Năm 2013, Hạ Long được công nhận là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Quảng Ninh. Người Hạ Long lúc đó đã rất tự hào về sự phát triển của thị xã Hòn Gai nhỏ bé năm nào nay vươn lên là thành phố bên bờ di sản được công nhận là đô thị loại I. Và nhiều người đã nghĩ đến sức vươn của thành phố trong 5 năm tới nhưng hẳn rằng ít ai có thể ngờ sự “lớn bổng” của Hạ Long trong 5 năm qua lại thần kỳ như vậy.

Hội tụ đủ các tập đoàn có tiềm lực mạnh như Vingroup, Sun Group, FLC, BIM Group… Hạ Long đã thực sự lột xác từ thành phố công nghiệp khai thác than thành thành phố du lịch hiện đại, đẳng cấp quốc tế. Với quần thể du lịch nghỉ dưỡng 5 sao Vinpearl Ha Long Bay Resort, quần thể du lịch nghỉ dưỡng, sân golf FLC Hạ Long, Tổ hợp vui chơi giải trí hàng đầu khu vực Sun World Halong Complex gồm nhiều hạng mục như Cáp treo Nữ hoàng, tổ hợp vui chơi giải trí trên đồi Ba Đèo, công viên chủ đề Dragon Theme Park, công viên nước Typhoon Water Park, chuỗi đô thị đẳng cấp, hiện đại từ cửa ngõ vào đến khu trung tâm du lịch Bãi Cháy… Hạ Long đang là điểm đến cực hấp dẫn với nhà đầu tư, du khách. Giao thông kết nối Hạ Long với các trung tâm kinh tế trong nước và trong tỉnh đã được đồng bộ bằng các tuyến đường cao tốc nối cao tốc, hệ thống cảng biển, cảng tàu khách quốc tế hiện đại, cảng hàng không… Từ Hạ Long có thể đánh giá rằng sự phát triển của tỉnh Quảng Ninh trong 5 năm gần đây rõ nhất, sinh động nhất, hiện hữu nhất.

Trước sự phát triển diệu kỳ đó của thành phố bên bờ Di sản cần có những tầm nhìn mới, dài hơi hơn. Vì vậy, Quy hoạch chung TP Hạ Long đến năm 2040 tầm nhìn năm 2050 vừa được Chính phủ phê duyệt điều chỉnh tại Quyết định 702/QĐ-TTg ngày 7/6/2019 xác định Hạ Long là đô thị dịch vụ - du lịch quốc gia, có tầm quốc tế, gắn với bảo tồn và phát huy giá trị di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long. Đây là thành phố cấp vùng, với chức năng dịch vụ - du lịch - thương mại - công nghiệp - cảng biển, là động lực phát triển vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, vành đai kinh tế ven biển Bắc Bộ, vùng duyên hải Bắc Bộ. Hạ Long là trung tâm hành chính, kinh tế, văn hóa xã hội, khoa học kỹ thuật, giáo dục của tỉnh Quảng Ninh; có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng Đông Bắc; thành phố có vị trí quan trọng về an ninh, quốc phòng. Thành phố phát triển theo mô hình đô thị thông minh, đô thị xanh, phát triển bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu.

Theo quy hoạch vừa được phê duyệt điều chỉnh thì mô hình và cấu trúc phát triển của TP Hạ Long là đa cực, trong đó lấy vịnh Cửa Lục làm trung tâm kết nối, hướng phát triển đô thị theo hành lang ven biển vịnh Hạ Long. Không gian phát triển tổng thể của Hạ Long được mở rộng về phía Tây Hạ Long và vùng xung quanh vịnh Cửa Lục, gồm 4 vùng phát triển. Đó là, vùng đô thị về phía Bắc gắn với hệ sinh thái tự nhiên vịnh Cửa Lục và vùng Nam huyện Hoành Bồ (thuộc huyện Hoành Bồ), là vùng đô thị sinh thái, dịch vụ hỗ trợ TP Hạ Long. Vùng phát triển phía Đông với chức năng là trung tâm hành chính, thương mại, văn hóa của thành phố gắn với phát triển không gian đô thị Cẩm Phả. Vùng phát triển phía Tây với chức năng đô thị du lịch, dịch vụ, công nghiệp, cảng... hướng phát triển về phía Nam gắn với Vịnh Hạ Long. Vùng phía Tây mở rộng với chức năng đô thị sinh thái, biển đảo, vùng bảo vệ nguồn nước, hệ sinh thái tự nhiên, các trung tâm du lịch - dịch vụ tầm cỡ quốc tế, trung tâm giáo dục, thể dục thể thao cấp vùng gắn với phát triển không gian đô thị.

Đóng vai trò là tâm trong định hướng không gian phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Ninh, Hạ Long trong những năm qua đã luôn thể hiện rõ vai trò là hạt nhân đi đầu, là một hình mẫu có tính dẫn dắt với sức lan tỏa và lực đẩy cộng hưởng mạnh đối với các vùng không gian kinh tế - xã hội ngoại biên, nhất là về tăng trưởng “xanh” và phát triển bền vững gắn với xây dựng, vận hành và khai thác hệ thống các ngành dịch vụ chất lượng cao, với mũi nhọn là ngành du lịch, xoay quanh trục lõi là Di sản Thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long. Đặc biệt với tốc độ tăng trưởng tương đối cao về lượng khách và doanh thu, du lịch Hạ Long là điểm sáng trên bản đồ du lịch Việt Nam và khu vực. Thương hiệu ngành du lịch Quảng Ninh gắn với vịnh Hạ Long được khẳng định, cùng với gìn giữ, việc quan trọng hơn là bồi đắp không ngừng để làm giàu các giá trị cho thương hiệu. Là nơi sở hữu kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, thành phố giữ vai trò chính yếu trong bồi đắp các giá trị cho thương hiệu du lịch này.

Theo quy hoạch phát triển vừa được phê duyệt và tầm nhìn về một Hạ Long mới trong tương lai thì mỗi chiến lược phát triển của thành phố thủ phủ này đều có tác động lan tỏa rất mạnh đến sự phát triển của các địa bàn lân cận và kết quả chung của tỉnh Quảng Ninh. Điển hình như việc tỉnh Quảng Ninh đặt mục tiêu đến năm 2020 là tỉnh có cơ cấu kinh tế dịch vụ - công nghiệp thì 60% sự chuyển dịch đó nằm ở Hạ Long, nhất là trong thực hiện chuyển dịch tăng trưởng từ “nâu” sang “xanh”. Hay tỉnh Quảng Ninh đặt mục tiêu phấn đấu trở thành thành phố trực thuộc trung ương thì Hạ Long chính là hạt nhân của thành phố trực thuộc trung ương đó. Tỉnh Quảng Ninh phấn đấu là một trong những đầu tàu phát triển của cả nước thì sự phát triển của TP Hạ Long sẽ là đóng góp chính cho mục tiêu đầu tàu này.

Yêu cầu cấp bách về mở rộng không gian phát triển cho TP Hạ Long không chỉ là đòi hỏi từ thực tiễn phát triển, từ nhu cầu của chính các địa bàn vùng lân cận với Hạ Long mà đó chính là những chủ trương của Đảng, Nhà nước được triển khai thực hiện từ thực tiễn. Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 24/12/2018 của Bộ Chính trị về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, xã đã nêu rõ thực trạng, nhiều đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã quy mô quá nhỏ, không gian phát triển bị chia cắt, gây ra nhiều khó khăn, cản trở trong công tác lập kế hoạch, quy hoạch dài hạn, định hướng phát triển kinh tế - xã hội tầm vĩ mô cũng như quy hoạch, kế hoạch phát triển vùng; nguồn lực của địa phương và Trung ương cho phát triển kinh tế - xã hội bị phân tán, nhất là trong điều kiện Trung ương đang đẩy mạnh phân cấp, trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho chính quyền địa phương….

Tỉnh Quảng Ninh đang khẩn trương triển khai thực hiện việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, xã theo Nghị quyết 37 của Bộ Chính trị. Trong bối cảnh phát triển của Hạ Long hiện nay, nhu cầu phát triển của tỉnh Quảng Ninh thì việc mở rộng địa giới hành chính TP Hạ Long rất cần được nghiên cứu, xem xét kịp thời, để tạo đà không chỉ cho Hạ Long bứt phá mà đó cũng chính là nền tảng của việc xây dựng thành phố Quảng Ninh trong tương lai.

Ngọc Lan

 Trình bày: Tất Đạt

Bài 3: Nền tảng cho thành phố Quảng Ninh tương lai

>>Mở rộng địa giới hành chính TP Hạ Long: Khi "chiếc áo" đã quá chật