Chuyển đổi số tại Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái

Đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Hải quan Cửa khẩu quốc tế (CKQT) Móng Cái (Chi cục Hải quan khu vực VIII) xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, mang tính đột phá để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan, đồng hành, hỗ trợ tối đa doanh nghiệp trong hoạt động XNK.

Là đơn vị quản lý cửa khẩu trọng điểm của tỉnh, nơi có hoạt động XNK sôi động, Hải quan CKQT Móng Cái đã đổi mới tư duy quản lý, coi hiệu quả là thước đo, lấy ứng dụng công nghệ số làm giải pháp toàn diện, đột phá. Các chương trình, kế hoạch công tác luôn được giám sát, kiểm đếm tiến độ, chất lượng, kịp thời tháo gỡ “điểm nghẽn” phát sinh. Nhờ vậy, công tác điều hành được triển khai đồng bộ, quyết liệt, phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy mới của ngành Hải quan.

Từ đầu năm 2025 đến nay, đơn vị đã tổ chức 6 lớp tập huấn (4 lớp nghiệp vụ hải quan, 2 lớp ứng dụng AI) cho toàn thể công chức của đơn vị; đặc biệt phong trào thi đua đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số được phát động với phương châm “Mỗi công chức một sáng kiến”. Qua đó nhiều ý tưởng ứng dụng công nghệ đã hình thành từ công việc hằng ngày, giúp nâng cao năng suất, rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí cho doanh nghiệp.

Nhiều sản phẩm công nghệ đã đi vào thực tiễn, như: Xây dựng các video đào tạo nghiệp vụ trực tuyến; chương trình “Bình dân học vụ số”, 100% công chức, NLĐ đơn vị tự học qua nền tảng số; ứng dụng chatbot, trợ lý ảo trong hỗ trợ doanh nghiệp; quản lý dữ liệu bằng Google Form; xây dựng sổ tay nghiệp vụ điện tử về kiểm tra chuyên ngành; ứng dụng AI trong xác định mã HS phù hợp với mô tả hàng hóa, chứng từ. Đây là những bước đi thiết thực, khẳng định sự tiên phong của đơn vị trong quá trình chuyển đổi số ngành Hải quan.

Với phương châm “Cùng cam kết, cùng hành động, cùng phát triển”, đơn vị đổi mới phương thức đồng hành cùng doanh nghiệp; hỗ trợ doanh nghiệp bằng giải pháp cụ thể. Bên cạnh đối thoại trực tiếp, đơn vị còn tận dụng các nền tảng trực tuyến như Zalo, Viber, Email, Facebook để truyền tải thông tin nhanh chóng, chính xác đến doanh nghiệp.

Từ đầu năm 2025 đến nay đơn vị đã rà soát, kiến nghị cắt giảm 8 mặt hàng thuộc diện kiểm tra chuyên ngành, vượt 266,6% so với chỉ tiêu Chi cục Hải quan khu vực VIII giao. Đây là minh chứng cho nỗ lực cải cách thủ tục, giảm bớt gánh nặng hành chính, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp XNK qua địa bàn.

Thực hiện kế hoạch về phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đơn vị thành lập Tổ nghiên cứu ứng dụng AI, gồm 11 thành viên nòng cốt. Đến nay đơn vị đã đăng ký 7 sáng kiến ứng dụng AI, trong đó có những đề tài đi vào thực tiễn công việc, như: Xây dựng Chatbot sổ tay nghiệp vụ nội bộ; phần mềm quản lý, phân công công chức; ứng dụng AI trong tổng hợp và trình bày báo cáo định kỳ; xây dựng video đào tạo nội bộ theo từng vị trí nghiệp vụ; sản xuất 5 video, 3 infographic tuyên truyền về các quy định mới, quy chế làm việc, kỷ luật hành chính; ứng dụng mã QR để niêm yết TTHC, giúp doanh nghiệp và người dân tiếp cận thuận lợi.

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác chuyển đổi số vẫn còn những khó khăn: Đội ngũ công chức mới được đào tạo ở mức cơ bản về AI và Big Data, chưa chuyên sâu; hệ thống CNTT của ngành quá tải, thiếu kết nối đồng bộ; cơ sở pháp lý về chia sẻ dữ liệu, chữ ký số còn thiếu và chưa theo kịp thực tiễn.

Để khắc phục, đơn vị đã kiến nghị cấp trên tiếp tục hoàn thiện hệ thống CNTT có kết nối đồng bộ, khai thác dữ liệu lớn, Internet vạn vật; chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm nhằm rút ngắn thời gian thông quan, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia nhưng vẫn bảo đảm hiệu quả quản lý nhà nước; tập trung đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức chuyên nghiệp, hiện đại, có năng lực ứng dụng công nghệ số ở mức cao, lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo trong toàn đơn vị, hướng tới mô hình hải quan thông minh.

Với sự quyết tâm và cách làm sáng tạo, Hải quan CKQT Móng Cái đang từng bước xây dựng mô hình hải quan hiện đại, thông minh, góp phần khẳng định vai trò tiên phong của Quảng Ninh trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia; thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, mở rộng hợp tác thương mại, khẳng định vị thế của một CKQT trọng điểm vùng Đông Bắc.