Giai đoạn 2020 – 2025, ngành nông nghiệp Quảng Ninh xác định mục tiêu phấn đấu phát triển kinh tế nông nghiệp hiện đại theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, xây dựng nông thôn thịnh vượng - văn minh, nông dân giàu có. Trên cơ sở mục tiêu này, trong 5 năm qua, Quảng Ninh đẩy mạnh phát triển nông, lâm và thuỷ sản theo quy hoạch bền vững. Lấy lĩnh vực thuỷ sản làm “xương sống” phát triển ngành nông nghiệp; lâm nghiệp là lĩnh vực tạo dư địa phát triển và các lĩnh vực chăn nuôi, trồng trọt theo hướng giữ tính ổn định. Mọi hoạt động sản xuất nông nghiệp đều hướng đến thị trường, đều gắn với bảo vệ môi trường và gia tăng tính liên kết cũng như năng lực cạnh tranh. Đây cũng là “kim chỉ nam” cho ngành nông nghiệp Quảng Ninh phát triển ở những giai đoạn tiếp theo.

Với 3 năm bị tác động nặng nề của đại dịch Covid-19, 2 năm sau đó là giai đoạn khó khăn của doanh nghiệp và thị trường tiêu thụ, gần đây là sự tàn phá của cơn bão số 3 (Yagi), đã khiến đứt gãy chuỗi sản xuất – tiêu thụ hàng hoá nông nghiệp, khiến giá vật tư, thức ăn, phân bón, thuốc phục vụ nông nghiệp tăng cao trong khi giá nông sản xuống thấp… Có thể nói, những tác động này đã ảnh hưởng rất lớn đến mọi hoạt động sản xuất nông, lâm, thuỷ sản của Quảng Ninh, đặt áp lực lớn lên ngành nông nghiệp tỉnh nhà.

Trong bối cảnh đó, giai đoạn 2020 – 2025, các hoạt động sản xuất nông nghiệp trên toàn tỉnh vẫn diễn ra rất tích cực, trên tinh thần vượt khó để phát triển. Toàn ngành tập trung vào hoạt động sản xuất nông nghiệp trực tiếp, khai thác sâu vào thị trường nội địa, sức tiêu dùng tại chỗ, lấy đây là thị trường đầu ra chủ lực… Các hoạt động xương sống của ngành nông nghiệp như thuỷ sản, chăn nuôi, trồng trọt, trồng rừng trong 5 năm qua chuyển động mạnh mẽ, đúng hướng, đáp ứng ở mức cao mục tiêu đề ra.

Kết thúc năm 2020, năm đầu tiên bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, sản lượng thuỷ sản toàn tỉnh đạt 146.000 tấn, vượt kế hoạch đề ra 10.000 tấn, tốc độ tăng trưởng là 11,3%, trong đó tốc độ tăng trưởng NTTS đạt 19,8%, cao nhất từ trước đến nay. Thủy sản mang lại cho ngành nông nghiệp 10.700 tỷ đồng, tính theo giá hiện hành, chiếm đến 57% giá trị toàn ngành. Hơn hết, thủy sản tạo việc làm và nguồn thu cho số lao động tăng gấp 2 lần so với thời điểm trước dịch bệnh, với khoảng 5.500 người.

Người dân phường Yên Tử thu hoạch vải chín sớm.

Trong 4 năm 2021, 2022, 2023 và 2024, giá trị tăng trưởng của nông nghiệp Quảng Ninh đều đạt trên kịch bản đề ra, cao hơn so với nhiều năm trước đó. Giá trị sản xuất mỗi năm đạt trên dưới 25.000 tỷ đồng, cũng là mức cao trong nhiều năm qua; tốc độ tăng trưởng ngành của các năm lần lượt 2021 đạt 5,72%, 2022 đạt 5,25%, 2023 đạt 4,43%. Riêng năm 2024, cơn bão số 3 (Yagi) "đánh thẳng" vào 2 lĩnh vực sản xuất cốt lõi nhất của toàn ngành nông nghiệp, cụ thể đã tàn phá trên 100.000ha rừng, xoá sổ gần như hoàn toàn vùng nuôi trồng thuỷ sản trên biển với mức thiệt hại là trên 43.000 tấn hải sản nuôi, trong đó có trên 21.000 tấn thuỷ sản tính trong kỳ thu hoạch. Vì vậy, chỉ tiêu tăng trưởng cho ngành gần như không được đặt ra. Song kết quả mức tăng trưởng ngành nông nghiệp Quảng Ninh năm 2024 đã đạt được là 0,8%, vượt xa mong đợi. Tính tổng giai đoạn 2021 – 2024, tốc độ tăng trưởng toàn ngành nông nghiệp đạt 3,8%, đây là cơ sở để Quảng Ninh đặt chỉ tiêu mức tăng trưởng ngành năm 2025 là 3,5%.

Thời điểm này, sau 7 tháng năm 2025, nhiều chỉ tiêu của ngành nông nghiệp Quảng Ninh đã đạt và vượt mức kịch bản tăng trưởng. Trong đó, sản lượng lương thực đạt gần 102.000 tấn (bằng 100% kịch bản); sản lượng thịt hơi đạt trên 48.000 tấn (vượt 0,6% kịch bản); sản lượng thủy sản đạt gần 90.000 tấn (vượt 9,3% kịch bản). Đáng chú ý, trong lĩnh vực lâm nghiệp, với diện tích trồng rừng đạt khoảng 27.500ha đã vượt 4,2% kịch bản và tăng 174% so với cùng kỳ 2024, trong khi khai thác gỗ rừng trồng đạt hơn 875.000m³, tăng gần gấp đôi. Trong ngành chăn nuôi, sản lượng gia súc, gia cầm đạt hơn 5,8 triệu con (tăng 23% so với cùng kỳ năm 2024).

Không ai nghĩ sau thảm hoạ thiên tai mà bão số 3 gây ra, nông nghiệp Quảng Ninh lại có thể phục hồi nhanh và mạnh đến thế. Chỉ chưa đầy 3 tháng sau, diện tích NTTS trên biển của Quảng Ninh đã trở về với con số trước khi có bão và bắt đầu từ tháng 6/2025. Những lứa hàu đầu tiên thả nuôi sau bão đã cho thu hoạch. Đáng mừng hơn cả là thuỷ sản nuôi biển của Quảng Ninh sau bão đã phát triển đúng quy hoạch với việc Quảng Ninh tiến hành giao biển trở lại sau nhiều năm gián đoạn. Ông Đỗ Đình Minh, Chi cục Trưởng Chi cục Biển, Hải đảo và Thuỷ sản, Kiểm ngư (Sở NN&MT) cho rằng: Điều này là rất quan trọng, đảm bảo cho sự phát triển thuỷ sản lâu dài và đúng chiến lược của tỉnh, tạo cơ hội cho thuỷ sản nuôi bứt phá.

Tính đến thời điểm này, toàn tỉnh đã hoàn thành giao khu vực biển cho 663 cá nhân nuôi trồng thủy sản theo quy định với tổng diện tích 456ha; đã và đang hoàn tất thủ tục giao khu vực biển cho 76 doanh nghiệp, HTX với diện tích 6.452ha, trong đó đã cấp phép nuôi trồng thủy sản trên biển cho 26 hồ sơ với diện tích 3.166ha. Những cá nhân, doanh nghiệp được giao khu vực biển đồng nghĩa với việc đó là những chủ thể chấp hành đúng quy định về vật liệu nuôi trồng, chủng loại giống, phương pháp nuôi, công tác kiểm soát môi trường – vốn là những tiêu chí, yếu tố rất cần thiết để phát triển nuôi biển lâu dài và giá trị cao. Hơn hết người nuôi biển yên tâm sản xuất, yên tâm huy động nguồn lực để đầu tư áp dụng công nghệ nuôi hiện đại, làm gia tăng giá trị NTTS.

Đối với đơn vị chức năng, việc giao biển góp phần đưa công tác quản lý vào quy củ, không để xảy ra tình trạng nuôi trồng tự phát, chồng chéo quy hoạch, tác động tiêu cực đến môi trường biển như một thời đã diễn ra. Thay vào đó là việc kiểm soát về diện tích, sản lượng nuôi, kiểm soát môi trường và dịch bệnh để định hướng cho chiến lược phát triển thuỷ sản lâu dài, bền vững; gắn với hoạt động chế biến và xuất khẩu, làm gia tăng giá trị ngành.

Ở lĩnh vực lâm nghiệp, mục tiêu của giai đoạn này là phục hồi rừng. Kết quả trồng rừng trong 7 tháng đầu năm 2025, với diện tích trồng rừng đạt khoảng 27.500ha đã vượt 4,2% kịch bản và tăng 174% so với cùng kỳ 2024, cho thấy sự quyết tâm và tinh thần gắn bó với rừng của người dân và doanh nghiệp. Ông Vũ Duy Văn, Phó Giám đốc Sở NN&MT cho biết: Với tốc độ trồng rừng như hiện nay, nhiều khả năng chỉ trong 2 năm tới, diện tích rừng của Quảng Ninh sẽ trở về như thời điểm trước bão Yagi.

Có thể thấy, giống như thuỷ sản, lâm nghiệp đang được phát triển theo hướng bền vững, tạo đà cho một bước phát triển đột phá trong thời gian tới. Điều này thể hiện ở việc gia tăng diện tích trồng rừng thâm canh, trồng rừng gỗ lớn đối với diện tích rừng sản xuất, giữ và làm giàu rừng ở diện tích rừng phòng hộ, đặc dụng, đầu nguồn. Đáng chú ý là xu hướng du lịch rừng và phát triển kinh tế dưới tán rừng đang bắt đầu có chuyển động, trong đó một vài dự án đã đi vào hoạt động và bước đầu có hiệu quả. Gần đây nhất UBND tỉnh đã phê duyệt đề án phát triển du lịch sinh thái trong lòng rừng phòng hộ miền Đông, mở ra một dư địa rất lớn cho du lịch rừng nói riêng, cho 2 ngành kinh tế lâm nghiệp và du lịch nói chung trên toàn tỉnh.

Từ những chuyển động rất đáng mừng của ngành nông nghiệp, cũng như việc bám sát chỉ đạo của tỉnh và yêu cầu của thị trường, bước vào giai đoạn 2025 - 2030, toàn ngành nông nghiệp phấn đấu thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Sở Nông nghiệp và Môi trường lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 đặt ra. Trong đó có các chỉ tiêu cốt lõi là: Duy trì tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân 3-4%; cơ cấu ngành nông nghiệp trong GRDP của tỉnh đến năm 2030 là 3- 4%; tỷ lệ che phủ rừng đạt trên 50%; giá trị sản phẩm bình quân trên 1 ha đất trồng trọt đến năm 2030 đạt khoảng 150 triệu đồng/năm. Tổng sản lượng thuỷ sản tăng bình quân 12,83%/năm. Diện tích trồng rừng tập trung hằng năm bình quân đạt 12.500 ha/năm. Đặc biệt, trong 5 năm tới, ngành nông nghiệp Quảng Ninh cùng với việc gia tăng sản xuất cũng sẽ hướng mạnh đến tập trung phát triển khâu chế biến và xuất khẩu nông sản.

Ông Nguyễn Minh Sơn, Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Quảng Ninh cho biết: Giai đoạn 2025 – 2030 sẽ là giai đoạn gia tăng giá trị toàn ngành nông nghiệp với những sản phẩm tinh, có đầu ra rộng, bao gồm thị trường nước ngoài. Muốn vậy, khâu chế biến và xây dựng thương hiệu, chuẩn bị các điều kiện và thực hiện lộ trình xuất khẩu là rất quan trọng. Trong đó với mục tiêu xuất khẩu này, các sản phẩm thuỷ sản sẽ là nhóm sản phẩm được ưu tiên chú trọng đầu tiên.

Sản phẩm thuỷ sản có thể coi là sản phẩm chủ lực của nông nghiệp Quảng Ninh với sản lượng lớn, ngon, sạch, phù hợp thị hiếu người tiêu dùng, tuy nhiên lâu nay đầu ra vẫn là bán đổ xô tại các chợ, phục vụ dân sinh là chính. Một số sản phẩm có xuất khẩu nhưng phần lớn ở dạng thô, dạng nguyên liệu và xuất khẩu thông qua các đơn vị trung gian, không thể hiện được nhãn hiệu hàng hoá Quảng Ninh. Điều này hạn chế đến chiến lược xuất khẩu của tỉnh.

Khắc phục điều này, thời gian qua, Quảng Ninh tập trung làm tốt các tiêu chí xuất khẩu, ví như việc kiểm soát nuôi trồng đúng quy hoạch, quy trình nuôi xanh, sạch, có gắn bảo vệ môi trường. Tỉnh đã tăng cường rà soát, hướng dẫn, kiểm tra xây dựng các vùng chăn nuôi, trồng trọt an toàn với dịch bệnh, cấp mã vùng nuôi trồng cho các sản phẩm đạt chuẩn, khuyến khích nhân rộng diện tích rừng được cấp chứng chỉ… Đây là những điều kiện để nông sản của thể vào được thị trường thế giới. Cùng với đó, ngành NN&MT Quảng Ninh tham mưu tỉnh thu hút đầu tư và tạo điều kiện cho các đơn vị doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thuỷ sản phát triển, trở thành lực lượng chủ lực trong chiến lược phát triển theo hướng bền vững, giá trị cao của ngành.

Có thể thấy, nông nghiệp Quảng Ninh từ xuất phát điểm thấp, không có lợi thế đất đai canh tác “thẳng cánh cò bay” cũng như kinh nghiệm canh nông lâu đời, bù lại tỉnh có thị trường tiêu thụ, có những chính sách kích cầu phù hợp, hơn hết là có định hướng và kiên định phát triển theo quy hoạch phát triển bền vững… Nhờ vậy nông nghiệp Quảng Ninh đã và đang dần hình thành hệ sinh thái kinh tế nông nghiệp đồng bộ, bền vững, kinh tế nông nghiệp lớn mạnh, vững vàng, nhằm mục tiêu phát triển kinh tế nông nghiệp, đóng góp vào bước phát triển mới của tỉnh Quảng Ninh.