Hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Tư pháp Việt Nam 28/8 (1945-2025) Nâng cao hiệu quả công tác bổ trợ, hành chính tư pháp

Thời gian qua, Sở Tư pháp đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, sáng tạo, tạo chuyển biến rõ nét về chất lượng, hiệu quả, góp phần xây dựng nền tư pháp hiện đại, minh bạch. Trong đó, Phòng Bổ trợ và Hành chính tư pháp, đơn vị mới được thành lập từ tháng 3/2025 trên cơ sở sáp nhập từ Phòng Bổ trợ tư pháp và Hành chính tư pháp, là hạt nhân của những đổi thay đó.

Tại Trung tâm Hành chính công phường Cao Xanh, sau sáp nhập, khối lượng hồ sơ tăng lên 50-80 bộ/ngày, trong đó 70-80% liên quan đến lĩnh vực tư pháp. Nhờ số hóa dữ liệu hộ tịch và ứng dụng CNTT, thủ tục như khai sinh, khai tử, kết hôn được giải quyết nhanh, tỷ lệ đăng ký trực tuyến đạt trên 90%. Ông Nguyễn Thanh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm, cho biết: Hồ sơ chỉ nộp một lần, người dân nhận kết quả sớm và chính xác hơn. 

Không chỉ ở cơ sở, nhiều hoạt động bổ trợ, hành chính tư pháp được triển khai hiệu quả. Ở cấp tỉnh, lĩnh vực công chứng đạt kết quả rõ nét, Sở đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Quy định tiêu chí xét duyệt hồ sơ đề nghị thành lập Văn phòng công chứng, Đề án tăng cường quản lý hoạt động công chứng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023-2025, xây dựng Cơ sở dữ liệu công chứng tỉnh... Trong 3 năm gần nhất, Sở đã tập huấn cho gần 600 lượt công chứng viên và nhân viên của các tổ chức hành nghề công chứng. Hiện Quảng Ninh có 30 tổ chức hành nghề công chứng với 71 công chứng viên và 143 nhân viên nghiệp vụ, hoạt động công chứng ngày càng chuyên nghiệp, góp phần phòng ngừa rủi ro, bảo đảm an toàn giao dịch.

Trong lĩnh vực luật sư, Quảng Ninh hiện có 46 tổ chức hành nghề, 26 chi nhánh, 22 văn phòng giao dịch với 154 luật sư. Hoạt động phát triển cả về số lượng và chất lượng, đáp ứng nhu cầu pháp lý của người dân, doanh nghiệp và chính quyền, góp phần bảo vệ công lý và thúc đẩy hội nhập kinh tế. Sở Tư pháp tổ chức hội nghị, tọa đàm kết nối luật sư với doanh nghiệp, giải đáp vướng mắc, tạo điều kiện tiếp cận dịch vụ pháp lý...

Hoạt động đấu giá tài sản có bước tiến mới với 7 tổ chức hành nghề, 8 chi nhánh, 3 văn phòng đại diện. Sở Tư pháp đăng tải thông tin trên trang điện tử và gửi Bộ Tư pháp công khai trên Cổng Đấu giá tài sản quốc gia; kiểm tra tổ chức và hoạt động thực hiện thường xuyên, đúng quy định. Năm 2020, Sở Tư pháp tham mưu UBND tỉnh ban hành Chỉ thị tăng cường quản lý nhà nước về đấu giá tài sản, khắc phục khó khăn cho cá nhân, tổ chức tham gia.

Giám định tư pháp có vai trò quan trọng, không thể thiếu trong hoạt động tố tụng và ngoài tố tụng, góp phần đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo đảm hành lang pháp lý và trật tự xã hội. Hiện có 2 tổ chức giám định công lập, 5 tổ chức theo vụ việc, với 30 giám định viên về kỹ thuật hình sự, pháp y, tài nguyên môi trường; 59 giám định viên theo vụ việc ở các lĩnh vực: Tài chính, lâm nghiệp, nông nghiệp, văn hóa, du lịch, tài nguyên môi trường, cháy nổ. Hàng năm, Sở tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ giám định, công khai danh sách cá nhân, tổ chức trên cổng thông tin điện tử theo quy định.

Chế định thừa phát lại cũng được quan tâm với 7 văn phòng tại 6 địa phương, thực hiện tốt việc tống đạt, lập vi bằng, xác minh điều kiện thi hành án, góp phần giảm tải cho hệ thống thi hành án dân sự. Công tác hộ tịch gắn với chuyển đổi số là điểm sáng. Hơn 1 triệu dữ liệu hộ tịch trước 2/11/2016 đã được số hóa.

Thủ tục khai sinh, kết hôn, khai tử tích hợp trực tuyến, liên thông, tiết kiệm thời gian và chi phí. Ở xã, phường tra cứu và cấp trích lục chính xác. Thủ tục về quốc tịch và nuôi con nuôi triển khai kịp thời, đồng bộ, bám sát chỉ đạo Bộ Tư pháp; người không quốc tịch được rà soát, hướng dẫn, ghi nhận vào sổ khai sinh. Công tác nuôi con nuôi tuân thủ Luật và Công ước La Hay, rà soát trẻ cần gia đình thay thế, tập huấn công chức tư pháp - hộ tịch, đảm bảo quyền trẻ em.

Công tác bồi thường nhà nước và đăng ký biện pháp bảo đảm đạt nhiều kết quả. Quy chế phối hợp được ban hành; gần 100 cán bộ được tập huấn, kiện toàn đầu mối xử lý hồ sơ, hỗ trợ địa phương giải quyết đúng thẩm quyền. Việc đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất được kiểm tra thường xuyên, hạn chế sai sót, bảo đảm minh bạch. Công tác trợ giúp pháp lý miễn phí cũng được quan tâm với các lớp tập huấn và đợt trợ giúp lưu động xuống xã, phường; nâng cao phòng ngừa, giải quyết tranh chấp, đồng thời hỗ trợ địa phương áp dụng quy định pháp luật đồng bộ. 

Để đạt được những kết quả trên, đơn vị luôn đổi mới quản lý, coi trọng công tác tư tưởng, xây dựng tập thể đoàn kết, kỷ luật, gắn trách nhiệm với hiệu quả. Công tác kiểm tra, hướng dẫn nghiệp vụ duy trì thường xuyên, bảo đảm thống nhất từ tỉnh đến cơ sở. Đặc biệt, ứng dụng CNTT, số hóa hồ sơ, liên thông dữ liệu tạo bước đột phá trong cải cách hành chính tư pháp.

Có thể thấy, những nỗ lực này vừa nâng cao chất lượng phục vụ, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của nhân dân, vừa góp phần đưa Quảng Ninh tiên phong cải cách hành chính, chuyển đổi số tư pháp, xây dựng nền tư pháp hiện đại, minh bạch, đáp ứng tốt hơn nhu cầu xã hội.