Quảng Ninh hiện đang vận hành Khu nông nghiệp công nghệ cao (CNC) Vineco (tại phường Hoàng Quế) do Tập đoàn Vingroup đầu tư; đồng thời đẩy nhanh tiến độ hình thành các khu nông nghiệp ứng dụng CNC trong lĩnh vực thủy sản, chăn nuôi bò sữa (tại xã Đầm Hà) và giống cây lâm nghiệp (tại xã Tiên Yên). Từ kết quả bước đầu và yêu cầu thực tiễn, tỉnh ưu tiên thúc đẩy ứng dụng CNC trong sản xuất nông nghiệp, cả trong và ngoài các khu nông nghiệp CNC, hướng tới phát triển nông nghiệp hiện đại, bền vững.

Ngày 13/3/2017, BCH Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh ban hành Nghị Quyết 07-NQ/TU về phát triển khoa học, công nghệ tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020. 1 trong 7 mục tiêu cụ thể của Nghị quyết này là xây dựng và hoàn thành, phát triển các khu nông nghiệp, trung tâm thuỷ sản ứng dụng CNC ở những địa phương có điều kiện phù hợp. Với những dự án nông nghiệp CNC này, tỉnh hỗ trợ triển khai cơ chế đầu tư liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm; hỗ trợ lãi suất vốn vay đầu tư sản xuất; khuyến khích phát triển nông nghiệp hữu cơ; hỗ trợ hạ tầng đến chân hàng rào, hỗ trợ về mặt bằng, lãi suất, thủ tục hành chính… 

Theo định hướng này, năm 2017, Tập đoàn Vingroup chính thức nghiên cứu, xây dựng khu nông nghiệp CNC Vineco với tổng diện tích 190ha tại phường Hoàng Quế. Vineco được coi là bước chuyển lớn của nông nghiệp Quảng Ninh thời điểm đó. Trong mối hợp tác này, điều mà Quảng Ninh dành cho Vigroup, chủ đầu tư đầu tiên đầu tư vào khu nông nghiệp CNC của tỉnh là quỹ đất sạch, mặt bằng rộng, vị trí đẹp, thuận lợi để phát triển sản xuất, hạ tầng kỹ thuật cơ bản… Những ưu đãi này đến từ chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp CNC của Quảng Ninh và nguồn tài chính 4% chi thường xuyên dành cho nhiệm vụ khoa học công nghệ mà tỉnh đề ra, trong đó có nhiệm vụ khoa học công nghệ về nông nghiệp.

Về phía doanh nghiệp đầu tư, Tập đoàn Vingroup đưa giống mới, nhập ngoại, áp dụng công nghệ nhà màng, nhà lưới, tưới tiêu tự động… vào sản xuất để cho ra những nông sản đủ điều kiện có mặt trong những siêu thị uy tín trong và ngoài nước. Kết quả, sau 3 năm, Vineco đã sản xuất ra sản lượng rau, củ, quả ổn định trên 100 - 120 tấn/tháng, cao điểm lên đến gần 200 tấn/tháng. 100% sản lượng được phân phối và bán tại hệ thống siêu thị Vinmart lúc bấy giờ (hiện nay là siêu thị Winmart).

Từ sự lan toả của Vineco, dự án Khu nông nghiệp CNC về thuỷ sản tại xã Đầm Hà cũng có chuyển động mạnh. Tháng 3/2019, sau gần 2 năm triển khai, Tập đoàn Việt Úc, doanh nghiệp được xác định là doanh nghiệp hạt nhân của Khu nông nghiệp CNC về thuỷ sản tại xã Đầm Hà đã cho ra mẻ tôm giống “made in Quảng Ninh” đầu tiên.

Kể từ đó đến nay, doanh nghiệp này cung ứng ổn định ra thị trường 1 – 1,5 tỷ tôm giống mỗi năm, không chỉ xoá điểm nghẽn về tôm giống cho Quảng Ninh mà còn là nhà cung cấp giống tôm uy tín cho toàn miền Bắc. Tính ưu việt về khoa học công nghệ trong sản xuất tôm giống của Việt Úc thông qua việc đầu tư các trại sản xuất giống hiện đại, khu nuôi thử nghiệm, khu xét nghiệm PCR, nhà máy xử lý nước theo công nghệ tiên tiến, vận hành mô hình nuôi tôm thương phẩm CNC trong nhà màng… Đây là đơn vị duy nhất trên địa bàn tỉnh được cấp giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh trong lĩnh vực thủy sản, đủ khả năng sản xuất giống tôm chất lượng cao tại chỗ. Hiện doanh nghiệp này còn đang đưa ra thị trường giống tôm chịu lạnh để dành cho nuôi vụ đông, vốn là công nghệ sản xuất giống nhiều chất xám và hiện đại, dường như trong cả nước chưa làm được.

Các Khu nông nghiệp ứng dụng CNC chăn nuôi bò sữa (tại xã Đầm Hà) và Khu nông nghiệp CNC về giống cây lâm nghiệp (tại xã Tiên Yên) hiện cũng đang đẩy nhanh lộ trình thành lập khu nông nghiệp CNC.

Trước yêu cầu thực tế nâng cao sản lượng, giá trị sản phẩm, sản xuất bền vững, gắn với môi trường, gắn với chuỗi liên kết và trúng đúng nhu cầu thị trường, Quảng Ninh tiếp tục khuyến khích người dân, doanh nghiệp phát triển các mô hình sản xuất nông nghiệp có hàm lượng khoa học công nghệ cao. Gần đây, nhiệm vụ này có bước tiến đột phá hơn từ Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia". Quảng Ninh hỗ trợ các tổ chức, cá nhân nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ mới, tiên tiến trong sản xuất nông nghiệp như giống cây trồng, vật nuôi năng suất cao, công nghệ tưới tiết kiệm, công nghệ bảo quản, chế biến sau thu hoạch, tiến tới phát triển nông nghiệp thông minh, ứng dụng công nghệ số, cảm biến, tự động hóa trong quản lý sản xuất, giám sát môi trường, truy xuất nguồn gốc sản phẩm… Ở những mô hình nông nghiệp giàu hàm lượng khoa học công nghệ này, quy trình sản xuất ưu việt, thiết bị sản xuất hiện đại, người dân tự tin làm chủ các yếu tố tác động sản xuất, từ đó mang lại sản lượng lớn, chất lượng cao, nâng cao giá trị sản phẩm, nâng cao giá trị trên diện tích đất canh tác và đảm bảo tính phát triển bền vững.

Hiện Quảng Ninh hình thành 32 doanh nghiệp KHCN, trong đó có 11 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản. Trên địa bàn tỉnh đang hiện diện những mô hình nuôi tôm đa giai đoạn, nuôi tôm trong nhà cho phép làm chủ môi trường nuôi, sản lượng đạt đến 200 tấn/ha/năm, tiết kiệm chi phí sản xuất 30%. Mô hình sản xuất hoa tươi cao cấp bằng công nghệ Invitro của Đài Loan, có thể cho công suất 1 tỷ giống/năm, tiết kiệm 15% chi phí. Mô hình trồng rau xanh, cây trái bằng công nghệ Israel tăng đến 25% - 30% năng suất. Mô hình thụ tinh nhân tạo cho gà, thụ tinh chủ động cho na, lựa chọn giống cây trồng vật nuôi… Các mô hình canh tác nông nghiệp hiện đại như vườn rau không đất (thuỷ canh), trang trại di động, thuỷ canh lưu hồi, cây trồng hữu cơ trong nhà lưới, nuôi trồng thuỷ sản trên cạn, nuôi tôm trong nhà, tiêu thụ nông sản online… cũng đang được nhiều hộ dân, doanh nghiệp ứng dụng và triển khai diện rộng.

Ngoài ra, toàn tỉnh còn có các mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ tiên tiến vào từng khâu sản xuất như: công nghệ tưới tiêu tự động, sử dụng đệm lót sinh học trong chăn nuôi, ứng dụng công nghệ chọn lọc giống trên đàn gia cầm, trên cây hoa lan, gieo mạ trên khay, cấy lúa bằng máy…

HTX nuôi tôm công nghệ cao phường Cẩm Phả nuôi tôm theo công nghệ 3 giai đoạn, trong nhà màng cải tiến, cho phép chủ động nắm bắt và cân chỉnh những yếu tố môi trường nuôi cần thiết để tiến hành thả nuôi quanh năm. Hiện HTX đã thu hàng trăm tấn tôm, trung bình mỗi héc ta nuôi đạt 30 – 40 tấn/lứa, một năm đạt 7 – 9 lứa. Từ thành công này, HTX nuôi tôm công nghệ cao phường Cẩm Phả đang tính toán mở rộng quy mô sản xuất lên gấp đôi so với hiện nay, giá trị đầu tư lên đến 1.000 tỷ đồng.

Cũng là mô hình nuôi tôm, tại phường Móng Cái 1, nhiều hộ dân đã triển khai mô hình nuôi tôm trong bể di động, được thiết kế theo mô hình khép kín với hệ thống oxy, quạt nước, trụ bê tông, láng đáy, mái che, dây cáp. Cái hay của mô hình này là có thể hạn chế tối đa việc tôm bị các loại côn trùng hay một số loài động vật khác xâm hại; không bị phụ thuộc vào nguồn nước, vụ nuôi; giảm rủi ro, nhất là giảm thiểu được hội chứng tôm chết sớm EMS do hoại tử gan tụy cấp tính; dễ dàng quản lý. Gần đây, một số hộ dân ở đây còn áp dụng nuôi tôm trong bể di động theo 2, 3 giai đoạn có tác dụng sang thưa, giảm dần mật độ tôm nuôi ở mỗi giai đoạn, qua đó cho hiệu quả cao, năng suất vượt trội, đạt 18-20 tấn/ha.

Đông Triều trước đây là vùng trọng điểm nông nghiệp của tỉnh. Sau sắp xếp đơn vị hành chính vận hành theo chính quyền 2 cấp, đến một loạt các xã, phường Bình Khê, Đông Triều, An Sinh (của TP Đông Triều trước đây) không khó để bắt gặp những vườn cây trái, hoa màu được người dân sử dụng thiết bị bay không người lái để phun thuốc bảo vệ thực vật; sử dụng hệ thống tưới nước tiết kiệm đối với các vùng hạn; ứng dụng ánh sáng để điều chỉnh hoa nở; chủ động phân vụ, thụ phấn để giảm sức tải cho cây trồng…

Nho sữa là giống cây chịu lạnh xuất xứ từ Hàn Quốc. Trước đây nho sữa thuộc nhóm hoa quả nhập ngoại, thế nhưng giờ đã có mặt trên đồng đất An Sinh. Ông Ngô Đức Trí, phường An Sinh, nhập giống cây và cải tạo đất theo quy trình chuẩn Hàn Quốc, sử dụng công nghệ nhà màng và tưới phun sương để trồng cây nho sữa. Hiện vườn nho rộng 3 sào của ông Ngô Đức Trí phát triển tốt, sai trái, trái to, giòn, ngọt, ngon không kém sản phẩm nho sữa nhập ngoại. Vụ mùa này ông Trí thu hoạch khoảng 1 tấn nho, trong đó 70% là chùm nho loại 1, giá bán 300 ngàn – 350 ngàn đồng/kg.

Ở Công ty TNHH sản xuất và thương mại Phương Thuỳ (phường Vàng Danh) hiện đang có gần 20 sản phẩm đông trùng hạ thảo dạng nguyên liệu hoặc dạng tinh chế được sản xuất theo công nghệ nhà lạnh vô trùng, hệ thống làm mát, làm ẩm, thu nước, thu ẩm, tăng, hạ nhiệt đều rất hiện đại, tự động theo chế độ cài đặt sẵn hoặc cảm ứng. Hệ thống thiết bị, công nghệ trên đã phù hợp với quy trình sản xuất cũng như sự phát triển của đông trùng hạ thảo. Riêng khâu sấy sản phẩm, Công ty sử dụng công nghệ tự động chọn lọc, phân loại và sấy khô bằng thiết bị sấy thăng hoa đảm bảo đến 99% hình dáng, màu sắc, mùi vị, đặc biệt đảm bảo đến 100% tinh chất.

Có thể thấy, bám sát chiến lược phát triển kinh tế nông nghiệp của tỉnh Quảng Ninh, việc đẩy nhanh tiến độ hình thành và đưa vào vận hành hiệu quả các khu nông nghiệp CNC cũng như việc nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp có gia tăng hàm lượng khoa học kỹ thuật là hướng đi trúng đúng, cấp thiết, rất cần được triển khai sớm, sâu rộng và quyết liệt. Đây sẽ là động lực quan trọng để nền nông nghiệp Quảng Ninh tiến lên hiện đại, bền vững và có giá trị cao, với những chuyển động tích cực và mạnh mẽ, cộng hưởng cùng các ngành kinh tế khác để phát triển tỉnh Quảng Ninh.