Nhân rộng mô hình giao ca điện tử trong các đơn vị ngành Than

Trong khai thác hầm lò, công tác giao ca nhật lệnh có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Đó không chỉ là hoạt động chuyển giao nhiệm vụ giữa ca làm việc cũ và ca mới, mà còn là khâu đảm bảo an toàn, hiệu quả trong sản xuất. Nếu như trước đây, phương pháp giao ca thủ công còn nhiều bất cập thì nay cùng với tiến trình chuyển đổi số của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), nhiều đơn vị đã ứng dụng phần mềm giao ca nhật lệnh điện tử, mang lại hiệu quả sản xuất rõ nét.

Trong suốt nhiều thập kỷ, các đơn vị khai thác hầm lò của ngành Than duy trì phương thức giao ca truyền thống. Theo đó, người quản đốc hoặc cán bộ kỹ thuật trực tiếp phổ biến nhiệm vụ cho công nhân, căn cứ trên kế hoạch sản xuất và tình hình thực tế. Công nhân sẽ tập trung tại nhà giao ca, lắng nghe phân công công việc, sau đó ký nhận vào sổ nhật lệnh. Mọi sự thay đổi, điều chỉnh, phát sinh trong quá trình làm việc cũng được ghi chép thủ công. Tuy nhiên, phương thức này bộc lộ không ít hạn chế, trước hết là tính thủ công và mất nhiều thời gian.

"Một ca sản xuất tại Phân xưởng Vận tải lò 2 (Công ty Than Uông Bí - TKV) có khoảng 120 công nhân, chia nhỏ nhiều tổ đội. Trước đây, chỉ huy phân xưởng phải đến nhà giao ca sớm cả tiếng đồng hồ để viết ca lệnh vào sổ giấy, sau đó mất hàng chục phút để điểm danh, đọc kế hoạch, phân công nhiệm vụ và ghi chép. Nhiều khi chỉ riêng việc rà soát số lượng công nhân có mặt, xác định ai đi lò, ai làm việc trên mặt bằng đã ngốn từ 2,5-3 giờ/ca, ảnh hưởng đến nhịp độ sản xuất" - ông Bùi Văn Cường, Quản đốc Phân xưởng Vận tải lò 2, Công ty Than Uông Bí cho biết. 

Bên cạnh đó, độ chính xác của buổi giao ca không đảm bảo tuyệt đối. Khi phụ thuộc vào sổ sách giấy tờ và trí nhớ con người, việc nhầm lẫn, bỏ sót hoặc truyền đạt thiếu thông tin là khó tránh khỏi. Điều này vừa gây gián đoạn sản xuất, vừa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Trước yêu cầu ngày càng cao của sản xuất hầm lò, TKV và các đơn vị cần một bước chuyển mới, hiện đại hơn, nhanh hơn và chính xác hơn. 

Năm 2019 đánh dấu bước ngoặt khi Công ty Than Uông Bí trở thành đơn vị khai thác than hầm lò đầu tiên trong TKV áp dụng giao ca điện tử bằng phần mềm nhật lệnh trực tuyến kết hợp nhận diện khuôn mặt, dấu vân tay. Đây là một trong những giải pháp đổi mới sáng tạo mạnh mẽ, hướng tới mục tiêu hiện đại hóa quản lý, nâng cao năng suất và an toàn lao động.

Sau 5 năm triển khai, những lợi ích mà phương pháp giao ca điện tử mang lại cho Than Uông Bí thể hiện rất rõ rệt. Mỗi ca sản xuất tiết kiệm được hàng giờ đồng hồ giao ca, đồng nghĩa với việc tăng thêm thời gian thực hiện công việc trực tiếp dưới lò. Nhật lệnh được cập nhật trên hệ thống, các thông tin về tình trạng thiết bị, điều kiện sản xuất, sự cố trong ca trước… được cập nhật và truyền tải chính xác, kịp thời. Người công nhân xuống lò nắm chắc nhiệm vụ và các lưu ý an toàn. Điều này giúp việc chỉ đạo sản xuất linh hoạt, sát sao và hiệu quả hơn.

Ông Đỗ Ánh, Phó Giám đốc Công ty cho biết: Đến nay, 100% các phân xưởng trong Công ty Than Uông Bí đã áp dụng giao ca điện tử, không chỉ dừng lại ở phạm vi một phân xưởng, mà còn liên thông với các khu vực khác trong toàn công ty như nhà ăn, nhà đèn, nhà cấp phát bảo hộ lao động... Hệ thống dữ liệu tập trung giúp công ty dễ dàng quản lý tổng thể sản xuất, đồng thời phục vụ phân tích, dự báo cho kế hoạch dài hạn. 

Công ty CP Than Vàng Danh cũng đã trở thành điểm sáng trong việc áp dụng giao ca điện tử bằng phần mềm. Trên cơ sở kế thừa kinh nghiệm từ Uông Bí, Than Vàng Danh triển khai đồng bộ tại nhiều phân xưởng sản xuất.

Ở đây, công tác giao ca không còn cảnh quản đốc đứng đọc nhật lệnh dài dòng, công nhân chen chúc ký sổ như trước. Thay vào đó, mọi thông tin được cập nhật nhanh chóng trên phần mềm. Người lao động chỉ cần quét vân tay hoặc khuôn mặt là hoàn tất điểm danh, đồng thời nhận rõ nhiệm vụ của mình. Những thay đổi trong kế hoạch sản xuất cũng được cập nhật tức thời, hạn chế tối đa việc nhầm lẫn hoặc phải liên lạc lại từ lò ra mặt bằng.

Kết quả thực tế cho thấy, nhiều phân xưởng của Than Vàng Danh đã nâng cao năng suất, sản lượng nhờ giao ca điện tử. Năm 2024, công ty đạt sản lượng gần 3,8 triệu tấn than nguyên khai, năng suất lao động tăng hơn 8% so với năm 2019. Phần mềm giao ca đã góp phần quan trọng vào kết quả này.

Điều quan trọng hơn cả, giao ca điện tử đã góp phần hình thành tác phong làm việc hiện đại, chuyên nghiệp cho đội ngũ công nhân mỏ. Từ chỗ quen với sổ sách giấy bút, nay họ thành thạo thao tác trên hệ thống, tiếp cận công nghệ mới, nâng cao ý thức về an toàn và kỷ luật lao động. Đây chính là nền tảng để Than Vàng Danh, cũng như nhiều đơn vị khác trong TKV, hướng tới mục tiêu sản xuất thông minh trong kỷ nguyên chuyển đổi số.

Từ nền tảng phần mềm giao ca, nhiều mỏ đã và đang tiếp tục triển khai thêm các phần mềm quản lý khác như phần mềm vật tư, phần mềm kế toán, quản lý sản lượng... Đây là những tín hiệu cho thấy các đơn vị khai thác hầm lò của TKV đang sẵn sàng bước vào giai đoạn mới, xây dựng mô hình mỏ hiện đại, thông minh, phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững trong tương lai.