Hơn 56 năm kể từ ngày Bác Hồ đi xa, 64 năm Bác ra thăm đảo Cô Tô nhưng tư tưởng, đạo đức và phong cách sống của Người vẫn luôn là kim chỉ nam cho mọi hành động cách mạng của quân và dân Cô Tô. Thấm nhuần lời dạy ấy, những năm qua, Đảng bộ và nhân dân Đặc khu Cô Tô đã không ngừng nỗ lực học tập và làm theo gương Bác bằng những việc làm cụ thể, thiết thực.

Ngày 9 tháng 5 năm 1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã về thăm và nói chuyện với quân dân trên đảo Cô Tô. Và ngày đó mãi là một ngày lịch sử không thể quên đối với quân dân đảo. Càng đặc biệt hơn khi mà lúc ấy miền Bắc đang bước đầu xây dựng xã hội chủ nghĩa, miền Nam chuyển sang giai đoạn đấu tranh mới ác liệt, giữa bộn bề công việc, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn dành thời gian tới thăm quân, dân đảo Cô Tô, nơi tiền tiêu xa xôi cách đất liền 60 hải lý. Trong dịp đó, Người đã căn dặn: “Thủ đô Hà Nội tuy cách xa các đảo, nhưng Đảng và Chính phủ luôn quan tâm tới đồng bào các đảo; mong đồng bào đoàn kết, cố gắng và tiến bộ".

64 năm đã trôi qua, nhưng bà Trần Thị Trác (ở khu 4, Đặc khu Cô Tô) vẫn nhớ như in buổi sáng vinh dự được đón Bác Hồ. Ngày Bác ra thăm đảo, bà Trác mới 19 tuổi, là nữ dân quân ưu tú được tham gia lực lượng bảo vệ bãi đáp trực thăng.

Bà Trác nhớ lại: Khoảng 8 giờ sáng ngày 9/5/1961, chiếc trực thăng chở Bác Hồ từ từ đáp xuống trong tiếng vỗ tay vang dội khắp một vùng biển đảo. Bác lần lượt bắt tay từng người và nói chuyện với đồng bào, cán bộ, chiến sĩ ngay trên bãi đất trống. Bác khen ngợi nhân dân đảo đã tận tình giúp đỡ cán bộ và bộ đội trong kháng chiến.

Bác nêu lên những công việc phải làm để xây dựng đảo lớn mạnh, cán bộ phải hướng dẫn và giúp đỡ bà con trong lao động sản xuất, xây dựng đời sống mới. Đến giờ bà Trác vẫn nhớ như in lời căn dặn của Bác Hồ: “Thủ đô Hà Nội tuy cách xa đảo, nhưng Đảng và Chính phủ luôn luôn quan tâm đến đồng bào các đảo và mong đồng bào đoàn kết, cố gắng và tiến bộ”.

Cô Tô càng vinh dự hơn khi là địa phương duy nhất trên cả nước được Bác đồng ý cho dựng tượng mình lúc sinh thời. Đây không chỉ là niềm tin yêu của Bác, của Đảng và Chính phủ dành cho đồng bào, cán bộ, chiến sỹ trên đảo. Cùng với Tượng đài Bác Hồ, năm 1968, Khu di tích lịch sử Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được xây dựng trên đảo Cô Tô. Công trình được xếp hạng Di tích quốc gia vào năm 1997 và xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt vào năm 2022. Năm tháng dần đi qua nhưng quân và dân Cô Tô luôn tự hào có Bác ở bên, luôn một lòng đoàn kết, biến tình cảm thiêng liêng, thành kính đối với Bác thành ý chí hành động thiết thực; không ngừng học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong từng hành động, việc làm cụ thể để từng bước vươn lên, phát triển mạnh mẽ.

Tiếp bước lời Người dạy, phát huy truyền thống anh hùng, cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Cô Tô tiếp tục kiên định thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác: Xây dựng đảo giàu đẹp, văn minh; bảo vệ vững chắc biển đảo Tổ quốc; xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Lời Bác dạy đã trở thành hành trang mang theo trong suốt hành trình 64 năm, mỗi người dân Cô Tô luôn hăng say lao động sản xuất và mang trong mình tinh thần chiến sĩ, trở thành "lá chắn thép" giữa trùng khơi đầy sóng gió, nỗ lực không ngừng xây dựng và bảo vệ vững chắc vùng biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Trong 10 năm qua, các cấp ủy, chính quyền Đặc khu Cô Tô đã nghiêm túc quán triệt và triển khai đồng bộ, hiệu quả Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị, gắn với thực hiện Chỉ thị số 16-CT/TU ngày 15/9/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về thực hiện Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị và Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của BCH Trung ương Đảng (khóa XIII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị.

Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức; là động lực quan trọng để củng cố niềm tin, khơi dậy tinh thần trách nhiệm và ý chí hành động trong toàn hệ thống chính trị của Đặc khu Cô Tô. Việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW được lồng ghép chặt chẽ với triển khai Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII), các nghị quyết chuyên đề về xây dựng Đảng, chủ đề công tác năm của tỉnh, của địa phương và các nhiệm vụ chính trị trọng tâm, góp phần từng bước nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Đặc khu Cô Tô đã gắn việc học tập chuyên đề với các đợt sinh hoạt chính trị - tư tưởng lớn, tổ chức nhân dịp kỷ niệm những ngày lễ trọng đại như: Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2), 60 năm Ngày thành lập tỉnh 30/10 (1963- 2023), 30 năm thành lập huyện Cô Tô 23/3 nay là Đặc khu Cô Tô (1994 - 2024)... Các đợt sinh hoạt không chỉ khơi dậy niềm tự hào dân tộc, truyền thống cách mạng mà còn khẳng định giá trị và sức sống bền vững của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Từ cấp ủy, chính quyền đến từng hộ dân, tinh thần học và làm theo Bác được triển khai đồng bộ, gắn liền với thực tiễn địa phương. Các chi bộ cơ sở đã tổ chức hàng trăm buổi sinh hoạt chuyên đề về học Bác, lồng ghép với nội dung phòng, chống tiêu cực, nâng cao đạo đức công vụ và phục vụ nhân dân. Phát huy tinh thần “trọng dân, gần dân, hiểu dân và có trách nhiệm với dân”, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức Đặc khu Cô Tô luôn nêu cao trách nhiệm nêu gương, tận tụy, minh bạch trong giải quyết công việc, xây dựng hình ảnh người cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”.

Chính sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị cùng tinh thần đoàn kết, đồng thuận của nhân dân đã làm nên một Cô Tô đổi mới, nơi mà việc học và làm theo gương Bác không chỉ là khẩu hiệu, mà còn trở thành hành động thường ngày, lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống cộng đồng. Nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp, chất lượng tổ chức cơ sở đảng được nâng lên rõ rệt. Tỷ lệ tổ chức cơ sở Đảng đạt danh hiệu trong sạch vững mạnh duy trì ở mức trên 80%, trong đó có khoảng 20% là trong sạch vững mạnh tiêu biểu. Không có tổ chức cơ sở đảng yếu kém. Tỷ lệ đảng viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hằng năm đạt khoảng 20%.

Trước năm 2013, Cô Tô không có điện, không có nước ngọt, giao thông đi lại vô cùng khó khăn, số hộ nghèo và cận nghèo lên đến 9%. Đến nay, điện đã sáng bừng trên đảo. Hạ tầng giao thông thuận lợi. Hệ thống hồ chứa nước ngọt sinh hoạt vận hành tốt đã được giải quyết, đáp ứng nhu cầu của người dân.

Trên hành trình của Cô Tô trong 10 năm gần đây, các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội cơ bản đều đạt và vượt kế hoạch, tăng trưởng kinh tế được giữ vững; thu ngân sách hàng năm đều vượt dự toán được giao. Tỷ lệ hộ nghèo và hộ cận nghèo giảm mạnh qua từng năm. Cụ thể, theo chuẩn tiếp cận đa chiều, từ năm 2016 đến năm 2019: Hộ nghèo giảm từ 2,89% (53 hộ) còn 0,51% (10 hộ); hộ cận nghèo giảm từ 2,12% (39 hộ) xuống còn 1,07% (21 hộ). Cô Tô hiện không còn hộ nghèo, hộ cận nghèo theo tiêu chuẩn đa chiều. Những con số này phản ánh sinh động hiệu quả của việc gắn kết giữa xây dựng Đảng với phát triển kinh tế - xã hội, giữa học tập và làm theo Bác với chăm lo đời sống nhân dân.

Song song với đó, nhiều dự án, công trình phát triển kinh tế, đảm bảo quốc phòng, an ninh... cũng được quan tâm dành nhiều nguồn lực đầu tư. Hệ thống giao thông, cũng như nhiều phương tiện cao tốc được đầu tư từ nguồn vốn ngoài ngân sách đã rút ngắn thời gian di chuyển từ đất liền ra đảo, khiến Cô Tô ngày càng gần hơn với đất liền. Diện mạo của Cô Tô đã thay đổi nhanh chóng. Cô Tô là huyện đảo đầu tiên trong cả nước được công nhận là huyện đảo nông thôn mới. Tốc độ tăng trưởng kinh tế luôn duy trì ở mức cao bình quân trên 16%/năm, cao hơn mức bình quân chung của tỉnh.

Dịch vụ - du lịch chiếm gần 70% cơ cấu kinh tế, khẳng định vị thế ngành kinh tế mũi nhọn. Trong chiến lược phát triển, bức tranh tương lai của Cô Tô sẽ là một trung tâm du lịch nghỉ dưỡng, vui chơi, giải trí, đặc sắc về văn hóa, sinh thái biển đảo của Quảng Ninh và vùng ven biển vịnh Bắc Bộ. Năm 2024, Cô Tô đón trên 310.000 lượt khách du lịch; doanh thu từ du lịch ước đạt 930 tỷ đồng. Chỉ tính riêng 9 tháng đầu năm 2025, Đặc khu đã đón trên 340.000 lượt khách, doanh thu du lịch hơn 1.100 tỷ đồng. Cô Tô đang theo chiến lược “kép” số hoá và xanh hoá cho du lịch, nhằm phát triển du lịch bền vững, thân thiện môi trường, tăng trải nghiệm, thúc đẩy số lượng khách kéo dài lưu trú.
 

64 năm sau, lời dạy của Bác Hồ vẫn vang vọng cùng sóng gió Cô Tô, được cấp ủy, chính quyền, các tổ chức và người dân khắc ghi và biến thành hành động. Từ một huyện đảo với rất nhiều khó khăn về điện, nước, giao thông, đến nay Cô Tô đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ, ngày càng phát triển toàn diện về kinh tế, văn hóa, xã hội. Sự nghiệp văn hóa - xã hội có nhiều khởi sắc: 100% trường học đạt chuẩn quốc gia, trong đó 20% đạt chuẩn mức độ 2; công tác an sinh xã hội được bảo đảm, y tế ngày càng nâng cao chất lượng.

Đặc biệt, sau khi thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, từ ngày 01/7/2025, Cô Tô chính thức bước sang giai đoạn phát triển mới với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, gắn với định hướng ba khâu đột phá chiến lược: nâng cao chất lượng quản lý nhà nước gắn với chuyển đổi số; đầu tư đồng bộ hạ tầng biển đảo, hạ tầng số; phát triển kinh tế biển gắn chặt với bảo đảm quốc phòng - an ninh. Đây là những tiền đề căn bản, tạo thế và lực mới để Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân Đặc khu Cô Tô vững vàng tiến bước, phấn đấu xây dựng Đặc khu trở thành mô hình kiểu mẫu về kinh tế biển đảo xanh, thông minh, bền vững. Bước khởi đầu mới này khẳng định Cô Tô, cùng với toàn tỉnh và cả nước, đã và đang sẵn sàng bước vào kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ của dân tộc Việt Nam, được Đảng ta xác định bắt đầu từ Đại hội XIV.

Học Bác về tinh thần đoàn kết, người dân địa phương cũng tích cực chung tay trong các phong trào thi đua yêu nước: từ xây dựng nông thôn mới, vệ sinh môi trường, đến bảo vệ an ninh trật tự và giúp nhau phát triển kinh tế. Những tuyến đường xuyên đảo rộng rãi, những nhà nghỉ khách sạn, mô hình homestay du lịch ngày càng phát triển mạnh mẽ chính là minh chứng sống động cho tinh thần "nói đi đôi với làm", “lấy dân làm gốc” mà Bác từng căn dặn.

64 năm qua, quân và dân trên đảo luôn nêu cao tinh thần học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; quyết tâm xây dựng Cô Tô phát triển, vươn lên trở thành một điển hình về vượt khó. Việc học và làm theo Bác được quân và dân Cô Tô thực hiện bằng những mô hình sáng tạo như: Phong trào “Trường học thân thiện – học sinh tích cực”, các giờ sinh hoạt dưới cờ kể chuyện về Bác Hồ, hay hoạt động ngoại khóa thăm tượng đài Bác, nhà lưu niệm Người, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Làng biển an toàn – xanh – sạch – đẹp” gắn liền với học tập Bác về tinh thần tiết kiệm, đoàn kết, tương trợ nhau trong cuộc sống. Hay như các triển lãm “Sưu tập chữ ký và bút tích của Chủ tịch Hồ Chí Minh giai đoạn 1945-1969” tại Di tích Quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đảo Cô Tô; lễ thượng cờ, ngày dâng hương, kết nạp Đảng viên mới được tổ chức trang trọng trước tượng đài Bác, Ngày Chủ nhật xanh, “Hãy làm sạch biển” ...

Việc học tập và làm theo lời Bác đã thực sự là động lực nội sinh để Cô Tô phát triển. Tinh thần “gần dân, sát dân, nói đi đôi với làm” được thể hiện ở việc chính quyền Đặc khu tích cực tiếp thu phản ánh của người dân, giải quyết những khó khăn về sinh hoạt, dịch vụ; triển khai ngay các nhu cầu thực tế như kéo điện ra đảo, cấp nước ngọt, sửa chữa giao thông, xây dựng nếp sống văn hóa, xây dựng đường hoa, đường kiểu mẫu, khu phố kiểu mẫu, nhà sạch vườn đẹp; người dân tham gia giữ gìn di tích, bảo tồn văn hóa, lịch sử.

Trong hành trình học và làm theo Bác ở Cô Tô, nhiều tấm gương nhà giáo đã âm thầm cống hiến, đem lại những giá trị tích cực cho ngành giáo dục. Cô Vũ Thị Thanh Duyên, giáo viên tiếng Anh Trường THCS Đồng Tiến là một điển hình như thế. Cô Duyên đã tận tụy, trách nhiệm và luôn đặt học sinh làm trung tâm trong mỗi bài giảng và coi đây là cách hiện thực hóa lời dạy của Bác "Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người".

Không chỉ là giáo viên giỏi chuyên môn, cô còn là người tiên phong trong đổi mới phương pháp giảng dạy tiếng Anh. Bằng sự sáng tạo và lòng nhiệt huyết, cô đã tổ chức nhiều hoạt động ngoại khóa như: "Câu lạc bộ tiếng Anh, "ngày hội English" giúp học sinh mạnh dạn giao tiếp, nâng cao kỹ năng ngôn ngữ. Với những đóng góp không ngừng nghỉ, cô Duyên đã nhiều lần được vinh danh là “Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở” và được tuyên dương trong phong trào học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Với tâm huyết của người "trồng người" những người thầy trên đảo như cô Duyên vẫn đang lặng lẽ gieo từng hạt mầm tri thức, rèn đức luyện tài cho học sinh phát triển toàn diện theo con đường mà Bác Hồ đã chỉ lối.

Giữa hàng triệu bông hoa nhỏ say sưa học hành dưới mái trường thân yêu, em Bùi Duy Quân, học sinh lớp 9B, Trường THCS Cô Tô, đã trở thành một gương sáng đặc biệt. Quân được vinh dự được dự Cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc năm 2025. Ngay từ những năm học đầu tiên, em Quân đã sớm bộc lộ tố chất của một học sinh giỏi toàn diện. Không chỉ 9 năm liền đạt danh hiệu học giỏi, học sinh xuất sắc, em còn là gương mặt tiêu biểu trong các phong trào đoàn Đội, là học sinh gương mẫu, năng nổ, được bạn bè quý mến và thầy cô tin tưởng.

Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, Quân nhiều năm liền đạt thành tích cao trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện và học sinh giỏi cấp tỉnh và được tặng thưởng nhiều giấy khen, bằng khen của Đặc khu Cô Tô, của tỉnh. Thành tích ấy không chỉ là niềm tự hào của riêng em, mà còn là minh chứng sinh động cho tinh thần hiếu học, rèn luyện và cống hiến của thế hệ măng non Đặc khu hôm nay. Học sinh Bùi Duy Quân là một bông hoa đẹp trong vườn hoa nghìn việc tốt là minh chứng cho chân lý giản dị mà sâu sắc “Học và làm theo Bác bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, mỗi ngày”.

Một trong những tấm gương điển hình tiêu biểu trong phong trào "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" khác đó là bà Mai Thị Dung, Bí thư Chi bộ, Trưởng khu 1. Khắc sâu lời dạy của Người với đức tính tận tụy, gần dân, trọng dân và vì dân phục vụ, bà Dung không chỉ là “cầu nối” giữa chính quyền và nhân dân, mà còn là người “đứng mũi chịu sào” trong mọi công việc chung của khu phố. Ở tuổi 67, bà Dung vẫn luôn giữ vững tinh thần trách nhiệm, gần dân, sát dân và vì dân.

Suốt hơn 10 năm đảm nhiệm vai trò Trưởng khu, bà không ngừng trăn trở để xây dựng khu dân cư ngày càng đoàn kết, văn minh, nghĩa tình – đúng như lời Bác Hồ từng dạy “Việc gì có lợi cho dân thì hết sức làm”. Từ việc vận động bà con chỉnh trang ngõ xóm, làm đường bê tông, đến công tác hòa giải, giúp đỡ các hộ khó khăn hay vào ngày mưa bão, ở đâu cần, bà có mặt. Việc gì khó, bà đi đầu. Chính sự mẫu mực, nhiệt huyết đó đã lan tỏa tinh thần trách nhiệm trong cộng đồng. Với bà, học Bác không phải là điều gì lớn lao, mà bắt đầu từ những việc giản dị, nói đi đôi với làm, sống trung thực, làm gương cho thế hệ trẻ. Nhờ vậy, nhiều năm liền khu phố 1 được công nhận là khu phố văn hóa.

Bằng tinh thần "phụng sự nhân dân", bà Mai Thị Dung vẫn miệt mài góp sức cho cộng đồng, là minh chứng sống động cho lời dạy của Bác Hồ “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”. Đối với bà Dung, học tập và làm tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh không phải là những việc lớn lao, mà bắt đầu từ những hành động nhỏ mỗi ngày, làm việc có trách nhiệm, cư xử nghĩa tình, và hết lòng vì cộng đồng. Đó chính là "ngọn lửa nhỏ" lan tỏa tinh thần học tập và làm theo gương Bác Hồ đến từng người dân trong khu dân cư góp phần làm nên một xã hội nhân văn từ những điều bình dị nhất.

Bà Lê Ngọc Hân, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND Đặc khu Cô Tô cho biết:

Thực hiện lời Bác dạy, cán bộ, đảng viên, nhân dân và các lực lượng vũ trang luôn đoàn kết một lòng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và nhân dân, với chế độ Xã hội chủ nghĩa; thường xuyên học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh; hoàn thành toàn diện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ đặc khu Cô Tô lần thứ I, nhiệm kỳ 2025- 2030. Đồng thời không ngừng phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, thường xuyên củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, xây dựng Đặc khu Cô Tô cùng tỉnh Quảng Ninh ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại, góp phần xây dựng đất nước ngày càng hùng cường, thịnh vượng, vững bước vào kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Trong một lần ra đảo Cô Tô, cố nhà thơ Ngô Tiến Cảnh phát hiện ra một ý thơ rất hay: "Trời xanh trên bến Cô Tô/ Mặt trời từ phía Bác Hồ mọc lên". Tượng đài Bác trên đảo vẫn hướng về đất liền, ánh mắt hiền từ dõi theo từng bước đi của quân và dân nơi đây. Đó là nguồn cổ vũ to lớn để Đặc khu Cô Tô vững vàng vươn lên, xứng đáng với niềm tin yêu của Người, góp phần cùng Quảng Ninh và cả nước hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.