"Vận động không ngừng”, đó là một trong  những nhận xét rất đúng về Quảng Ninh trong 10 năm trở lại đây, đặc biệt là giai đoạn 2015 - 2020. Sự quyết liệt, tầm nhìn dài hạn của các thế hệ lãnh đạo đã tạo ra chuyển động đột phá trong tiến trình phát triển của địa phương vùng phên dậu Đông Bắc Tổ quốc. Quảng Ninh đang vươn lên trở thành trung tâm kinh tế quan trọng của cả nước, là một biểu tượng mới về sự năng động, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, đột phá…

Với vị trí địa - kinh tế, địa - chính trị chiến lược trong vùng Đông Bắc của đất nước, cùng với Hà Nội và Hải Phòng, Quảng Ninh được xem là một trong ba đầu tàu thúc đẩy nền kinh tế vùng. Khác với 2 đầu tàu kia, Quảng Ninh với đặc thù của tỉnh vùng biên nên có lợi thế phát triển dịch vụ thương mại và vận tải giữa Việt Nam - Trung Quốc – ASEAN; là nơi đa dạng hoá các nguồn tăng trưởng khác nhau trong bối cảnh gia tăng cạnh tranh, như cung cấp hàng hoá và dịch vụ cho Quảng Tây, xây dựng các trung tâm sản xuất chế biến tại Móng Cái, nâng cấp hạ tầng giải trí và du lịch...

Nhằm đảm bảo mục tiêu liên kết, đồng bộ để phát huy thế mạnh của từng huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh, cũng như thế mạnh của tỉnh trong vùng KTTĐ Bắc Bộ, vùng ĐBSH, theo Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020 tầm nhìn 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thì không gian lãnh thổ Quảng Ninh được định hình theo hướng phát triển “một tâm, hai tuyến đa chiều và hai mũi đột phá”. Trong đó, Hạ Long là tâm, hai tuyến đa chiều là cánh Tây và cánh Đông, hai điểm đột phá là Vân Đồn và Móng Cái.

Để phù hợp với yêu cầu phát triển trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, từ năm 2012 đến nay, tỉnh Quảng Ninh đã tập trung cho việc lập các quy hoạch chiến lược trên quan điểm phải đáp ứng yêu cầu chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”, làm thay đổi nhanh diện mạo phát triển của tỉnh, tạo ra một Quảng Ninh khác biệt, phát triển vượt trội về đẳng cấp, bứt phá về không gian.  Các quy hoạch được xây dựng với mục tiêu chiến lược bám sát không gian phát triển của tỉnh là “một tâm - hai tuyến - đa chiều - hai mũi đột phá”, nhằm đảm bảo tính liên kết, đồng bộ để phát huy thế mạnh của từng địa phương trong tỉnh, nêu bật thế mạnh của tỉnh trong vùng đồng bằng sông Hồng và vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ.

Với tâm là TP Hạ Long trở thành thành phố du lịch biển văn minh, thân thiện; trung tâm dịch vụ, du lịch quốc tế với hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại, gắn với bảo tồn và phát huy giá trị di sản - kỳ quan thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long. Đặc biệt sau khi được mở rộng địa giới, không gian phát triển sau khi nhập huyện Hoành Bồ tạo ra dư địa mới và nguồn lực mới với tầm nhìn dài hạn, đồng thời tạo cơ hội thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội các xã còn nhiều khó khăn.

TP Móng Cái giữ vai trò hạt nhân, nòng cốt của khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái, đã triển khai thực hiện có hiệu quả 2 quy hoạch chiến lược khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái. TP Cẩm Phả đang được xây dựng theo hướng phát triển công nghiệp, dịch vụ hiện đại, đồng bộ, bền vững, điển hình về chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”. TP Uông Bí và TX Đông Triều đang dần trở thành trung tâm du lịch tâm linh, nghỉ dưỡng, động lực trong chuỗi đô thị - công nghiệp xanh phía Tây của tỉnh. KKT Vân Đồn thực hiện theo Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội và Quy hoạch chung xây dựng. Nhờ đó huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội để đầu tư tạo bước đột phá về kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại của khu kinh tế như sân bay, đường cao tốc, tạo động lực thúc đẩy phát triển hạ tầng dịch vụ, du lịch…, tạo điều kiện thuận lợi kêu gọi, thu hút các nhà đầu tư lớn đầu tư các dự án du lịch, dịch vụ đẳng cấp, từng bước xây dựng KKT Vân Đồn trở thành đô thị biển đảo xanh, hiện đại, thông minh, là một trong những mũi đột phá của tỉnh.

Tỉnh đã đề xuất và được Chính phủ đồng ý cho thành lập KKT ven biển Quảng Yên với các cơ chế, chính sách tương đương khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải (Hải Phòng). Sau khi hoàn thành tuyến cao tốc Hạ Long - Hải Phòng và cầu Bạch Đằng, cùng với việc đang triển khai tuyến đường ven sông tốc độ cao Quảng Yên - Uông Bí - Đông Triều đã đánh thức tiềm năng, lợi thế to lớn của Quảng Yên, giữ vai trò động lực, hạt nhân mới thúc đẩy tăng trưởng của tuyến phía Tây của tỉnh.

Có thể thấy, sau 10 năm kiên định thực hiện mục tiêu “một tâm, hai tuyến đa chiều và hai mũi đột phá”,  một Quảng Ninh khác biệt phát triển vượt trội về đẳng cấp và bứt phá về thời gian đã được thành hình.  Đến nay, tỷ lệ phủ kín quy hoạch chung đô thị đạt 100%, quy hoạch phân khu các địa phương đạt 56,6%, quy hoạch chi tiết xây dựng các địa phương đạt 56,9%, quy hoạch nông thôn mới đạt 100%; có 13 đô thị, tỷ lệ đô thị hóa đạt trên 65,5%, là một trong 5 địa phương có tỷ lệ đô thị hóa cao nhất nước. Các dự án đầu tư, nhà đầu tư vào Quảng Ninh đều là những tập đoàn lớn trong nước và thế giới, như Amata, Vingroup, Sun Group, FLC, BIM Group, Him Lam, My Way, Texhong, Rent A Port...

Từ nền tảng hiện nay, Quảng Ninh đang hướng tới năm 2030 quyết tâm xây dựng, phát triển tỉnh giàu đẹp, văn minh, hiện đại; là một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện, trung tâm du lịch quốc tế, trung tâm kinh tế biển, cửa ngõ của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước, đô thị phát triển bền vững theo mô hình tăng trưởng xanh, thích ứng biến đổi khí hậu; khu vực phòng thủ tỉnh vững chắc về quốc phòng - an ninh và phòng tuyến hợp tác, cạnh tranh kinh tế quốc tế; GRDP bình quân đầu người hơn 15.000 USD/năm. Và tới năm 2045, Quảng Ninh là tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại, vùng đô thị lớn mang tầm khu vực và quốc tế, một trong những đầu tàu thúc đẩy phát triển kinh tế quốc gia với động lực tăng trưởng chính là dịch vụ, du lịch, đổi mới sáng tạo, có cơ sở kinh tế vững chắc, có sức cạnh tranh cao; người dân có mức thu nhập tương đương các nước phát triển; phát triển kinh tế hài hòa giữa các khu vực đô thị và nông thôn; bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh.

Theo Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Xuân Ký, để đạt được những mục tiêu đề ra, Quảng Ninh xác định 4 quan điểm, định hướng lớn, 5 nhiệm vụ trọng tâm, ba khâu đột phá và 15 đề án, chương trình trọng điểm…Cùng với đó toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh sẽ tiếp tục nỗ lực phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, chủ động hóa giải các nguy cơ, năng động, tự lực, tự cường với khát vọng đổi mới, sáng tạo, phát triển, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ giai đoạn 2020 - 2025, và hiện thực hóa tầm nhìn đến năm 2045.

Định hình không gian phát triển bền vững đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 Quảng Ninh không chỉ vươn lên tầm cao mới mà còn khẳng định bước đột phá cho vùng đất trọng điểm của Vùng kinh tế trọng điểm khu vực phía Bắc.  Trước mắt, bên cạnh quyết liệt thực hiện các nhiệm vụ KT-XH đặt ra cho năm 2021, và những năm tiếp theo, Quảng Ninh đang khẩn trương hoàn thiện Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên cơ sở kế thừa tiếp thu các quy hoạch đã được phê duyệt, đặc biệt là 7 quy hoạch chiến lược của tỉnh. Quy hoạch này sẽ được thực hiện dựa theo 4 nguyên tắc, 9 nội dung, mục tiêu đến năm 2030 phấn đấu xây dựng Quảng Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, dịch vụ công nghiệp hiện đại, trung tâm du lịch đẳng cấp quốc tế, một trọng điểm du lịch hàng đầu quốc gia, hình thành chuỗi đô thị hiện đại. Đồng thời, là động lực phát triển KT-XH, hạ tầng kỹ thuật đô thị đồng bộ, hiện đại phát huy vai trò là hạt nhân, đầu mối giao thông quan trọng của cả nước… Đến năm 2045, Quảng Ninh trở thành vùng đô thị lớn tầm khu vực và quốc tế, phát triển văn minh, hiện đại và có bản sắc, đô thị xanh, thông minh.

Cùng với đó, Quảng Ninh tiếp tục đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”; giải quyết đồng bộ và có hiệu quả các mâu thuẫn, thách thức nhằm đẩy nhanh tốc độ công nghiệp hóa - hiện đại hóa - đô thị hóa; kết hợp chặt chẽ công nghiệp, dịch vụ, nông nghiệp. Mặt khác, kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế nhanh, bền vững với phát triển văn hóa, con người, xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh; giữa đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa gắn với nâng cao hiệu quả kinh tế đô thị, xây dựng nông thôn mới, nhanh chóng thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền, bảo đảm an sinh xã hội, tiến bộ, công bằng xã hội, nâng cao chất lượng sống mọi mặt của nhân dân; bảo vệ môi trường sinh thái, thích ứng biến đổi khí hậu, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Quảng Ninh hôm nay đã và đang thực sự đổi khác về mọi mặt, khẳng định tầm vóc mới, diện mạo mới, vị thế mới của vùng phên dậu phía Đông Bắc Tổ quốc. Đó là thành quả của những khát vọng đổi mới không ngừng, của sự nỗ lực, đồng thuận trong cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Đây là nền tảng, là sức mạnh để Quảng Ninh tiến nhanh, tiến vững chắc trên chặng đường phía trước. 

Hoài Anh

Trình bày: Tất Đạt