Tiếp sức cho giáo dục vùng khó

Giáo dục và đào tạo luôn là quốc sách hàng đầu. Quán triệt tinh thần này, những năm qua, tỉnh Quảng Ninh luôn dành sự quan tâm chăm lo đặc biệt cho giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), miền núi, biên giới, hải đảo với tinh thần “Tất cả vì học sinh thân yêu” để mỗi học sinh đều có cơ hội học tập, vươn lên bằng tri thức, dựng xây quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp.

Trường, lớp khang trang

Mỗi năm học mới đến, diện mạo trường lớp trên địa bàn tỉnh, nhất là khu vực vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo lại như được khoác thêm tấm áo mới. Với quyết tâm tạo điều kiện học tập tốt nhất cho học sinh các khu vực, hằng năm, tỉnh đều quan tâm đầu tư xây dựng, sửa chữa, nâng cấp trường lớp.

Dù đã bước vào năm học mới được 2 tuần, song niềm vui với thầy và trò Trường THCS Đầm Hà 1 (xã Đầm Hà) vẫn còn nguyên vẹn khi được học tập trong ngôi trường mới khang trang, thiết bị hiện đại, đa tiện ích. Đây là một trong 4 công trình trường học chất lượng cao được đầu tư cải tạo, xây mới và đưa vào sử dụng trong năm học này, góp phần bảo đảm công bằng trong cơ hội tiếp cận giáo dục chất lượng cho học sinh.

Ngôi trường mới được cải tạo, nâng cấp, bao gồm xây mới nhà học 4 tầng với 19 lớp học; sửa chữa nhà học 3 tầng, nhà hiệu bộ 2 tầng; nâng cấp một số hạng mục phụ trợ như nhà đa năng, hệ thống sân chơi, bãi đỗ xe, cổng, tường rào không gian cây xanh... đảm bảo kiến trúc hài hòa, đồng bộ, hiện đại, mang lại điều kiện học tập, giảng dạy, vui chơi, phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần cho học sinh và giáo viên.

Em Làu Thu Hà, Lớp 6C, Trường THCS Đầm Hà 1, xã Đầm Hà, cho biết: Năm học này, chúng em là khoá đầu tiên được học trong ngôi trường mới khang trang. Vì vậy, chúng em vô cùng vui mừng, vinh dự và tự hào. Không chỉ có các phòng học với đầy đủ trang thiết bị thông minh, trường còn có phòng thư viện, phòng tin học, sân bóng… mới, đẹp đẽ, hiện đại giúp cho chúng em phát triển toàn diện. Chúng em sẽ nỗ lực học tập thật tốt, không ngừng tu dưỡng về đạo đức, tích cực rèn luyện về thể chất để trở thành những học sinh ưu tú.

Thầy giáo Nguyễn Văn Cường, Hiệu trưởng Trường THCS Đầm Hà 1, xã Đầm Hà, chia sẻ: Năm học 2025-2026, là năm học mang tính bước ngoặt rất lớn của nhà trường. Bởi được sự quan tâm của tỉnh, ngành và địa phương, nhà trường đã được xây dựng cơ sở vật chất đồng bộ với kinh phí lên tới 60 tỷ đồng. Ngôi trường mới được đưa vào hoạt động đáp ứng nhu cầu học tập con em dân tộc thiểu số trên địa bàn xã, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, thu hẹp khoảng cách giữa các vùng miền. Thời gian tới, nhà trường sẽ tiếp tục nghiên cứu tổ chức đa dạng các hoạt động trải nghiệm, STEM… để vừa giáo dục kiến thức, vừa rèn luyện kỹ năng cho học sinh.

Không riêng Trường THCS Đầm Hà 1, học sinh Trường THCS Quảng Hà năm học này cũng vô cùng vui mừng bởi niềm mơ ước về một ngôi trường đồng bộ, hiện đại, khang trang nay đã thành hiện thực. Sau gần 2 năm xây dựng, Trường THCS Quảng Hà đã được đưa vào sử dụng từ năm học này. Trường THCS Quảng Hà là một trong bốn trường học chất lượng cao được đưa vào sử dụng trong năm học mới của tỉnh.

Với tổng mức đầu tư gần 200 tỷ đồng, Trường THCS Quảng Hà là công trình hiện đại, đồng bộ, đáp ứng tiêu chuẩn trường chuẩn quốc gia. Trường THCS Quảng Hà có tổng diện tích xây dựng lớn, bao gồm nhiều hạng mục chính: Nhà học lý thuyết 4 tầng, với 30 phòng học hiện đại, được trang bị đầy đủ thiết bị dạy học; 2 khối nhà học bộ môn, mỗi khối 4 tầng, phục vụ các môn học chuyên biệt như: Tin học, Ngoại ngữ, Khoa học tự nhiên, Âm nhạc, Mỹ thuật...; nhà hiệu bộ và thư viện 4 tầng, bố trí các phòng làm việc, phòng truyền thống và không gian thư viện rộng rãi, tiện nghi; nhà đa năng với diện tích hơn 600m², là nơi diễn ra các hoạt động thể chất, văn nghệ, ngoại khóa.

Đáng chú ý, mỗi lớp học được trang bị đầy đủ thiết bị giảng dạy, công nghệ hỗ trợ học tập, phù hợp với yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới và mô hình dạy học 2 buổi/ngày. Hệ thống phụ trợ bao gồm sân thể thao ngoài trời, đường nội bộ, cổng - tường rào và cảnh quan cây xanh, tạo nên không gian học tập đầy đủ, thân thiện, an toàn.

Cô giáo Hà Hoàng Giang, Hiệu trưởng Trường THCS Quảng Hà, cho biết: Sau nhiều năm sử dụng, ngôi trường cũ đã xuống cấp, quy mô nhỏ, không đáp ứng được nhu cầu. Vì vậy, cô và trò vô cùng phấn khởi khi được sự quan tâm của tỉnh, ngành và địa phương xây dựng cho ngôi trường mới. Đây cũng là một trong những tiêu chí quan trọng để nhà trường hoàn thành tiêu chí công nhận trường chuẩn quốc gia trong năm 2026. Không chỉ phục vụ học sinh trên địa bàn xã, nhà trường sẽ tiến tới tuyển sinh đầu vào đối với những học sinh có thành tích học tập nổi trội từ các xã, hướng tới trở thành trung tâm giáo dục trọng điểm, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho khu vực.

Trong những năm qua, Quảng Ninh luôn ưu tiên dành nguồn lực không nhỏ đầu tư cơ sở hạ tầng giáo dục cho khu vực miền núi, biên giới, hải đảo. Trong giai đoạn 2021-2025, Quảng Ninh bố trí hơn 3.291 tỷ đồng cho giáo dục, đào tạo và giáo dục nghề nghiệp, gấp 2,3 lần so với giai đoạn trước. Trong đó, hơn 2.626 tỷ đồng dành riêng cho xây dựng, nâng cấp trường lớp, nhất là tại các xã miền núi, vùng đồng bào DTTS. Với nguồn lực to lớn này, đến nay, toàn bộ trường phổ thông dân tộc nội trú và bán trú đã được kiên cố hóa, an toàn và tiện nghi. Tỷ lệ trường chuẩn quốc gia 92,07%, tỷ lệ phòng học kiên cố đạt 95,8%. Tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia tại địa phương vùng khó như: Ba Chẽ, Kỳ Thượng, Lương Minh và đặc khu Cô Tô… đạt 100%. Nhiều trường được xây mới, sửa chữa, đưa vào sử dụng như: Tiểu học Ba Chẽ, TH&THCS Tiên Yên, THPT Quảng La, THPT Quảng Hà, Tiểu học  Đồng Tiến, THPT Ba Chẽ… Đây không chỉ là minh chứng rõ nét cho quyết tâm của tỉnh trong việc quan tâm, chăm lo đến khu vực đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, mà còn đầu tư cho thế hệ tương lai, coi giáo dục là nền tảng cho sự phát triển nhanh và bền vững.

Chăm lo toàn diện

Nhằm chăm lo toàn diện cho giáo dục vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo, thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.

Trong đó, chăm lo bữa ăn bán trú cho học sinh vùng đồng bào DTTS được tỉnh xác định là một trong những giải pháp quan trọng nhằm nâng cao thể lực, trí lực cho thế hệ trẻ, góp phần giáo dục toàn diện. Theo chính sách của tỉnh, học sinh bán trú được hỗ trợ 720.000 đồng/tháng giúp giảm gánh nặng chi phí cho các gia đình.

Quảng Ninh còn dành khoảng 31,3 tỷ đồng/năm để hỗ trợ tiền ăn trưa, kinh phí tổ chức dạy hè, tổ chức nấu ăn cho trẻ em mầm non; hỗ trợ tiền ăn, kinh phí chăm sóc cho học sinh bán trú... tại các vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo. Chính sách này có tác động tích cực trong việc nâng cao chất lượng giáo dục tại địa phương miền núi, biên giới, hải đảo.

Từ tháng 7/2023, UBND tỉnh đã phê duyệt Đề án tuyên truyền, vận động cải thiện dinh dưỡng, thể lực cho trẻ em vùng cao, vùng đồng bào DTTS, miền núi tỉnh Quảng Ninh, giai đoạn 2022-2025, Đề án được triển khai tại 64 xã vùng DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo. Trong đó, tỉnh xác định mục tiêu đến năm 2025, giảm tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể nhẹ cân xuống dưới 11% và thể thấp còi xuống dưới 17%.

Từ khi có Đề án này, các cấp, các ngành, các địa phương có sự vào cuộc tích cực, đồng bộ hơn trong việc chăm lo cho trẻ mầm non. Đối với ngành GD&ĐT, ngành đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục mầm non quan tâm thực hiện tốt về chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ, nâng cao chất lượng bữa ăn, đảm bảo cân đối, hợp lý, đầy đủ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tăng cường các hoạt động thể lực cho trẻ tại trường.

Trên cơ sở đó, các cơ sở giáo dục không ngừng nâng cao chất lượng bữa ăn, đa dạng hóa khẩu phần, tăng cường giáo dục dinh dưỡng, vận động xã hội hóa nguồn lực nhằm cải thiện bữa ăn bán trú cho học sinh. Mặt khác, hoạt động truyền thông dinh dưỡng, kết nối các nhà hảo tâm, vận động phụ huynh cho trẻ đi học chuyên cần cũng được triển khai đồng bộ.

Việc quan tâm, chăm lo bữa ăn bán trú không chỉ bảo đảm sức khỏe thể chất cho trẻ em dân tộc thiểu số mà còn là giải pháp quan trọng nhằm thu hẹp khoảng cách giáo dục giữa miền núi và miền xuôi, từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững của tỉnh trong giai đoạn mới.

Cô giáo Nguyễn Thị Nguyệt, Hiệu trưởng Trường mầm non Quảng Thịnh, xã Quảng Đức, cho biết: Cùng với sự quan tâm của tỉnh, để nâng cao chất lượng chăm sóc, đảm bảo dinh dưỡng, làm tốt công tác giáo dục, nhà trường đã duy trì việc tính khẩu phần ăn cho trẻ trên phần mềm, đảm bảo cân đối các dưỡng chất; thực hiện nghiêm túc quy trình chế biến đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; huy động nguồn lực xã hội hoá để cải thiện bữa ăn cho trẻ. Đặc biệt, 100% trẻ đều được khám sức khoẻ định kỳ, theo dõi sức khoẻ trên biểu đồ tăng trưởng, đảm bảo phát triển toàn diện.

Bên cạnh đó, tỉnh và ngành Giáo dục luôn quan tâm chỉ đạo sát sao phổ cập giáo dục. Trên cơ sở đó, các trường đã tích cực trong công tác huy động học sinh trong độ tuổi ra lớp đầu năm học bằng nhiều giải pháp; tăng cường các biện pháp quản lý để hạn chế đến mức thấp nhất học sinh bỏ học giữa chừng, nâng cao chất lượng giáo dục để giảm tỷ lệ học sinh lưu ban; huy động hầu hết giáo viên nhà trường tổ chức điều tra cơ bản đến từng hộ gia đình, thống kê, phân loại cụ thể, nắm vững độ tuổi và trình độ văn hoá của các đối tượng  phổ cập. Đội ngũ cán bộ, giáo viên được phân công kiêm nhiệm công tác phổ cập nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý, xây dựng kế hoạch, tổ chức các hoạt động dạy học.

Đặc biệt, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục mũi nhọn, cũng như, kịp thời khen thưởng, động viên, khích lệ học sinh vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới có thành tích xuất sắc, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết 63/2021/NQ-HĐND quy định chế độ thưởng, hỗ trợ công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của tỉnh Quảng Ninh và một số chính sách ưu đãi đối với học sinh trường chuyên từ năm học 2021-2022 đến năm học 2025-2026. Trong đó, học sinh hoặc nhóm học sinh đạt giải từ cấp tỉnh sẽ được thưởng từ 500.000 đồng đến 2 triệu đồng, cấp quốc gia từ 20-50 triệu đồng, cấp khu vực quốc tế từ 100-500 triệu đồng, cấp quốc tế từ 200-700 triệu đồng. Học sinh đạt giải là người DTTS ở các xã, thôn, bản vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo được thưởng bằng 1,5 lần mức thưởng trên.

Song song với đó, đội ngũ cán bộ, giáo viên tại vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, hải đảo không ngừng được củng cố cả về số lượng và chất lượng. Hằng năm, tỉnh đều ban hành chính sách bổ sung biên chế, hợp đồng lao động cho các đơn vị sự nghiệp giáo dục mầm non và phổ thông công lập nhằm từng bước tháo gỡ khó khăn về đội ngũ giáo viên. Bên cạnh đó, các lớp bồi dưỡng chuyên môn, ngoại ngữ, kỹ năng sư phạm được tổ chức thường xuyên, giúp giáo viên miền núi, hải đảo bắt kịp yêu cầu đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông.

Bà Vũ Thị Mai Anh, Giám đốc Sở Nội vụ, cho biết: Nhằm đáp ứng nhu cầu giáo viên cho khu vực vùng cao, biên giới, hải đảo, Sở Nội vụ đã phối hợp với Trường Đại học Hạ Long để làm việc, gặp gỡ và rà soát nhu cầu về việc làm của sinh viên khoa Sư phạm. Ngay trước ngày khai giảng năm học mới, đã có gần 30 tân cử nhân khoa Sư phạm của Trường Đại học Hạ Long xung phong đăng ký giảng dạy tại các trường mầm non, tiểu học và THCS trên địa bàn các xã Kỳ Thượng, Vĩnh Thực, Thống Nhất, Hải Sơn, Lương Minh. Trên cơ sở đó, Sở đã cùng với Sở GD&ĐT phát huy vai trò cầu nối giữa các tân cử nhân với các trường. Thực hiện các chính sách của Trung ương và tỉnh, mỗi giáo viên được hưởng lương, phụ cấp, hỗ trợ với tổng thu nhập bình quân 10 triệu đồng/người/tháng, đồng thời, được quan tâm bố trí chỗ ăn, ở, sinh hoạt. Chúng tôi hi vọng, thời gian tới sẽ có nhiều tân cử nhân xung phong đăng ký giảng dạy tại các vùng đồng bào DTTS, miền núi, biên giới, đáp ứng nhu cầu giáo viên tại khu vực này, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đại trà, từng bước thu hẹp khoảng cách giữa các vùng miền. Sở sẽ nghiên cứu, tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các cơ chế, chính sách khuyến khích, thu hút nguồn nhân lực về giảng dạy tại khu vực này.

Với quyết tâm "không để ai bị bỏ lại phía sau" trên hành trình tri thức, tỉnh Quảng Ninh sẽ tiếp tục dành nguồn lực đầu tư rất lớn cho sự nghiệp giáo dục, nhất là giáo dục vùng khó khăn, vùng núi, vùng sâu, vùng xa nhằm hiện thực hóa mục tiêu đảm bảo cho học sinh mọi nơi đều bình đẳng để tiếp cận với giáo dục một cách tốt nhất.