Sức lan tỏa từ các cuộc thi khoa học

Thời gian qua, các địa phương, cơ quan, đơn vị trong tỉnh quan tâm lan tỏa các phong trào, hội thi, cuộc thi sáng tạo kỹ thuật, góp phần thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển KHCN. Qua đó tạo tiền đề cho học sinh, sinh viên, CBCCVC phát huy trí tuệ, năng lực, tích cực nghiên cứu, đề xuất nhiều giải pháp, sáng kiến có giá trị vào thực tiễn.

Năm học 2024-2025, Cuộc thi nghiên cứu KHKT cấp tỉnh dành cho học sinh THCS và THPT trên địa bàn tỉnh có 94 dự án xuất sắc được tuyển chọn từ 223 dự án ở các địa phương; trong đó có 57 dự án của học sinh THPT, 37 dự án của học sinh THCS với 181 nhóm tác giả, 94 giáo viên, nhân viên hướng dẫn. Các đề tài trải rộng trên 15 lĩnh vực, nổi bật là các nội dung liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI), bảo vệ môi trường, bảo tồn văn hóa dân tộc, hỗ trợ người khuyết tật..., cho thấy sự gắn kết giữa kiến thức học đường với các vấn đề thực tiễn của đời sống.

Kết quả, 50 dự án xuất sắc nhất được trao giải, gồm: 5 giải nhất, 15 giải nhì, 15 giải ba và 15 giải tư. Trong đó, điểm trung bình của các dự án là 77,78, không có dự án nào dưới 50 điểm, cho thấy sự đầu tư nghiêm túc và chất lượng ngày càng cao của các sản phẩm dự thi.

Trong đó có 3 dự án được lựa chọn tham dự Cuộc thi KHKT cấp quốc gia, là: “Ảnh hưởng của việc sử dụng ChatGPT đến học tập của học sinh THPT” của Trường THPT Chuyên Hạ Long; “Nghiên cứu, chế tạo hệ sơn vô cơ chậm cháy từ nanographite và các chất phụ gia” của Trường THPT Cẩm Phả; “Nghiên cứu chế tạo vật liệu hấp phụ từ vỏ hàu Quảng Ninh để xử lý kim loại nặng Mangan (Mn)” của Trường THCS Hồng Hải. Các đề tài đều có hàm lượng nghiên cứu cao và thể hiện rõ khát vọng cống hiến khoa học vì cộng đồng.

Qua 9 lần tổ chức, Cuộc thi Sáng tạo TTNNĐ tỉnh đã trở thành sân chơi thường niên hấp dẫn của những bạn trẻ đam mê khoa học. Từ cuộc thi, rất nhiều ý tưởng sản phẩm, mô hình sáng tạo đã được ứng dụng, hiện thực hóa trong thực tiễn sản xuất và đời sống.

Cuộc thi Sáng tạo TTNNĐ lần IX, năm 2024 thu hút 181 đề tài thuộc 5 lĩnh vực: CNTT, điện tử, viễn thông; các giải pháp kỹ thuật nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế; sản phẩm thân thiện với môi trường… Trong đó đề tài về CNTT, điện tử, viễn thông và các sản phẩm thân thiện với môi trường được đánh giá cao bởi số lượng và chất lượng. Các tác giả và nhóm tác giả đã sử dụng nhiều ứng dụng của AI vào các đề tài, nguyên vật liệu tái chế được sử dụng tối đa với nhiều ứng dụng cao.

Tại cuộc thi, dự án phần mềm PLANTSR - giải pháp AI chăm sóc và phát hiện bệnh hại trên cây ổi của học sinh Trường THPT Chuyên Hạ Long giành giải đặc biệt. Đề tài được thực hiện bởi Trần Thái Hưng và Lương Gia Minh, đều là học sinh có nhiều thành tích cao trong nghiên cứu KHKT.

Phần mềm này tích hợp nhiều công nghệ hiện đại, như sử dụng AI trong chẩn đoán bệnh hại trên cây; hệ thống IoT tự động tích hợp trên điện thoại thông minh để quản lý và kiểm soát cây trồng, tưới tiêu tự động, đo lường độ pH của đất, dự báo thời tiết; hệ thống phần mềm di động thực hiện chương trình thuật toán độc lập; diễn đàn trao đổi nội dung chuyên môn cho người dùng tương tác. Phần mềm có giao diện đơn giản, dễ sử dụng, có khả năng phát hiện bệnh hại cây ổi với độ chính xác cao. Hiện phần mềm được ứng dụng tại một số vườn ổi ở Quảng Ninh, thu được kết quả khả quan.

Nhiều hội thi, cuộc thi được tổ chức, tạo môi trường, động lực cho nhiều đối tượng học tập, nghiên cứu, tiếp cận, nắm bắt công nghệ. Từ đó kịp thời phát hiện, tôn vinh nhiều gương điển hình trong nghiên cứu khoa học; đưa những tiến bộ, sáng kiến vào ứng dụng, triển khai trong thực tế.