Xác định rõ hạ tầng là nền tảng then chốt thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục lựa chọn đầu tư hạ tầng làm một trong ba đột phá chiến lược trong những năm tới. Với tầm nhìn dài hạn và bước đi bài bản, Quảng Ninh tập trung đẩy nhanh phát triển hệ thống hạ tầng giao thông, kinh tế – xã hội... đồng bộ, hiện đại, đa phương thức, mở rộng không gian phát triển theo hướng bền vững, thông minh, gắn với các vùng động lực, hành lang kinh tế, quyết tâm hiện thực hoá mục tiêu, trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030.

Trong nhiệm kỳ 2020–2025, tỉnh Quảng Ninh đã đạt được những thành tựu nổi bật trong phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng, góp phần quan trọng nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng và cải thiện chất lượng đời sống Nhân dân. Xác định hạ tầng là một trong ba đột phá chiến lược, tỉnh đã tập trung huy động, tổ chức và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực để đầu tư đồng bộ, hiện đại và liên thông hạ tầng trên các lĩnh vực then chốt.

Toàn tỉnh đã hoàn thành và đưa vào khai thác 825 km đường bộ, trong đó có 80,2 km cao tốc Vân Đồn – Móng Cái. Tuyến cao tốc này đã tạo sự kết nối chiến lược với hành lang kinh tế ASEAN, mở rộng không gian phát triển vùng biên giới, ven biển và thúc đẩy liên kết nội vùng, góp phần nâng cao vai trò, vị thế cửa ngõ quốc tế của tỉnh. Song song với đó, tỉnh tiếp tục triển khai mạnh mẽ Đề án cải tạo, nâng cấp giao thông nông thôn giai đoạn 2024–2030, tạo động lực phát triển toàn diện các vùng khó khăn.

Hạ tầng các khu công nghiệp, khu kinh tế được đầu tư bài bản, đồng bộ. Tổng diện tích đất đã giao, cho thuê đạt 1.914 ha, trong đó diện tích đất công nghiệp là 1.561 ha. Diện tích cho thuê lại đối với nhà đầu tư thứ cấp đạt 1.114 ha. Tỷ lệ lấp đầy các khu công nghiệp trung bình đạt 76,28%. Các công trình hạ tầng kết nối, điện, nước đến các khu công nghiệp cơ bản đáp ứng nhu cầu đầu tư, sản xuất. Đặc biệt, Khu kinh tế ven biển Quảng Yên đã khẳng định vai trò là động lực tăng trưởng mới của tỉnh, với tổng vốn FDI trong 5 năm đạt 4,75 tỷ USD, chiếm 45,9% tổng vốn FDI toàn tỉnh.

Tốc độ đô thị hóa tăng nhanh, đạt 75% vào năm 2025, đưa Quảng Ninh vào nhóm các địa phương có tỷ lệ đô thị hóa cao nhất cả nước. Không gian đô thị được mở rộng, kết nối đồng bộ, kiến trúc cảnh quan được chú trọng. 100% chương trình phát triển đô thị và quy chế quản lý kiến trúc đô thị cấp thành phố, thị xã, thị trấn đã được phê duyệt. Ở khu vực nông thôn, nhiều địa phương đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Tỷ lệ hộ gia đình sử dụng nguồn nước hợp vệ sinh đạt 99,9%, trong đó sử dụng nước sạch đạt 85,2%, vượt mục tiêu Nghị quyết đề ra.

Hạ tầng xã hội cũng được quan tâm đầu tư toàn diện. Trong lĩnh vực y tế, tỉnh đã hoàn thành và đưa vào sử dụng nhiều công trình trọng điểm như Bệnh viện Lão khoa – Phục hồi chức năng, Bệnh viện Phổi, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh. Hệ thống trạm y tế được sửa chữa, nâng cấp, bảo đảm chăm sóc sức khỏe Nhân dân ngay từ tuyến cơ sở. Về giáo dục, tỷ lệ phòng học kiên cố đạt 95,8%, tăng 5,8% so với đầu nhiệm kỳ. Các trường học đạt chuẩn được xây dựng và nâng cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho việc dạy và học ở cả thành thị và nông thôn. Hạ tầng văn hóa – thể thao cũng có bước tiến mạnh mẽ. Các công trình quy mô cấp tỉnh như Bảo tàng – Thư viện, Trung tâm Triển lãm, Nhà thi đấu… được đầu tư hiệu quả, trở thành điểm đến hấp dẫn cho người dân và du khách. Hạ tầng viễn thông – công nghệ thông tin được nâng cấp, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số toàn diện và triển khai hiệu quả Đề án 06.

Tỉnh đã thực hiện cơ cấu lại đầu tư công theo hướng hiệu quả, bền vững. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2021–2025 ước đạt hơn 490 nghìn tỷ đồng, tăng bình quân 7,4%/năm, gấp 1,4 lần giai đoạn 2016–2020. Tỷ trọng vốn nhà nước giảm nhanh, từ 32,8% năm 2020 xuống còn 21,2% năm 2025, cho thấy sự chuyển dịch tích cực trong cơ cấu đầu tư, phát huy vai trò dẫn dắt của vốn nhà nước để thu hút nguồn lực xã hội. Cùng với đó, chi đầu tư phát triển chiếm tỷ trọng trên 52% tổng chi ngân sách địa phương, cao hơn mục tiêu đề ra. Tỉnh kiên quyết tập trung nguồn lực cho các dự án trọng điểm, có tính kết nối cao, tác động lan tỏa lớn, đồng thời khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, phân tán, kéo dài.

Với cách làm bài bản, quyết liệt, trọng tâm, trọng điểm, Quảng Ninh đã tạo nên những đột phá rõ nét về hạ tầng, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và cải thiện chất lượng sống của người dân. Diện mạo đô thị, nông thôn đổi thay mạnh mẽ. Kết cấu hạ tầng hoàn chỉnh giúp tỉnh gia tăng năng lực cạnh tranh, thu hút mạnh mẽ đầu tư trong và ngoài nước, nâng GRDP bình quân đầu người lên trên 11.000 USD, gấp 2,24 lần mức bình quân cả nước. 

Hạ tầng giao thông là một trong những đột phá chiến lược quan trọng, tạo nên thương hiệu riêng cho Quảng Ninh trong thời gian qua. Sự đồng bộ về hạ tầng giao thông chính là điều kiện thuận lợi để tỉnh “trải thảm đỏ” thu hút các nhà đầu tư chiến lược, tạo sức bật mạnh mẽ cho các khu kinh tế, khu công nghiệp, đô thị mới, cũng như thúc đẩy dịch vụ cảng biển và logistics. Với quan điểm “Giao thông đi trước mở đường” là động lực để các ngành kinh tế phát triển đồng bộ, toàn diện, trong giai đoạn tới, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục ưu tiên hoàn thiện đồng bộ và thúc đẩy mạnh mẽ xây dựng hệ thống hạ tầng giao thông theo hướng hiện đại, đa phương thức, bảo đảm kết nối hiệu quả giữa các khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp với các hành lang phát triển và chuỗi giá trị. Đặc biệt, tỉnh chú trọng kết nối hạ tầng logistics của sân bay, cảng biển thông qua mạng lưới kho bãi, điểm tập kết và trung chuyển hàng hóa.

Giai đoạn 2026 – 2030, Quảng Ninh tập trung nguồn lực triển khai và hoàn thành nhiều công trình hạ tầng trọng điểm như nâng cấp Quốc lộ 4B đoạn qua Quảng Ninh, tuyến đường sắt Yên Viên – Hạ Long, tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Hải Phòng – Hạ Long – Móng Cái, tuyến đường sắt cao tốc Hà Nội – Hạ Long, xây dựng cầu Cửa Lục 2 và cầu Bắc Luân 3. Song song với đó, tỉnh tiếp tục đầu tư phát triển hạ tầng vận tải đa phương tiện và dịch vụ logistics, hướng tới hình thành trung tâm logistics cấp vùng và liên vùng tại các khu kinh tế, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả vận hành chuỗi cung ứng trên địa bàn tỉnh và khu vực.

Quảng Ninh cũng đang đặt quyết tâm lớn trong phát triển hạ tầng khu kinh tế – khu công nghiệp theo hướng đồng bộ, hiện đại, bền vững. Trọng tâm là chuyển dịch sang mô hình sản xuất sạch, thân thiện với môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên, thúc đẩy cộng sinh giữa công nghiệp và dịch vụ. Đặc biệt, khu kinh tế Vân Đồn được xác định là không gian phát triển chiến lược, hướng tới trở thành trung tâm công nghiệp giải trí, công nghiệp văn hóa có casino, du lịch biển đảo cao cấp, dịch vụ tổng hợp đẳng cấp quốc tế. Tỉnh đang đẩy mạnh triển khai Khu dịch vụ du lịch phức hợp cao cấp, phát triển Vân Đồn theo mô hình đô thị thông minh, trở thành trung tâm kinh tế – văn hóa của khu vực. Cùng với đó, Khu kinh tế ven biển Quảng Yên tiếp tục được phát huy vai trò là động lực tăng trưởng phía Tây của tỉnh. Tỉnh tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái trở thành cực tăng trưởng kinh tế của tỉnh và khu vực, thúc đẩy triển khai khu hợp tác ngành nghề qua biên giới Móng Cái – Đông Hưng. Đồng thời, thu hút các nguồn lực đầu tư phát triển đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội tại các khu công nghiệp. Những điểm nghẽn về giải phóng mặt bằng, thiếu quỹ đất sạch, nhà ở cho công nhân, trường học, bệnh viện, hệ thống kho bãi... đang từng bước được tháo gỡ nhằm tạo nền tảng thuận lợi cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Đồng chí Trương Mạnh Hùng, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Quảng Ninh, khẳng định: "Hạ tầng đóng vai trò then chốt trong nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư vào các khu kinh tế, khu công nghiệp. Với quyết tâm chính trị cao, Quảng Ninh đang tập trung phát triển hạ tầng các khu kinh tế – khu công nghiệp theo hướng đồng bộ, hiện đại, bền vững, gắn với mục tiêu chuyển dịch sang mô hình sản xuất sạch, thân thiện với môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên và thúc đẩy cộng sinh giữa công nghiệp – dịch vụ. Trong định hướng phát triển mới, tỉnh ưu tiên hình thành các khu công nghiệp sinh thái, khu công nghệ cao, khu phát thải ròng bằng 0 tại Quảng Yên, Đông Triều, Hạ Long, Vân Đồn..., tạo nền tảng thu hút các ngành công nghiệp công nghệ cao và dịch vụ chất lượng cao. Với chức năng, nhiệm vụ được giao, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh sẽ luôn đồng hành cùng nhà đầu tư, kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn về giải phóng mặt bằng, quỹ đất sạch, hạ tầng kỹ thuật, nhà ở cho công nhân... nhằm tạo lập môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch, hiệu quả cho doanh nghiệp trong và ngoài nước”.

Song song với phát triển các vùng kinh tế động lực, Quảng Ninh chú trọng phát triển hạ tầng cảng biển và dịch vụ logistics hiện đại, quy mô lớn. Mục tiêu là hình thành hệ thống cảng biển nước sâu, các cảng tàu và âu tàu du lịch đẳng cấp quốc tế, đóng vai trò đầu mối trong chuỗi cung ứng khu vực và quốc tế. Tỉnh đang tập trung hoàn thiện, đưa vào hoạt động hiệu quả cảng Vạn Ninh; đẩy nhanh tiến độ các dự án nạo vét luồng hàng hải như Vạn Gia, Sông Chanh, Hòn Gai. Đồng thời, ưu tiên kêu gọi đầu tư một số cảng biển chiến lược như Con Ong – Hòn Nét, khu bến Quảng Yên (Yên Hưng), bảo đảm kết nối liên hoàn với hệ thống đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng – Hạ Long – Móng Cái.

Với định hướng chiến lược phát triển đô thị bền vững, tỉnh chủ động mở rộng không gian phát triển ra các vùng có tiềm năng, tạo lập những cực tăng trưởng mới, hướng tới xây dựng đô thị thông minh. Tỉnh xác định đầu tư, nâng cấp, hoàn thiện hạ tầng các đô thị theo lộ trình là nhiệm vụ then chốt, hướng tới đạt các tiêu chuẩn của thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030. Một trong những trọng điểm được tập trung là khu vực phía Bắc vịnh Cửa Lục. Đây là vùng có ý nghĩa chiến lược về không gian phát triển, được quy hoạch là trung tâm kết nối phát triển đô thị theo mô hình đa cực, hình thành các chuỗi đô thị động lực mới của tỉnh. Theo đó, tỉnh ưu tiên nguồn lực phát triển hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội tại khu vực này một cách đồng bộ, hiện đại, văn minh, đảm bảo thích ứng với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai. Việc mở rộng đô thị lên phía Bắc gắn với nâng cấp hạ tầng các khu đô thị hiện hữu sẽ góp phần tạo sự liên kết hài hòa giữa đô thị cũ – mới, nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Cùng với phát triển đô thị, Quảng Ninh đặc biệt quan tâm đầu tư cho hạ tầng nông nghiệp, nông thôn và các công trình phòng, chống thiên tai theo hướng bền vững và đa mục tiêu. Tỉnh xác định phát triển hệ thống thủy lợi, hồ chứa nước nhằm đảm bảo an ninh nguồn nước phục vụ sản xuất và đời sống; đáp ứng yêu cầu phòng chống thiên tai, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu. Việc củng cố, nâng cấp hệ thống đê sông, đê biển, hồ chứa, các khu neo đậu tránh trú bão, hệ thống đê kè biên giới và các công trình hạ tầng phòng chống thiên tai được triển khai theo hướng đồng bộ, hiện đại, đảm bảo an toàn cho các khu dân cư và hạ tầng kinh tế – xã hội quan trọng. Đây là những “lá chắn mềm” bảo vệ thành quả phát triển và nâng cao năng lực thích ứng, chủ động phòng ngừa rủi ro thiên tai trong tương lai.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng đẩy mạnh chỉnh trang các khu dân cư nông thôn hiện hữu gắn với bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của khu vực, tạo nên những làng quê đáng sống, hài hòa giữa truyền thống và hiện đại. Mô hình “xã thông minh” đang được nghiên cứu thí điểm tại một số xã vùng ven đô thị với kỳ vọng sẽ tạo ra các hạt nhân đổi mới khu vực nông thôn, làm nền tảng để nhân rộng trên toàn tỉnh trong giai đoạn tới.

Đồng chí Vũ Thanh Thảo, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch HĐND phường Móng Cái 2, cho biết: "Bám sát định hướng của tỉnh, trên nền tảng hệ thống hạ tầng đô thị ngày càng hoàn thiện, phường Móng Cái 2 đang từng bước nâng cấp tiêu chí đô thị loại I, phát triển phường theo hướng hiện đại, văn minh. Trong đó, phường tập trung rà soát, bổ sung, hoàn thiện và nâng cao năng lực quản lý, triển khai thực hiện quy hoạch đô thị; phát huy lợi thế cảnh quan không gian bên bờ sông Ka Long. Những khu vực nông thôn cũ như Ninh Dương, Vạn Ninh sẽ được quy hoạch, chuyển đổi thành các khu đô thị mới hiện đại, gắn với chỉnh trang giao thông, cải tạo cảnh quan và nâng cao chất lượng cuộc sống”.

Nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, Quảng Ninh tiếp tục đẩy mạnh đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng văn hóa – xã hội hiện đại, đồng bộ. Trên nền tảng quy hoạch bài bản, tỉnh tập trung xây dựng hạ tầng giáo dục, y tế theo hướng thông minh, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu học tập, chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của nhân dân. Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao từ cấp tỉnh đến cơ sở được phát triển theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, đồng thời khuyến khích xã hội hóa và đẩy mạnh hợp tác đầu tư theo hình thức đối tác công – tư (PPP). Tỉnh đặt mục tiêu trở thành trung tâm về văn hóa, thể thao trọng điểm gắn với các đô thị quan trọng của quốc gia và vùng. Cùng với đó là xây dựng hạ tầng thương mại, dịch vụ, các khu vui chơi, giải trí và thể thao tổng hợp, đa năng, phục vụ nhu cầu nghỉ dưỡng, giải trí của người dân và du khách, góp phần nâng cao chất lượng sống và sức hấp dẫn của địa phương.

Quảng Ninh cũng đặc biệt chú trọng phát triển các loại hình hạ tầng xã hội khác theo hướng liên thông, kết nối đồng bộ với hệ thống giao thông, kỹ thuật, hạ tầng số… Việc quy hoạch và triển khai các dự án nhà ở xã hội được đặt trong tổng thể phát triển đô thị, bảo đảm vị trí thuận tiện, hạ tầng kỹ thuật đầy đủ, nhằm giải quyết hài hòa bài toán an sinh và nhu cầu nhà ở cho người lao động, công nhân, người thu nhập thấp. Đồng bộ hóa hạ tầng văn hóa – xã hội là yêu cầu tất yếu để phát triển bền vững, đồng thời là minh chứng cho sự phát triển lấy con người làm trung tâm, hướng đến một xã hội hài hòa, văn minh, hiện đại, nhân văn theo đúng với tinh thần mà Quảng Ninh đang quyết tâm xây dựng trong giai đoạn mới.

Với tầm nhìn chiến lược và quyết tâm hành động rõ ràng, Quảng Ninh đang từng bước cụ thể hóa mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030 bằng những đột phá mạnh mẽ về kết cấu hạ tầng và không gian phát triển. Từ hạ tầng giao thông, đô thị, đến hạ tầng văn hóa – xã hội đều được đầu tư đồng bộ, hiện đại, thích ứng với xu thế phát triển xanh, thông minh, bền vững. Đây không chỉ là nền tảng để thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững, mà còn là động lực để Quảng Ninh tiếp tục bứt phá, giữ vững vị thế đầu tàu đổi mới trong vùng Đông Bắc và cả nước.