Công nghệ quay phim Steadicam trong A80 là gì?

Giới thiệu cùng bạn đọc công nghệ, kỹ năng được sử dụng trong những cú máy ấn tượng, 'thần sầu' của nhà quay phim Steadicam Lê Bảo Hân trong sự kiện A80.

Tại Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 tại quảng trường Ba Đình, Hà Nội vừa qua, nhà quay phim Lê Bảo Hân đã khiến đông đảo người xem ngây ngất với những cảnh quay vô cùng ấn tượng, "thần sầu" nhờ ứng dụng công nghệ Steadicam.

Hệ thống Steadicam có gì?

Ông Vũ Thanh Quang, trưởng khoa tin học và công nghệ truyền hình, Trường cao đẳng Truyền hình (Hà Nội), cho biết để thực hiện các cảnh quay ấn tượng như nhiều người đã xem, người thực hiện cần một hệ thống Steadicam hoàn chỉnh, bao gồm: tấm áo giáp, cần cơ khí và tháp trung tâm.

Trong đó tấm áo giáp (Vest) giúp phân bổ trọng lượng máy quay lên toàn bộ cơ thể người vận hành.

Cần cơ khí (Arm) là bộ phận cốt lõi, hoạt động như cánh tay cơ học với hệ thống lò xo và khớp nối, hấp thụ và triệt tiêu mọi rung động từ người điều khiển.

Còn tháp trung tâm (Sled) là nơi gắn máy quay, màn hình, pin và các thiết bị phụ trợ. Tháp này được thiết kế để cân bằng trọng tâm, đảm bảo máy quay luôn giữ được phương ngang tuyệt đối.

“Nguyên lý hoạt động của Steadicam dựa trên sự cân bằng vật lý và đối trọng. Khi người quay phim di chuyển, các lực tác động lên máy quay sẽ được cần cơ khí hấp thụ, giữ cho máy quay luôn ở trạng thái tĩnh.

Điều này khác biệt hoàn toàn với các phương thức truyền thống như máy quay cầm tay (luôn bị rung lắc) hay máy quay gắn trên dolly/crane vốn hạn chế về không gian và sự linh hoạt”, ông Quang cho biết.

Đặc biệt, những cảnh quay ở lễ diễu binh vừa qua không chỉ dùng Steadicam truyền thống, mà còn kết hợp một hệ thống tiên tiến hơn, được gọi là ARRI Trinity.

Đây là một hệ thống lai độc đáo, kết hợp giữa Gimbal (thiết bị chống rung cầm tay) cơ học 3 trục truyền thống (giúp ổn định theo phương ngang và dọc, chống rung lắc) và Gimbal điện tử 5 trục (nâng cao khả năng kiểm soát góc quay, cho phép người vận hành thay đổi góc máy một cách linh hoạt mà vẫn giữ được sự mượt mà tuyệt đối).

Thầy Quang giải thích: “Công nghệ này cho phép thực hiện những cú máy chuyển đổi mượt mà từ góc quay thấp (low mode) sang góc quay cao (high mode) trong cùng một cảnh quay, điều mà các thiết bị truyền thống khó thực hiện.

Chẳng hạn, người quay phim có thể theo sát một chiến sĩ, rồi bất ngờ nâng máy lên cao để lia toàn cảnh đội hình, tất cả đều trong một cú máy duy nhất và không hề có dấu hiệu giật, rung”.

Người quay Steadicam cần kỹ năng, kỹ thuật và cả thể lực, đam mê

Về kỹ năng vận hành hệ thống Steadicam đồ sộ nêu trên, theo vị trưởng khoa tin học và công nghệ truyền hình, Trường cao đẳng Truyền hình (Hà Nội), người vận hành cần có nhiều yếu tố.

Thứ nhất là kiến thức về kỹ thuật và điện ảnh, chẳng hạn như hiểu rõ cách cân bằng máy, cài đặt các thông số kỹ thuật, và có khả năng cảm nhận không gian, bố cục khung hình.

Thứ hai là kỹ năng điều khiển đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa tay, chân và toàn bộ cơ thể. Các động tác phải được thực hiện một cách mềm mại, dứt khoát để tạo ra cú máy mượt mà nhất.

Thứ ba chính là yếu tố thể lực. Hệ thống Steadicam, bao gồm cả máy quay, màn hình và pin, có thể nặng từ 15kg đến 30kg. Người vận hành phải mang theo trọng lượng này trong suốt thời gian ghi hình, thường là liên tục trong nhiều giờ. Do đó sức bền và thể lực tốt là yếu tố tiên quyết để làm chủ thiết bị và tạo ra các cảnh quay chất lượng.

Trên thế giới, Steadicam là một công nghệ tiêu chuẩn và không thể thiếu trong ngành sản xuất phim điện ảnh, truyền hình, và quảng cáo. Nó đã trở nên phổ biến đến mức hầu hết các đoàn làm phim chuyên nghiệp đều có ít nhất một chuyên gia Steadicam.

“Tại Việt Nam, kỹ thuật này đã được ứng dụng từ nhiều năm nay. Tuy nhiên số lượng nhà quay phim có đủ khả năng làm chủ các hệ thống Steadicam chuyên nghiệp, đặc biệt là các thiết bị nặng, vẫn còn hạn chế. Để trở thành một người vận hành Steadicam giỏi, ngoài đầu tư về thiết bị, cần một quá trình rèn luyện lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì và đam mê cao”, ông Vũ Thanh Quang cho biết.

Steadicam có từ khi nào?

Steadicam là một hệ thống ổn định máy quay cơ học, do nhà làm phim Garrett Brown sáng chế vào những năm 1970.

Kỹ thuật này ra đời nhằm khắc phục nhược điểm rung, lắc của máy quay cầm tay, đồng thời cho phép người quay phim di chuyển linh hoạt, tự do hơn so với dolly hay crane.

Steadicam lần đầu tiên được sử dụng rộng rãi trong các bộ phim nổi tiếng như Rocky (1976) và The Shining, với những cú máy dài, ấn tượng.