Những năm qua, Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh đã bám sát Cương lĩnh, Điều lệ và các nghị quyết của Đảng, nhất là nhiệm vụ trọng tâm về công tác xây dựng Đảng để lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức thực hiện cho phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Trong đó, đặc biệt ghi dấu ấn bằng việc tiến hành mạnh mẽ việc hợp nhất các cơ quan, đơn vị của tỉnh có cùng chức năng, nhiệm vụ hoặc chức năng, nhiệm vụ tương đồng, theo hướng “một chức năng, một nhiệm vụ chỉ có một đơn vị chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm”. Cách làm của Quảng Ninh đã cải thiện rõ rệt hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy từ cấp tỉnh đến cơ sở, được Trung ương đánh giá cao, nhân dân trên địa bàn đồng tình, ủng hộ.

Thực tiễn cho thấy, trong quá trình phát triển, Quảng Ninh đã nghiêm túc triển khai các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đồng thời có sự vận dụng linh hoạt, sáng tạo cho phù hợp với đặc điểm của tỉnh. Đặc biệt, trong công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, Quảng Ninh đã mạnh dạn đổi mới, tìm tòi, thực hiện những giải pháp sáng tạo, đột phá để cải cách tổ chức bộ máy, trong đó có việc hợp nhất những cơ quan có sự tương đồng về mục đích, đối tượng, chức năng, nhiệm vụ. Mặc dù phải đối mặt với khó khăn nhưng tỉnh vẫn mạnh dạn nghiên cứu và tổ chức thực hiện dựa trên nền tảng tư tưởng “Lấy dân là gốc”. Bên cạnh đó, tỉnh cũng đã quy tụ được sức mạnh và sự đồng thuận lớn lao của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân; sự ủng hộ của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước; các bộ, ban, ngành Trung ương, các địa phương tạo nên sức mạnh tổng hợp để Quảng Ninh tổ chức thực hiện nhiều giải pháp theo thẩm quyền, hợp với ý Đảng, lòng dân.

Theo đó, tháng 3/2017, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh ban hành Công văn số 630-CV/TU về triển khai thực hiện thí điểm hợp nhất cơ quan tham mưu, giúp việc cấp ủy với cơ quan chuyên môn khối chính quyền cấp huyện, trong đó giao cho Ban Thường vụ các huyện, thị, thành ủy phối hợp triển khai xây dựng, thực hiện đề án hợp nhất và dự thảo quy chế làm việc của cơ quan sau hợp nhất... Tiếp đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Quyết định phê duyệt các Đề án hợp nhất Ban Tổ chức cấp ủy với Phòng Nội vụ, Uỷ ban Kiểm tra với Thanh tra cấp huyện. Trên cơ sở này, các huyện, thị, thành phố đồng bộ triển khai thực hiện mô hình Cơ quan Tổ chức - Nội vụ, Cơ quan Kiểm tra – Thanh tra theo đề án đã được phê duyệt.

Chủ trương hợp nhất cơ quan tham mưu, giúp việc cấp ủy với cơ quan chuyên môn khối chính quyền cấp huyện là một giải pháp của Quảng Ninh nhằm cụ thể hóa các chủ trương của Đảng và Nhà nước. Thực tế cho thấy, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội có hệ thống tổ chức riêng, hoạt động tương đối độc lập với hệ thống tổ chức của Đảng. Điều này dẫn tới hiện tượng song trùng tổ chức bộ máy có chức năng, nhiệm vụ gần giống nhau giữa một số cơ quan trong hệ thống tổ chức Đảng với cơ quan bên chính quyền (Tổ chức với Nội vụ, Thanh tra với Kiểm tra). Từ thực tế đó, nếu không có cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa công tác tổ chức với công tác nội vụ, công tác kiểm tra của Đảng với công tác thanh tra của chính quyền sẽ dẫn đến tình trạng thiếu thống nhất, chồng chéo, giải quyết vụ việc không kịp thời. Xuất phát từ đó đòi hỏi thực tiễn cần phải hợp nhất UBKT và Thanh tra, Tổ chức và Nội vụ nhằm tăng cường sức mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả, thông qua việc phát huy thế mạnh ở mỗi cơ quan, tận dụng năng lực chuyên môn của cán bộ, rút ngắn quy trình công tác, tránh trùng lắp; khắc phục những hạn chế, tồn tại trước đây để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị hiện nay.

Còn Ban Tổ chức cấp ủy và Phòng Nội vụ cấp huyện tuy thuộc hai hệ thống tổ chức khác nhau song trên thực tế triển khai 5 nhóm nhiệm vụ cơ bản tương đồng, khác nhau về phân công đối tượng; khi tồn tại độc lập và thực hiện quy trình công tác khi chưa hợp nhất đã làm lãng phí về nhân lực, thủ tục hành chính rườm rà, phải qua các khâu trung gian. Vì vậy, hợp nhất hai cơ quan này nhằm đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền đối với công tác tổ chức, cán bộ; tinh gọn bộ máy, thống nhất các quy trình, cách thức xử lý; đơn giản các thủ tục; nâng cao hiệu quả công tác. Khi hợp nhất cơ quan các nhiệm vụ riêng biệt được hòa cùng và càng có nhiều nhân lực để triển khai thực hiện.

Tỉnh cũng chủ động, quyết liệt sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; mạnh dạn thí điểm thành công nhiều mô hình mới; 100% đơn vị cấp huyện thành lập cơ quan tham mưu, giúp việc chung khối Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; thành lập Trường đào tạo cán bộ Nguyễn Văn Cừ trên cơ sở sáp nhập các trường có cùng chức năng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ (Trường chính trị Nguyễn Văn Cừ, Trung tâm giáo dục thường xuyên và đào tạo cán bộ tỉnh và Trường huấn luyện cán bộ đoàn, đội).

Quảng Ninh là tỉnh đầu tiên thành lập Đảng bộ Cục Thuế tỉnh trực thuộc Tỉnh ủy gắn với sắp xếp lại tổ chức ngành thuế; thành lập Trung tâm phục vụ hành chính công cấp tỉnh, cấp huyện trực thuộc Ủy ban nhân dân cùng cấp… Đặc biệt tỉnh đã chủ động đề xuất Đề án và được Ban Bí thư đồng ý chủ trương về thành lập Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh. Cùng với đó, tỉnh đã đi sâu sắp xếp, kiện toàn một số tổ chức và các đầu mối bên trong của từng tổ chức, cơ quan chuyên môn theo hướng giảm đầu mối, giảm tối đa cấp trung gian, giảm cấp phó, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Đồng thời, cơ cấu lại và giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị sự nghiệp. Cùng với đó, tỉnh cũng chuyển đổi mô hình; sắp xếp các cơ sở đào tạo, đơn vị sự nghiệp y tế phù hợp với tình hình thực tiễn. Triển khai hiệu quả việc nhập huyện Hoành Bồ vào thành phố Hạ Long (thuộc diện khuyến khích), sắp xếp giảm 9 đơn vị hành chính cấp xã không đảm bảo tiêu chí theo quy định.

Phát huy những kết quả đạt được, tháng 12/2019, Quảng Ninh đã thống nhất chủ trương thí điểm hợp nhất Sở Nội vụ với Ban Tổ chức Tỉnh ủy thành Cơ quan Tổ chức - Nội vụ tỉnh Quảng Ninh. Cơ quan Tổ chức - Nội vụ tỉnh Quảng Ninh thực hiện chức năng tham mưu, giúp việc cho cấp ủy cấp tỉnh về công tác tổ chức, cán bộ và tham mưu, giúp UBND tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực nội vụ. Tiếp đó, đến tháng 5/2020, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh quyết định hợp nhất Ban Tuyên giáo Huyện ủy với Ban Dân vận Huyện ủy Cô Tô thành Ban Tuyên vận Huyện ủy Cô Tô, trở thành địa phương đầu tiên trong cả nước thực hiện mô hình này ở cấp huyện. Với việc hợp nhất Sở Nội vụ với Ban Tổ chức Tỉnh ủy và việc thành lập Ban Tuyên vận Huyện ủy Cô Tô, Quảng Ninh tiếp tục  khẳng định sự tiên phong trong triển khai sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, giảm các đầu mối, giảm số cán bộ lãnh đạo. Đồng thời, tiếp tục khẳng định nỗ lực của tỉnh Quảng Ninh trong việc cụ thể hóa Nghị quyết 18 của Trung ương Đảng, cũng như Nghị quyết 56 của Quốc hội về việc tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy chính trị, hành chính Nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Trong những chuyến thăm và làm việc với tỉnh Quảng Ninh gần đây, đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Dân vận Trung ương, khẳng định: Những mô hình mới mà Quảng Ninh đang triển khai không chỉ làm riêng cho Quảng Ninh mà là làm cho Đảng. Điển hình như mô hình thành lập Cơ quan tham mưu giúp việc chung Khối MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội đã được Trung ương Đảng chấp nhận thực tiễn ở Quảng Ninh để đưa vào Nghị quyết số 18-NQ/TW để có thể triển khai trên một số địa bàn nữa trong cả nước. Đây là kết quả để Quảng Ninh yên tâm, tự tin vào những việc mình đang triển khai...

Đến nay, tỉnh Quảng Ninh đã hợp nhất Ban Tổ chức và Phòng Nội vụ; Ủy ban kiểm tra và cơ quan Thanh tra ở tất cả 13 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn. Sau gần 2 năm triển khai, cơ quan Tổ chức - Nội vụ, cơ quan Kiểm tra - Thanh tra cấp huyện, thị, thành phố cho thấy sự hiệu quả. Theo đó, các cơ quan đã giảm từ 56 đầu mối xuống còn 28 đầu mối; giảm 4 cấp trưởng và 27 cấp phó. Từ kết quả bước đầu, có thể khẳng định, việc nhất thể hóa các chức danh và hợp nhất một số đơn vị đã bảo đảm được 3 mục tiêu: Tinh giản được bộ máy; bảo đảm sự giám sát của nhân dân đối với các tổ chức đảng và đảng viên; tiết kiệm được nguồn lực và sự đóng góp của nhân dân. Ngay sau khi thành lập, các cơ quan hợp nhất đã tích cực ổn định hoạt động, xây dựng quy chế làm việc, phân công trách nhiệm và tổ chức hoạt động của đơn vị để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ theo quy định.

Huyện Hải Hà là một trong số những địa phương đầu tiên của tỉnh thực hiện hợp nhất cơ quan Tổ chức - Nội vụ, cơ quan Ủy ban Kiểm tra - Thanh tra từ tháng 3/2018. Sau hợp nhất, 2 cơ quan này đều vận hành hiệu quả, tạo điều kiện quan trọng để các nhiệm vụ chuyên môn đảm bảo kịp thời, chất lượng. Đặc biệt, nhiều nhiệm vụ tương đồng giữa công tác Đảng và chính quyền được thực hiện liên thông, giảm bớt quy trình, nhưng vẫn đảm bảo tính toàn diện. Cơ quan Tổ chức - Nội vụ huyện Hải Hà sau khi được hợp nhất, bộ máy tinh gọn, giảm vị trí lãnh đạo, giảm biên chế, giảm chi thường xuyên; hiệu quả hơn cả là công tác tham mưu, thực hiện nhiệm vụ về công tác tổ chức cũng như công tác nội vụ. Đồng chí Nguyễn Ngọc Khoắn, Thủ trưởng Cơ quan Tổ chức - Nội vụ huyện Hải Hà, cho biết: Sau hợp nhất, Cơ quan chỉ còn 10 người làm việc, giảm 1 đầu mối cơ quan; chức danh lãnh đạo giảm 1 cấp trưởng, 2 cấp phó; biên chế giảm 2 so với mức giao biên chế của quy định hiện hành. Thực tiễn vận hành Cơ quan có nhiều thuận lợi, hiệu quả hơn trước, nhiều việc có tính chất tương đồng của 2 cơ quan được đưa về một đầu mối quản lý, từ đó người đứng đầu Cơ quan nắm bắt thông tin rộng hơn, nhanh hơn, toàn diện hơn trong triển khai thực hiện nhiệm vụ. Nếu như trước đây quy trình bổ nhiệm cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ Huyện ủy quản lý đều có sự tham mưu của 2 cơ quan, thì nay chỉ  còn 1 cơ quan tham mưu, vì vậy mà quy trình cán bộ đảm bảo nhanh và chất lượng hơn rất nhiều.

Từ mô hình tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị được sắp xếp tinh gọn, phương thức lãnh đạo đã có nhiều đổi mới; năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng; năng lực điều hành, quản lý của chính quyền được nâng lên rõ rệt. Nhận diện, đánh giá đúng thực tiễn; lựa chọn những vấn đề trọng tâm, trọng điểm và tập trung nguồn lực thực hiện theo hướng quyết liệt, hiệu quả, nhất là trong triển khai những chủ trương mới, khó. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ngày càng được nâng cao và toàn diện hơn. Đội ngũ cán bộ, công chức có chuyên môn ở các lĩnh vực khác nhau có thể bổ trợ lẫn nhau trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Đặc biệt, hoạt động của cơ quan hợp nhất đã đảm bảo sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất của cấp ủy và chính quyền; giảm được đầu mối cơ quan; tiết kiệm biên chế so với định mức theo quy định. Qua đó, tiết kiệm kinh phí chi cho các hoạt động; giảm thủ tục; giảm văn bản hành chính; giảm chi phí cho đầu tư cơ sở, vật chất, hạ tầng, phòng làm việc. Cùng với đó, dân chủ trong Đảng, trong xã hội được mở rộng, góp phần phát huy vai trò, tiềm năng, sức sáng tạo của nhân dân tham gia vào những công việc của địa phương; góp ý kiến xây dựng chính sách, pháp luật, hương ước, quy ước, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, tham gia giám sát hoạt động của cán bộ, công chức, đảng viên.

Bày tỏ tin tưởng về những đổi mới, đột phá của tỉnh trong thực hiện cải cách bộ máy, tổ chức thời gian qua, đảng viên Vũ Lâm Quyến (tổ 3A, khu 7A, phường Hồng Hải, TP Hạ Long), khẳng định: Người dân chúng tôi đánh giá cao sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp của tỉnh trong thời gian qua. Đặc biệt là những đổi mới, nỗ lực, quyết tâm của tỉnh trong công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị vững mạnh đã mang lại những hiệu quả tích cực cho sự phát triển của tỉnh.  Tôi tin tưởng và kỳ vọng giai đoạn tới, với nhiều chính sách, chủ trương mới được tỉnh mạnh dạn thí điểm thực hiện, Quảng Ninh tiếp tục đạt nhiều thành tựu quan trọng, góp phần nâng cao hơn nữa niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước.

Bài 5: Kết nối để Đảng gần dân hơn

Bài: Hoài Anh

Trình bày: Hùng Sơn