Giải bài toán ngập lụt ở các đô thị lớn

Tốc độ đô thị hóa nhanh với hàng loạt các dự án đang triển khai cùng những diễn biến phức tạp của thời tiết đã và đang tạo áp lực đối với hai địa phương trọng yếu là Hạ Long và Cẩm Phả trong việc giải quyết tình trạng ngập lụt.

“Thủ phạm” ngập lụt tại các đô thị

Trong các trận mưa lớn kéo dài từ tháng 7 đến nay, tình trạng ngập lụt cục bộ vẫn xảy ra tại một số khu vực trên địa bàn TP Hạ Long.

Gần đây nhất, trận mưa lớn vào đêm 20 và sáng 21/7, qua rà soát của phòng chức năng thành phố và các phường trên địa bàn, có một số điểm ngập cục bộ như: Tổ 6, khu 9B (phường Bãi Cháy); tổ 2, khu 8 (phường Bãi Cháy); tổ 42, khu 4 (phường Hà Trung); tổ 14, 17, khu 2 (phường Hà Trung); tổ 50, khu 5 (phường Cao Thắng); tổ 64, 65, khu 7 (phường Cao Thắng); khu 4 và khu vực suối Khe Cá đến Sẹc Lồ (phường Hà Tu); khu vực Cầu 3 và khu vực Bãi Muối (phường Cao Xanh); một số đoạn tại tuyến đường 337 (phường Hà Khánh)...

Trận mưa lớn đêm 20 và sáng sớm ngày 21/7 khiến tổ 64, khu 7, phường Cao Thắng bị ngập nặng

Trận mưa lớn đêm 20 và sáng 21/7 khiến tổ 64, khu 7, phường Cao Thắng bị ngập nặng.

Nguyên nhân của tình trạng ngập cục bộ được xác định là do trong quá trình triển khai thực hiện dự án, hạ tầng chưa hoàn thiện lại gặp thời tiết cực đoan, mưa lớn kéo dài khiến bùn đất trôi xuống hệ thống gom nước trên mặt đường làm thu hẹp dòng chảy, nước không thoát kịp nên dồn ứ, gây ngập cục bộ tại khu vực.

Mặt khác tại một số khu dân cư, tình trạng đổ thải, vứt rác xuống mương, cống thoát nước của người dân chưa được quản lý chặt chẽ dẫn đến việc rác thải làm ùn tắc dòng chảy khi có mưa lớn gây ngập lụt.

Bên cạnh đó, do đặc điểm địa hình một bên là núi, một bên là biển, có độ dốc lớn về phía biển, trong khi đó, một số khu dân cư có cốt nền quá thấp như khu vực Cầu 2 (phường Cao Xanh), khu vực Yết Kiêu... việc thoát nước từ trong ra ngoài gặp khó khăn mỗi khi mưa lớn kéo dài.

Ngập úng tại khu vực Đèo Bụt.

Còn tại TP Cẩm Phả, mặc dù tình trạng ngập lụt tại các điểm xung yếu trên địa bàn đã cơ bản được khắc phục song hiện vẫn còn tại khu vực Đèo Bụt, phường Quang Hanh, thường xuyên bị ngập úng từ năm 2015 đến nay vẫn chưa thể giải quyết được.

Cũng trong trận mưa lớn diễn ra từ ngày 21 đến 22/7, khu vực Đèo Bụt bị ngập lụt hoàn toàn, chia cắt giao thông trên tuyến QL18, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân. Việc cứu hộ của lực lượng chức năng mặc dù triển khai khẩn trương nhưng cũng phải mất tới 2 ngày mới giải quyết được.

Tập trung các giải pháp chống ngập

Trước tình hình ngập lụt xảy ra tại các đô thị sau mỗi trận mưa lớn, chính quyền TP Hạ Long, TP Cẩm Phả đang đẩy mạnh triển khai đầu tư hệ thống thoát nước đồng bộ.

Các điểm ngập lụt thường xuyên xảy ra tại TP Hạ Long.

Tại TP Hạ Long, một số công trình thoát nước trọng điểm hiện đã được đầu tư như: Hệ thống thoát nước dọc và ngang QL18; hệ thống cống dự án công viên Đại Dương đấu nối với các tuyến cống khu dân cư 1, 2, 3, 4, 5, phường Bãi Cháy, thoát nước ra biển tại 4 cửa; cống hộp khu đô thị sân vườn Cái Dăm, phường Bãi Cháy; hệ thống mương hở dọc khu công nghiệp Cái Lân thoát ra biển; tuyến mương hở thu nước từ khu 8 qua ga Hạ Long đấu nối cống khu 1 Hùng Thắng vào hồ Ao Cá; bổ sung bơm cưỡng bức hồ điều hòa Yết Kiêu; xây dựng trạm bơm cưỡng bức khu Cầu 2 Cao Xanh...

Qua một số trận mưa lớn gần đây, tại các điểm nóng thường xuyên xảy ra tình trạng ngập lụt trên địa bàn TP Hạ Long hàng năm như: Khu vực hồ điều hòa Yết Kiêu, khu 4 Giếng Đáy; khu vực đường Kênh Liêm; đường Nguyễn Văn Cừ đoạn qua Nhà thi đấu; ngã ba Ba Lan; ngã tư cảng Cái Lân... hệ thống thoát nước đã hoạt động hiệu quả, tình trạng ngập cục bộ khi có mưa lớn tại nhiều khu vực không còn xảy ra, một số khu vực giảm thiểu đáng kể.

Công nhân thi công tuyến mương thoát nước khu vực Cái Dăm.

Về giải pháp lâu dài, theo ông Hoàng Quang Hải, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hạ Long: Hiện nay, thành phố đang chỉ đạo các đơn vị thi công đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các dự án thoát nước trọng điểm trên địa bàn như xây dựng các tuyến cống thoát nước phía hạ lưu cửa xả B sân golf tại ngõ 11, ngõ 13, ngõ 19 phường Hồng Hải; nạo vét tuyến mương liên phường Hà Trung, Hà Lầm, Hà Khánh ra biển (từ cầu nước mặn ra biển); cải tạo, nâng cấp hệ thống thoát nước khu 6, khu 7 phường Bãi Cháy; xây dựng hệ thống thoát nước khu 3 phường Hà Trung; nạo vét mương thoát nước Sẹc Lồ phường Hà Tu; cải tạo nâng cấp đường và cống thoát nước tổ 71, 72, 73, khu 8 phường Cao Thắng...

Đối với các dự án lớn trên địa bàn, thành phố yêu cầu chủ đầu tư kiểm tra tổng thể công trình và có biện pháp xử lý các hạng mục công trình có nguy cơ mất an toàn, khơi dòng, nạo vét các tuyến thoát nước.

Đặc biệt đối với các dự án đang triển khai liên quan đến san gạt, UBND thành phố chỉ đạo các chủ đầu tư tạm dừng thi công để đào các hố lắng; xây hệ thống kè và hệ thống thoát nước của dự án kết nối với hệ thống thoát nước chung của thành phố, tránh tình trạng đất đá trôi xuống đường, khu dân cư.

Còn tại TP Cẩm Phả, bằng nguồn ngân sách của tỉnh và thành phố, thời gian qua đã dành nguồn lực rất lớn đầu tư các công trình tiêu thoát nước; nạo vét các kênh, mương, cống; nâng cao ý thức của người dân trong việc xả thải.

Các điểm ngập lụt thường xuyên xảy ra tại TP Cẩm Phả.

Qua đó, đến nay tình trạng ngập lụt cục bộ, nhất là tại các vị trí xung yếu như: Phường Mông Dương, Km6 phường Quang Hanh, dọc đường Tô Hiệu từ Cẩm Tây đến Cẩm Trung... đã cơ bản được khắc phục.

Thời gian tới, thành phố tiếp tục đặt bơm tại khu vực Đèo Bụt để kịp thời xử lý ngập lụt đảm bảo cho các phương tiện lưu thông bình thường. Đồng thời, thi công cải tạo mở rộng tuyến thoát nước cũ từ hệ thống kín sang hệ thống thoát nước hở và làm mới thêm một đường gom nước tại khu vực khuôn viên An Lạc Viên làm tập trung lượng nước, đưa về khu vực hang Luồn, thoát nước tự nhiên qua núi sang khu vực phường Hà Phong, TP Hạ Long.

Song song với đó, đối với các khu dân cư có cốt nền thấp, trong quá trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cấp giấy phép xây dựng, cơ quan chức năng các địa phương đề nghị các hộ nâng cao cốt nền. Trường hợp các khu vực không thể thoát nước, sẽ xem xét đầu tư các trạm bơm tăng áp để giải quyết tình trạng ngập cục bộ.

Bên cạnh đó, TP Hạ Long và TP Cẩm Phả đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các hộ dân, đặc biệt là các hộ giáp ranh với hệ thống mương, cống thoát nước tham gia giữ vệ sinh môi trường, nạo vét mương để đảm bảo vấn đề tiêu thoát nước.