Cơ hội lớn cho du lịch Yên Tử

Vừa qua, Quần thể di tích - danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đã chính thức được UNESCO công nhận là Di sản văn hoá thế giới. Vai trò, vị thế của di sản được nâng cao trên trường quốc tế cũng đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho công tác bảo tồn, khai thác bền vững, tương xứng giá trị di sản.

Nằm trong quần thể Di sản thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc, Quảng Ninh có 5 cụm/điểm di tích thuộc 3 Khu di tích quốc gia đặc biệt là Yên Tử, nhà Trần và Bạch Đằng. Những năm qua, nhiều điểm di tích trong 3 khu di tích này đã được các địa phương huy động nguồn lực từ ngân sách nhà nước, xã hội hoá của doanh nghiệp, người dân đầu tư tu bổ, tôn tạo lại khang trang, bền vững.

Khuôn viên các di tích được mở rộng với nhiều công trình phụ trợ, cây xanh, tiểu cảnh tạo cảnh quan xanh tươi, đẹp mắt, thu hút du khách tham quan, nghỉ ngơi, thư giãn, check in sau khi leo núi hoặc dâng hương, lễ bái tại các điểm thờ tự.

Qua đánh giá thực tế cho thấy, khu di tích - danh thắng Yên Tử thu hút cả triệu du khách về tham quan, lễ Phật hằng năm. Các khu di tích nhà Trần, Bạch Đằng đón ít khách hơn nhưng cũng lên tới hàng trăm ngàn lượt khách. Cùng với việc tham quan, đi lễ, nhiều sản phẩm du dịch, dịch vụ do các đơn vị quản lý, doanh nghiệp đầu tư được du khách tiếp nhận, trải nghiệm với phản hồi đặc sắc, ấn tượng.

Gắn bó với vùng đất Yên Tử hơn hai chục năm qua, Công ty CP Phát triển Tùng Lâm với định hướng trở thành doanh nghiệp di sản ngày càng có những đầu tư vào sản phẩm mang tính chiều sâu, căn cơ hơn. Ông Lê Trọng Thanh, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Phát triển Tùng Lâm, chia sẻ: Giờ đây, Yên Tử đã trở thành Di sản thế giới, nhận thức của doanh nghiệp cũng có sự chuyển biến. Mục tiêu lâu dài, xuyên suốt của chúng tôi vẫn là khai thác những sản phẩm gắn với các giá trị vô giá của Yên Tử, gắn với dòng Phật giáo Trúc Lâm đã có lịch sử cả nghìn năm ở vùng đất này. Các sản phẩm đều hướng tới mục tiêu cân bằng thân - tâm - trí cho con người, tuy nhiên các dòng sản phẩm cụ thể thì sẽ được trau chuốt, nâng cấp hơn.

Doanh nghiệp có nhiều dự định phát triển cả tương lai gần cũng như lâu dài trên vùng đất di sản và mong muốn tỉnh quan tâm để có những kế hoạch đầu tư tương xứng cho sự phát triển của Yên Tử, như: Truyền thông cho Yên Tử và chương trình “Một hành trình - Hai di sản” kết nối Yên Tử - Vịnh Hạ Long, tạo điều kiện kết nối hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại với Yên Tử, đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên chuyên nghiệp cho Yên Tử, nhất là hướng dẫn viên quốc tế…

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, cùng với hành trình Yên Tử được ghi danh vào danh mục Di sản thế giới, hiện doanh nghiệp đang xúc tiến trong việc hoàn thiện Bảo tàng Phật hoàng Trần Nhân Tông, có thể phối hợp với địa phương theo hình thức công - tư; lâu dài có thể là xây dựng thêm Nhà hát Huyền Trân. Đơn vị cũng dự kiến sẽ cải tạo khu nghỉ dưỡng tại Làng Nương phù hợp hơn với nhu cầu dòng khách du lịch.

Về ẩm thực phát triển các sản phẩm thực dưỡng gắn với vườn Organic; cải tạo vườn thuốc Nam tại Yên Tử. Hiện đơn vị hướng tới dòng khách ưu tiên giá trị trải nghiệm cao, tập trung gia tăng giá trị sản phẩm, gia tăng công suất khách lưu trú. Trong tương lai xa, đơn vị mong muốn mở rộng các khu nghỉ dưỡng ra khu vực phía ngoài để nâng công suất các khu lưu trú...

Gần hơn, vào mùa thu đông từ tháng 9 đến cuối năm nay, nhằm hưởng ứng sự kiện có ý nghĩa vô cùng đặc biệt khi UNESCO đã chính thức công nhận Quần thể di tích - danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới vào ngày 12/7/2025, đơn vị cùng với phường Yên Tử đã lên kế hoạch tổ chức Lễ hội “Yên Tử - Sắc thu Thiền định” với hàng loạt trải nghiệm hứa hẹn sức hấp dẫn lớn dành cho du khách về với non thiêng, như: Thiền thở nạp năng lượng ngày mới, Yoga và phương pháp thở luân phiên, tour trải nghiệm "Bình minh trên đỉnh chùa Đồng" (săn biển mây, ngắm cảnh, check-in, ngồi thiền thư giãn...), "Hành trình theo dấu chân Phật hoàng Trần Nhân Tông", chương trình biểu diễn nghệ thuật "Diệu âm Yên Tử sơn", Show âm nhạc "Tinh hoa văn hóa Việt", các tour "Khám phá bí ẩn Cung điện cổ", "Huyền thoại Làng Nương" và "Hạnh phúc con trở về", trình diễn thời trang truyền thống, trải nghiệm văn hoá dân gian…

Quãng thời gian này ở khu vực Yên Tử, các hoạt động trưng bày, sáng tác, biểu diễn nghệ thuật về Yên Tử, hoạt động gắn với các nét văn hoá đặc sắc của đồng bào Dao Thanh Y nơi đây cũng diễn ra sôi động, giúp du khách có thêm những trải nghiệm đặc biệt về vùng đất gắn với Di sản văn hoá thế giới này. Đặc biệt, có 2 giải chạy sẽ diễn ra tại Yên Tử, hứa hẹn sức thu hút lớn cho Di sản thế giới mới. Đó là giải chạy Ultra Trial Yên Tử "Khám phá di sản - Lan tỏa tinh hoa” dự kiến diễn ra vào ngày 5-6/9 và giải chạy "Yên Tử Heritage - Chạm vùng Di sản" dự kiến tổ chức vào ngày 15-16/11/2025.

Khác với Yên Tử đã có doanh nghiệp đầu tư quy mô lớn với định hướng khai thác du lịch di sản, gắn bó lâu dài trên vùng đất này, các khu di tích nhà Trần và Bạch Đằng vẫn chờ đợi có thêm những nhà đầu tư có tâm, có tầm để tạo sức đột phá hơn nữa cho du lịch di sản.

Hiện nay, với quá trình đầu tư cho nghiên cứu và đánh giá giá trị di sản hàng chục năm qua, trong đó có việc xây dựng hồ sơ Di sản thế giới đệ trình UNESCO thành công kể trên, giá trị các di sản đã được làm rõ, thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia vào đầu tư khai thác. Dù vậy, đầu tư cho lĩnh vực di sản rất "kén" doanh nghiệp vì khả năng thu hồi vốn chậm và đòi hỏi sự kiên trì, tâm huyết thật sự. Vì vậy, thiết nghĩ tỉnh cũng cần có những cơ chế, chính sách ưu đãi riêng để tạo thêm sức hút đối với doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực di sản, góp phần nâng tầm du lịch di sản nói chung, du lịch tại các vùng Di sản văn hoá thế giới trên địa bàn nói riêng. 

Đầu tháng 7 vừa qua, nhằm thực hiện chủ trương sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính, đồng thời xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, Ban Quản lý Di tích - Danh thắng tỉnh đã được thành lập trên cơ sở hợp nhất các Ban Quản lý Khu di tích nhà Trần, Ban Quản lý Di tích và Rừng quốc gia Yên Tử, Ban Quản lý Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Bạch Đằng, trực thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Việc này được đánh giá là định hướng lâu dài, tạo sức mạnh tổng hợp, thống nhất trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản, nhất là vừa qua khi Quần thể di sản Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc, trong đó có các khu di sản kể trên của Quảng Ninh, đã được ghi danh là Di sản văn hoá thế giới.

Chia sẻ thêm với chúng tôi, ông Lê Tiến Dũng, Trưởng Ban Quản lý Di tích - Danh thắng tỉnh, cho biết: Việc sáp nhập địa giới hành chính khiến các di sản nằm gọn trong phạm vi một số xã, phường mới hiện nay, thuận lợi trong công tác phối hợp quản lý, tổ chức hoạt động sau này, như về đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, an toàn giao thông, nhân lực tham gia lễ hội, PCCN, cứu hộ cứu nạn trong phạm vi di sản.

Đánh giá về cơ hội phát huy giá trị Di sản văn hoá thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc sau công nhận, đồng chí Nguyễn Thị Hạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, khi chia sẻ với báo giới đã khẳng định: Danh hiệu Di sản thế giới là cơ hội đặc biệt để Yên Tử được cả thế giới biết đến, chiêm ngưỡng, tôn vinh và bảo vệ, đồng thời cũng sẽ mang đến vô cùng nhiều các cơ hội bảo tồn, tôn tạo và phát huy; trong đó có phát triển du lịch văn hoá một cách bền vững, có trách nhiệm cao.

Chúng tôi nhận thức rõ rằng, niềm vinh dự, tự hào luôn đi cùng với trách nhiệm. Quảng Ninh sẽ tiếp tục xây dựng và triển khai Đề án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di sản, nhằm bảo đảm tính bền vững, lan tỏa sâu rộng giá trị di sản. Chúng tôi cũng sẽ tăng cường liên kết, phối hợp với Hải Phòng, Bắc Ninh nhằm xây dựng một không gian di sản thống nhất, triển khai đồng bộ các biện pháp để bảo tồn và phát huy giá trị của Quần thể di sản Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc theo đúng tinh thần Công ước Di sản thế giới gắn với phát triển bền vững, góp phần tích cực trong quảng bá vẻ đẹp đất nước và con người Việt Nam đến với thế giới.