Mở rộng phát triển vùng đô thị mới vịnh Cửa Lục

Trong định hướng mở rộng không gian phát triển đô thị của tỉnh Quảng Ninh, khu vực vịnh Cửa Lục luôn được xem là địa điểm hội tụ nhiều yếu tố thuận lợi cho phát triển KT-XH nhanh, bền vững của tỉnh Quảng Ninh, như tiềm năng đất đai, rừng, biển, gần khu vực đô thị, đường cao tốc, khu công nghiệp... Quy hoạch và chủ trương đã có, người dân kỳ vọng khu vực vịnh Cửa Lục sẽ hình thành nên một vùng đô thị mới phát triển đồng bộ, toàn diện hơn.

Nhận diện vùng đô thị mới

Trong định hướng phát triển TP Hạ Long trước đây, vịnh Cửa Lục không nằm rời mục tiêu trở thành vùng đô thị mới của tỉnh Quảng Ninh, khi mà khu vực này hội tụ đầy đủ các yếu tố đáp ứng cho quá trình phát triển bền vững cả trong trước mắt và lâu dài. Điều này được tỉnh Quảng Ninh sớm nhận diện và báo cáo bộ, ngành Trung ương tích hợp vào trong Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 80/QĐ-TTg (ngày 11/2/2023) và Quy hoạch chung TP Hạ Long đến năm 2040 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 72/QĐ-TTg (ngày 10/2/2023).

Trong đó xác định, mở rộng đô thị về phía Bắc của TP Hạ Long trước đây trên cơ sở lấy vịnh Cửa Lục làm trung tâm kết nối, xây dựng đô thị đa cực, thông minh, tăng trưởng xanh, đồng bộ kết cấu hạ tầng, phát triển các bến du thuyền tiêu chuẩn quốc tế nhằm phục vụ du lịch, dịch vụ, tăng cường liên kết vùng. Theo bản đồ địa giới hành chính mới, khu vực vịnh Cửa Lục hiện có một phần diện tích thuộc các phường: Bãi Cháy, Cao Xanh, Việt Hưng, Hoành Bồ và xã Thống Nhất hiện nay.

Vịnh Cửa Lục nói chung và khu vực phía Bắc vịnh Cửa Lục nói riêng là vùng đô thị mới, phát triển dịch vụ, du lịch sinh thái, văn hóa, vui chơi giải trí, công nghiệp công nghệ cao; dự trữ phát triển các trung tâm dịch vụ công cộng cấp tỉnh; thiết lập hệ thống các công trình kiến trúc mang tính biểu tượng; bảo tồn hệ sinh thái rừng ngập mặn, khắc phục những tồn tại về môi trường. Khu vực ven vịnh Cửa Lục ưu tiên phát triển các chức năng công cộng, dịch vụ, quảng trường, công viên sinh thái, công trình văn hóa, kiến trúc điểm nhấn để tạo sự tiếp cận của cộng đồng.

Cụ thể, khu vực phía Đông sông Trới định hướng khu dân cư đô thị tập trung kết hợp công trình điểm nhấn để khai thác cảnh quan khu vực phường Hoành Bồ; phát triển các công trình nghỉ dưỡng kết hợp sân golf mật độ xây dựng thấp nhằm khai thác tối đa cảnh quan sinh thái hồ An Biên; khu phức hợp trung tâm du lịch văn hóa và đô thị sinh thái biển, nghỉ dưỡng tại xã Thống Nhất; tổ hợp khu đô thị dịch vụ du lịch cao cấp, nghỉ dưỡng tại phía Nam của QL279. Đặc biệt, tận dụng không gian mặt nước để phát triển các vịnh nhỏ làm bến cảng đậu thuyền, bến du thuyền; kết nối mạng lưới tuyến nước tạo nên hệ thống giao thông thủy nội bộ trở thành đặc trưng của đô thị vịnh Cửa Lục.

Theo kết quả rà soát của UBND TP Hạ Long trước đây, trong tổng thể diện tích vịnh Cửa Lục thì khu vực phía Bắc vịnh Cửa Lục còn nhiều dư địa phát triển, với diện tích đất khu vực này hiện có  trên 3.600ha, bao gồm đất ở dân cư hiện trạng, đầm nuôi trồng thủy sản, rừng ngập mặn, đất bãi triều; các dự án đã và đang triển khai. Hiện khu vực phía Bắc vịnh Cửa Lục có 24 dự án ngoài ngân sách đã được giao đất (10 dự án đã hoàn thành, 14 dự án đang triển khai) và 3 dự án chưa lựa chọn nhà đầu tư, với diện tích quỹ đất chiếm tỷ lệ không lớn, khoảng 6%; còn lại là quỹ đất rừng ngập mặn tự nhiên, đất trống, đất nuôi trồng thủy sản, đất bãi triều có diện tích lớn, cảnh quan đẹp nhưng chưa được khai thác sử dụng hợp lý, hiệu quả.

Để kết nối khu vực phía Nam và phía Bắc của vịnh Cửa Lục, từng bước tạo sức hấp dẫn, thu hút các nhà đầu tư chiến lược, thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã dành nguồn ngân sách tỉnh đầu tư 2 cây cầu kết nối, đó là cầu Bình Minh và cầu Tình Yêu. Hiện 2 cây cầu đã hoàn thành, đưa vào khai thác, sử dụng, từng bước phát huy hiệu quả đầu tư và tạo ra không gian phát triển mới trong khu vực. Theo quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt, trong tương lai khu vực này tiếp tục được tỉnh nghiên cứu, đầu tư xây dựng thêm một cây cầu nữa bắc qua vịnh Cửa Lục và một số tuyến đường giao thông kết nối, tạo sự liên kết chặt chẽ, đồng bộ giao thông trong khu vực và liên vùng, phù hợp với chiến lược phát triển theo mô hình đa cực.

Gia tăng sức hấp dẫn cho vịnh Cửa Lục

Mặc dù nhiều tiềm năng phát triển kinh tế, nhưng đến nay khu vực vịnh Cửa Lục, nhất là ở phía Bắc vẫn chưa thu hút được những nhà đầu tư chiến lược vào triển khai nghiên cứu, đầu tư các dự án. Các dự án hiện hữu tại khu vực này chưa được liệt kê trong danh sách là dự án phát triển bền vững, lâu dài, dự án tăng trưởng xanh của tỉnh; chủ yếu là dự án sản xuất công nghiệp, với lượng lớn khí thải, bụi ra môi trường, như: Nhà máy xi măng Thăng Long, Nhà máy xi măng Hạ Long, Nhà máy nhiệt điện Thăng Long, Nhà máy gạch Hưng Long, Nhà máy gạch ngói Bình Dương và Cụm công nghiệp Hoành Bồ.

Để góp phần nâng cao giá trị của khu vực vịnh Cửa Lục, tạo động lực cho các nhà đầu tư vào địa bàn và cụ thể hóa các quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo các sở, ban, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất đầu tư một loạt các dự án hạ tầng giao thông kết nối khu vực vịnh Cửa Lục. Trước mắt là đề xuất chủ trương đầu tư xây dựng dự án đường ven biển phía Tây Bắc vịnh Cửa Lục kết nối từ cầu Trới 2 qua cầu Tình Yêu, đấu nối vào QL279 và dự án đường bao biển kéo dài từ đường Trần Quốc Nghiễn (gần trụ P4 cầu Bãi Cháy) đi qua cầu Bình Minh đến cầu Bang. Hiện 2 dự án này đã được Đảng ủy UBND tỉnh báo cáo Tỉnh ủy xin ý kiến chỉ đạo để hoàn tất các thủ tục đầu tư cần thiết theo quy định.

Ông Nguyễn Anh Tú, Giám đốc Sở Xây dựng, cho biết: Việc đầu tư 2 dự án này là cần thiết nhằm từng bước hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại nhằm mở rộng không gian đô thị của tỉnh, tạo động lực thu hút đầu tư phát triển các khu đô thị mới ở khu vực phía Bắc của vịnh Cửa Lục và khai thác hợp lý các tiềm năng, lợi thế về đất đai, thúc đẩy phát triển kinh tế -  xã hội và củng cố khu vực phòng thủ quốc phòng - an ninh. 2 dự án được coi là “nguồn vốn mồi” thúc đẩy đầu tư từ các thành phần kinh tế tư nhân vào khu vực này.

Được biết, 2 dự án này triển khai đầu tư trong giai đoạn 2025-2028, với tổng nguồn vốn đầu tư dự kiến từ nguồn ngân sách tỉnh là 5.478 tỷ đồng. Trong đó, dự án đường ven biển phía Tây Bắc vịnh Cửa Lục kết nối từ cầu Trới 2 qua cầu Tình Yêu, đấu nối vào QL279 có chiều dài tuyến khoảng 8,3km, tốc độ thiết kế 60km/h, tổng mức đầu tư 2.860 tỷ đồng; dự án đường bao biển kéo dài từ đường Trần Quốc Nghiễn (gần trụ P4 cầu Bãi Cháy) đi qua cầu Bình Minh đến cầu Bang, có chiều dài tuyến trên 7km, tốc độ thiết kế 60km/h, tổng mức đầu tư 2.618 tỷ đồng.

Ông Vũ Tiến Kiên (khu 4A, phường Cao Xanh), cho biết: Tôi rất mừng khi tỉnh dành nguồn lực từ ngân sách nhà nước đầu tư thêm các tuyến đường kết nối khu vực đô thị, vùng động lực, mở rộng không gian phát triển mới ở khu vực Hạ Long, lấy vịnh Cửa Lục là trung tâm. Hy vọng sau khi đầu tư, vịnh Cửa Lục nói chung và phía Bắc vịnh Cửa Lục nói riêng sẽ hấp dẫn các nhà đầu tư tìm đến để nghiên cứu, xúc tiến đầu tư các dự án hạ tầng đô thị, dịch vụ, tạo sự bứt phá toàn diện cho cả vùng.

Vịnh Cửa Lục đang đứng trước cơ hội phát triển mới, có thể sánh ngang hàng thậm chí hơn khu vực Bãi Cháy - nơi hội tụ đầy đủ hạ tầng dịch vụ, du lịch đồng bộ, hiện đại tầm quốc gia nếu như tỉnh sớm có chiến lược quảng bá, xúc tiến thu hút đầu tư mạnh mẽ, phù hợp. Khu vực phía Bắc vịnh Cửa Lục dư địa phát triển từ nguồn quỹ đất dôi dư còn rất lớn để hình thành nên một khu đô thị, dịch vụ, du lịch mới đồng bộ hơn, đẳng cấp hơn. Từ đó, tỉnh sẽ sớm chỉ đạo các sở, ngành liên quan hoàn thiện việc sửa đổi quy hoạch phân khu vịnh Cửa Lục cho phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, làm cơ sở thu hút các nhà đầu tư; ban hành các chính sách ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư các dự án đô thị thông minh, du lịch sinh thái và hạ tầng xã hội; đẩy mạnh phương thức hợp tác công - tư (PPP) để huy động nguồn lực đầu tư hạ tầng.

Bên cạnh vừa đầu tư hạ tầng, nghiên cứu ban hành các chính sách thu hút đầu tư, tỉnh cũng sẽ thường xuyên chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát, đánh giá tác động môi trường, kiên quyết loại bỏ những dự án hiện hữu nguy cơ cao gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái trong khu vực và có lộ trình chấm dứt hoạt động, đóng cửa đối với các dự án sản xuất công nghiệp không còn phù hợp với bối cảnh phát triển mới.

Ông Trương Mạnh Hùng, Trưởng Ban Quản lý KKT tỉnh, cho biết: Một nhà đầu tư hạ tầng đô thị, dịch vụ trước khi quyết định đầu tư vào một khu vực nào đó, ngoài việc tính toán yếu tố chính sách thông thoáng, thuận lợi, quỹ đất sạch, họ còn xem xét rất kỹ đến yếu tố môi trường trong khu vực. Nhà đầu tư không mặn mà đầu tư khi bên cạnh dự án của họ là một nhà máy sản xuất xả thải, có nhiều khói bụi, làm giảm đi giá trị đích thực dự án. Đây là vấn đề sẽ được các sở, ban, ngành của tỉnh nghiên cứu, đề xuất, đảm bảo hài hòa lợi ích phát triển cho các doanh nghiệp cùng đầu tư trên một địa bàn.

Trước định hướng phát triển của tỉnh, ngày 25/8/2025, trong buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh, Tập đoàn Xây dựng Thái Bình Dương (Trung Quốc) ngoài việc tìm hiểu, nghiên cứu phương án, hình thức đầu tư dự án hầm đường bộ qua vịnh Cửa Lục, thì còn đề đạt nguyện vọng được nghiên cứu tổng thể Quy hoạch khu vực phía Bắc vịnh Cửa Lục. Một tín hiệu tích cực, cho thấy sự hấp dẫn của khu vực vịnh Cửa Lục trong bối cảnh phát triển mới của tỉnh Quảng Ninh.

Phát triển vùng đô thị mới vịnh Cửa Lục không chỉ là mở rộng không gian đô thị mà còn là bước đi chiến lược để Quảng Ninh khẳng định vị thế tỉnh phát triển toàn diện, bền vững, văn minh, hiện đại. Với sự chủ động nhận diện tiềm năng, quyết tâm vượt qua thách thức và những giải pháp đồng bộ, vịnh Cửa Lục hứa hẹn trở thành một “cực tăng trưởng mới” của Quảng Ninh trong kỷ nguyên đô thị hóa.