Số hóa Bảo tàng: Cánh cửa kết nối di sản với người xem

Chỉ với vài thao tác trên điện thoại, du khách có thể mua vé, tham quan bảo tàng ảo 3D và khám phá kho báu hơn 25.000 hiện vật của Bảo tàng Quảng Ninh. Chuyển đổi số đang biến nơi đây thành không gian di sản thông minh, kết nối mạnh mẽ với du khách, là cánh cửa đưa di sản Quảng Ninh vươn xa.

Một buổi sáng thứ 6 cuối tháng 6, gần 1.000 công nhân, du khách từ khu công nghiệp ở Bắc Ninh đổ về Bảo tàng Quảng Ninh tham quan. Thay vì phải xếp hàng dài dưới cái nắng oi ả, chỉ sau khoảng 15 phút, toàn bộ đoàn khách đã hoàn tất thủ tục mua vé qua miniapp trên Zalo, quét mã QR và bước vào không gian trưng bày một cách nhanh chóng, tiện lợi.

Đây là kết quả của việc bảo tàng triển khai nền tảng bán vé điện tử. "Không chỉ dừng lại ở bán vé, bảo tàng đang nghiên cứu triển khai thêm nhiều tiện ích số nhằm nâng cao trải nghiệm cho khách tham quan; rộng mở cánh cửa khai thác Bảo tàng với du khách trong và ngoài nước" - ông Đỗ Quyết Tiến, Giám đốc Bảo tàng Quảng Ninh, chia sẻ.

Với tiện nghi số, hiện chỉ cần mở Zalo, gõ "Bảo tàng Quảng Ninh", du khách dễ dàng mua vé trực tuyến cá nhân hoặc tập thể mà không phải chờ đợi dưới nắng gắt. Vé QR có giá trị trong ngày, mỗi mã dùng một lần, đảm bảo nhanh chóng, minh bạch và an toàn. Hệ thống còn hỗ trợ in vé tại chỗ, rất tiện lợi cho các đoàn đông người. Sau nửa tháng triển khai, đã có hơn 80.000 lượt khách trải nghiệm hình thức vé điện tử, với tỷ lệ thanh toán trực tuyến đạt tới 89-90%. Đây là con số ấn tượng, cho thấy sự đón nhận tích cực từ phía cộng đồng.

Xác định đổi mới trải nghiệm là trọng tâm, Bảo tàng Quảng Ninh đã số hóa trên 10.000 trong tổng số hơn 25.000 hiện vật, đạt 40% chỉ tiêu. Đặc biệt, số hóa 3D được ưu tiên cho 12 bảo vật quốc gia - đứng thứ hai toàn quốc về số lượng, nhằm bảo tồn bền vững và mở rộng trải nghiệm học tập, tham quan trực tuyến qua không gian trưng bày online linh hoạt, hấp dẫn.

Cùng với đó, Bảo tàng Quảng Ninh đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong trưng bày và giới thiệu di sản. Đơn vị đang xây dựng chuyên mục "Giới thiệu hiện vật tiêu biểu" trên website và Zalo OA; sản xuất video thuyết minh, ảnh 360 độ, mô phỏng 3D. Đặc biệt, hệ thống bảo tàng ảo 3D giúp người dân, học sinh, sinh viên dễ dàng tham quan, học tập và trải nghiệm từ xa một cách sống động, tiện lợi.

Không gian trưng bày cũng được nâng cấp với nhiều điểm nhấn. Bảo tàng đang tập trung phát triển các trải nghiệm trọng điểm như 3D mapping mô phỏng công trường khai thác than tại tầng 3, tái hiện sinh động hành trình "đưa than ra khỏi lòng đất". Khu trưng bày chiến thắng 5/8 tích hợp VR 360, đưa du khách hóa thân và sống lại những khoảnh khắc lịch sử hào hùng.

Không chỉ có thế, hệ thống trưng bày "hút khách" về sinh vật biển, côn trùng và các chuyên đề về ngành than cũng được chỉnh lý, bổ sung thêm nhiều hiện vật, phụ đề và nội dung thuyết minh mới. Bảo tàng đang nghiên cứu tích hợp các hoạt động biểu diễn nghệ thuật, trải nghiệm văn hóa trực tiếp trong chương trình tham quan, tạo nên một "sân chơi văn hóa" đa dạng, hấp dẫn và thân thiện hơn với mọi đối tượng du khách.

Cũng trên tiện nghi số, như chuyên mục "Quà tặng di sản" trên Zalo OA, giúp khách hàng có thể mua trực tuyến các sản phẩm lưu niệm gắn với di sản văn hóa Quảng Ninh. Không chỉ phục vụ khách trong nước, Bảo tàng Quảng Ninh đang vươn tới mô hình bảo tàng thông minh, kết nối toàn cầu. Số hóa dữ liệu không chỉ bảo tồn di sản bền vững mà còn mở ra cơ hội phát triển tham quan ảo, học tập từ xa, nghiên cứu và khai thác du lịch văn hóa bền vững.

Những nỗ lực số hóa mang lại kết quả rõ rệt. Đến 29/6/2025, Bảo tàng Quảng Ninh đón hơn 423.000 lượt khách, doanh thu vượt 12,3 tỷ đồng. Riêng tháng 6 đạt đỉnh 13.400 lượt/ngày, với 1.642 vé bán online, chủ yếu khách mua trực tiếp tại chỗ. Dù đạt nhiều kết quả, quá trình số hóa vẫn gặp không ít khó khăn. Nếu chỉ dựa vào nguồn tự chủ, phải đến năm 2030, Bảo tàng mới hoàn tất toàn bộ. Để đẩy nhanh tiến độ, đơn vị đẩy mạnh hợp tác công nghệ, huy động xã hội hóa và tích hợp vào hệ sinh thái du lịch - văn hóa số của tỉnh.