Men vi sinh có thực sự tốt cho tất cả mọi người?

Nhiều người nghĩ rằng chỉ cần uống thêm vài loại vi khuẩn có lợi là đường ruột sẽ khỏe mạnh. Tuy nhiên sự thật lại phức tạp hơn nhiều.

Men vi sinh (probiotic) được nhiều người dùng như một giải pháp cho đường ruột khỏe mạnh, thậm chí còn được cho là có thể cải thiện tinh thần, cân bằng nội tiết, phòng bệnh mạn tính.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải ai cũng nên dùng men vi sinh. Thậm chí với một số nhóm người, việc bổ sung có thể gây hại nhiều hơn lợi.

Vì sao men vi sinh có thể không phù hợp với một số người?

TS Suzanne Devkota - Giám đốc Viện Nghiên cứu hệ vi sinh người Cedars-Sinai (Mỹ) - từng nghĩ rằng đối với men vi sinh, điều tệ nhất cũng chỉ là gây lãng phí.

Tuy nhiên có hai nghiên cứu cho ra kết quả đáng quan tâm. Nghiên cứu thứ nhất kiểm tra một tình huống vốn được tin chắc rằng men vi sinh luôn có lợi - thời điểm sau khi dùng kháng sinh - và kết quả ghi nhận lại ngược lại.

Không lâu sau các nhà khoa học tiếp tục phát hiện thêm nhiều trường hợp khác, như ở người suy giảm miễn dịch hay bệnh nhân đang điều trị ung thư bằng liệu pháp miễn dịch, việc bổ sung men vi sinh có thể gây rắc rối.

Theo các chuyên gia y tế, vấn đề nằm ở chỗ men vi sinh không phải lúc nào cũng xấu nhưng rắc rối xuất hiện khi người ta áp dụng một giải pháp "đóng gói sẵn" cho những tình huống vốn cần sự tinh chỉnh.

Hệ vi sinh lý tưởng cho một người trẻ, khỏe mạnh sẽ rất khác so với một người trung niên mắc bệnh mạn tính.

Uống men vi sinh sau khi đã dùng kháng sinh, có thể không giúp ích

Kháng sinh tiêu diệt không chỉ vi khuẩn gây bệnh mà cả lợi khuẩn, gây xáo trộn hệ vi sinh. Hậu quả đối với sức khỏe có thể nghiêm trọng và kéo dài, dẫn đến các vấn đề như béo phì, đái tháo đường, hen suyễn và nhiều bệnh tự miễn khác.

Với nhiều người, việc tìm đến men vi sinh sau một đợt điều trị bằng kháng sinh nghe có vẻ hợp lý nhưng khoa học lại chỉ ra điều ngược lại.

Để kiểm tra tốc độ phục hồi của hệ vi sinh sau khi dùng kháng sinh, các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu trên 21 tình nguyện viên, mỗi người uống kháng sinh trong bảy ngày.

Kết quả khiến các nhà nghiên cứu bất ngờ: nhóm dùng men vi sinh lại có tốc độ phục hồi chậm nhất. Thậm chí sau năm tháng, hệ vi sinh đường ruột của họ vẫn chưa trở lại trạng thái ban đầu.

Trong khi đó nhóm "để tự nhiên" hồi phục sau khoảng 21 ngày, còn nhóm được cấy vi khuẩn từ phân của chính mình thì chỉ cần một ngày. Kết quả này cũng được xác nhận khi thử nghiệm trên chuột và trong phòng thí nghiệm: vi khuẩn từ men vi sinh đã ức chế sự phát triển của vi khuẩn trong mẫu phân người.

Từ những kết quả thu được, giáo sư Eran Elinav - chuyên gia miễn dịch học tại Viện Khoa học Weizmann (Israel), người đứng đầu nghiên cứu - kết luận rằng bối cảnh hậu kháng sinh, men vi sinh có thể phản tác dụng.

Những ai cần thận trọng khi dùng men vi sinh?

Bệnh nhân ung thư đang điều trị miễn dịch: Một số nghiên cứu cho thấy men vi sinh có thể làm giảm hiệu quả của liệu pháp miễn dịch - vốn dựa vào chính hệ miễn dịch để tiêu diệt tế bào ung thư.

Người suy giảm miễn dịch: Với nhóm này, bổ sung men vi sinh có thể làm giảm đa dạng vi khuẩn trong ruột - vốn là yếu tố quan trọng để bảo vệ cơ thể.

Thay vì dùng men vi sinh thương mại, các chuyên gia khuyến nghị hãy tập trung vào chế độ ăn đa dạng, giàu chất xơ - nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt. Đây là cách tự nhiên nhất để nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh và bền vững.

Cách tốt nhất để bảo vệ đường ruột khỏe mạnh vẫn là ăn uống lành mạnh và cân bằng.