống hạ tầng thông tin được xây dựng đồng bộ trên công nghệ mạng lớn nhất thế giới Cisco System (Mỹ)…

Đây là lý do, tháng 11/2020, tổ chức Giải thưởng Du lịch Thế giới (World Travel Awards - WTA) đã chính thức công nhận Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn là "Sân bay khu vực hàng đầu châu Á 2020" và "Sân bay có hệ thống phòng chờ thương gia hàng đầu châu Á 2020".

Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn cũng được nhiều chuyên gia kinh tế đánh giá là "hiện tượng" của Việt Nam, mở đầu cho xu hướng kêu gọi thu hút đầu tư từ địa phương với những dự án quy mô lớn, thay vì trông chờ vào vốn ngân sách Trung ương. TS Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế cho rằng: Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn là biểu trưng cho thấy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân đã lớn mạnh hơn rất nhiều lần, có thể đảm đương được các công trình tầm cỡ, với tiến độ xây dựng nhanh chóng. Công trình đã hiện thực hóa ý chí, quyết tâm của Quảng Ninh trong chiến lược phát triển KT-XH, trong đó ưu tiên hạ tầng đi trước một bước.

Trong thời gian đại dịch toàn cầu bùng phát, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về tổ chức đón các chuyến bay từ vùng dịch trở về, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn đã trở thành cầu nối quan trọng, đủ điều kiện để đón gần 180 chuyến bay đưa trên 40.000 chuyên gia, người dân về nước chu đáo, an toàn, hoàn thành sứ mệnh, trọng trách quốc gia giao phó.

Điều quan trọng, sau khi cách ly an toàn, các chuyên gia đã sớm trở lại nhà máy, đơn vị sản xuất, tái khởi động công việc. Điều này đã hỗ trợ rất lớn cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư ở các KCN, KKT, qua đó, thúc đẩy ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, phụ trợ phát triển, đóng góp cho tăng trưởng kinh tế Quảng Ninh nói riêng và đất nước nói chung trong năm đầy những khó khăn, thử thách như năm 2020.

Nhìn lại chặng đường phát triển của Quảng Ninh, nhất là 10 năm trở lại đây, tỉnh đã nhanh chóng định vị mình trong tương quan với quốc gia, quốc tế, để từ đó xóa bỏ tư duy lối mòn, đi tìm những đột phá mới, cách làm mới, tiên phong. Xây dựng Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn chính là một trong những công trình khẳng định tư duy mới của Quảng Ninh. Bởi trong bối cảnh giao thông hàng không phát triển mạnh trên thế giới, xu thế hội nhập toàn cầu diễn ra mạnh mẽ, thì loại hình giao thông nhanh nhất để kết nối thế giới chính là đầu tư khai thác sân bay. Nhờ có sân bay, sẽ giúp tăng trưởng giá trị hàng hóa một cách bền vững, thúc đẩy giao thương và phát triển các lĩnh vực kinh tế.

Năm 2009, Chính phủ phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Đồn đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 tại Quyết định 1296/QĐ-TTg ngày 19/8. Theo đó xác định Vân Đồn là khu kinh tế tổng hợp được vận hành theo quy chế riêng nhằm phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh Quảng Ninh và vùng Duyên hải Bắc Bộ; là trung tâm du lịch biển đảo chất lượng cao, dịch vụ vui chơi giải trí cao cấp vùng Bắc Bộ, đảo Hải Nam và các thành phố phía Đông Trung Quốc; là đầu mối giao thương quốc tế, động lực chính để phát triển vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, đầu tự hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội hiện đại, đồng bộ gắn với bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, đảm bảo an ninh, quốc phòng khu vực Đông Bắc của Tổ quốc.

Từ sự nghiên cứu bài bản về tiềm năng thế mạnh, khả năng thu hút đầu tư cũng như chuẩn bị rõ lộ trình thực hiện dự án, Chính phủ đã đồng ý và giao cho tỉnh Quảng Ninh là cơ quan có thẩm quyền đầu tư xây dựng Cảng hàng không. Đây cũng là lần đầu tiên ở Việt Nam một tỉnh tự đứng ra huy động vốn xây dựng sân bay. Trên cơ sở thẩm định trên nhiều phương diện, tỉnh đã quyết định chọn Sun Group - một trong những tập đoàn hàng đầu trong nước, đã rất thành công với các dự án phát triển hạ tầng lớn, mang tính động lực cho phát triển kinh tế - xã hội ở các địa phương như Đà Nẵng, Phú Quốc làm chủ đầu tư dự án.

Đối với Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn, ban đầu công tác này cũng gặp nhiều khó khăn, bởi dự án không chỉ phải di dời đất ở, đất sản xuất của nhiều hộ dân, mà còn phải di dời gần 500 ngôi mộ tại xã Đoàn Kết - đây thực sự là thách thức lớn đối với tỉnh Quảng Ninh. Tuy nhiên, cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở đã tích cực vào cuộc, tuyên truyền, vận động nhân dân nhằm tạo sự đồng thuận trong việc chấp hành tốt chủ trương của tỉnh về GPMB.

Đặc biệt là việc phát động Chiến dịch Quang Trung, với cách làm bền bỉ “đến từng ngõ, gõ từng nhà”, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động tạo sự đồng thuận của nhân dân. Từng thành viên tham gia Chiến dịch Quang Trung đã “nằm vùng” cập nhật công việc, phản ánh và báo cáo tình hình đến các đồng chí lãnh đạo tỉnh, từ đó mọi khó khăn phát sinh trong quá trình triển khai đều được giải quyết. Qua đó lan toả tinh thần đồng thuận, ủng hộ của người dân và việc tưởng chừng như “không tưởng” đã thành công, mặt bằng sạch nhanh chóng được bàn giao cho nhà đầu tư triển khai dự án.

Để hỗ trợ tích cực cho doanh nghiệp, nhà đầu tư khi Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn đi vào khai thác, trong các buổi làm việc với đại diện hãng hàng không về kế hoạch hợp tác, tổ chức mở đường bay, tỉnh đã khẳng định sự thiện chí và cam kết tiếp tục đồng hành cùng sự phát triển của doanh nghiệp cũng như nhà đầu tư. Tại các buổi xúc tiến đầu tư và các cuộc hội đàm của lãnh đạo tỉnh trong và ngoài nước, những thông tin về chủ trương, định hướng và chính sách thu hút, kêu gọi đầu tư của tỉnh đều được chia sẻ tới nhà đầu tư. Qua đó, niềm tin của doanh nghiệp, nhà đầu tư lớn đối với Quảng Ninh ngày càng được nâng lên.

Việc xây dựng thành công Cảng hàng không quốc tế của Quảng Ninh đã được Trung ương, các bộ, ngành đánh giá cao về sự táo bạo, quyết tâm đổi mới, mở hướng đi riêng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, vị thế cạnh tranh về thu hút đầu tư cũng như diện mạo của Quảng Ninh sẽ còn được nâng tầm hơn nữa. Đồng thời, công trình đã hiện thực hóa khát vọng của tỉnh, kết nối với thế giới nhanh hơn, hiệu quả ngay thời gian đầu đưa vào khai thác; khẳng định được giá trị cốt lõi của sự năng động, sáng tạo, đổi mới, mà Quảng Ninh đã và đang tiếp tục triển khai. Qua đó, góp phần tạo ra bước ngoặt phát triển mới cho tỉnh, mở thêm những không gian mới cho hợp tác mang tầm quốc tế của Quảng Ninh.

Theo quy hoạch, đến năm 2030 Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn sẽ hoàn thành đường lăn song song với đường băng, hoàn chỉnh đơn nguyên còn lại của nhà ga, nâng công suất lên 5 triệu hành khách/năm, vị trí đỗ 15 máy bay cùng lúc... Với sự lớn mạnh không ngừng của Quảng Ninh, chắc chắn tương lai không xa, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn sẽ đón nhiều nhà đầu tư, du khách đến với tỉnh, mở ra nhiều cơ hội hợp tác, cũng như thúc đẩy phát triển các ngành dịch vụ - du lịch.