Lan toả sâu rộng phong trào đọc sách cho thiếu nhi dịp hè

Mùa hè là khoảng thời gian lý tưởng để thanh thiếu nhi được thỏa sức vui chơi, trải nghiệm và phát triển toàn diện cả thể chất lẫn tinh thần. Giữa muôn vàn sân chơi hiện đại, từ các hoạt động thể thao, nghệ thuật đến giải trí công nghệ, đọc sách vẫn âm thầm giữ một vị trí đặc biệt trong lòng nhiều bạn nhỏ. Không ồn ào, náo nhiệt, những trang sách mở ra một thế giới kỳ diệu, nuôi dưỡng trí tưởng tượng, bồi đắp tâm hồn và khơi nguồn tri thức. Và khi được khơi gợi đúng cách, văn hóa đọc luôn có sức hấp dẫn riêng, trở thành lựa chọn yêu thích của nhiều thiếu nhi trong những ngày hè ý nghĩa.

Ngày hè bổ ích tại Thư viện tỉnh

Ngay từ những ngày đầu kỳ nghỉ hè, em Phạm Ngọc Tú Uyên (phường Hồng Hải, TP Hạ Long) đã lựa chọn Thư viện tỉnh Quảng Ninh làm điểm đến quen thuộc mỗi ngày. Với niềm đam mê văn học, đặc biệt là các tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, Tú Uyên tranh thủ thời gian rảnh rỗi mùa hè để đọc những cuốn sách yêu thích mà trong năm học bận rộn em chưa có dịp khám phá hết.

Tú Uyên chia sẻ: “Đã 3 năm nay, cứ vào hè là cả ba chị em trong gia đình em lại được bố mẹ đưa đến thư viện đọc sách mỗi ngày. Em thường chọn sách văn học, lịch sử, còn các em thì thích truyện cổ tích, truyện dân gian Việt Nam, truyện tranh… Phòng đọc thiếu nhi của Thư viện tỉnh rộng rãi, có điều hòa mát mẻ nên chúng em cảm thấy rất thoải mái. Đặc biệt, những chiếc bàn ghế xinh xắn đủ sắc màu, những kệ sách được sắp xếp ngay ngắn, phân loại rõ ràng giúp chúng em dễ dàng tìm được cuốn sách mình muốn đọc. Có những lúc, em và các bạn mải mê đọc sách mà quên cả giờ về”. 

Không chỉ là địa điểm lý tưởng cho trẻ nhỏ, Thư viện tỉnh còn trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều phụ huynh mong muốn nuôi dưỡng thói quen đọc sách cho con. Chị Đoàn Thị Hà Chung (phường Cao Xanh, TP Hạ Long) dù bận rộn công việc nhưng vẫn luôn cố gắng sắp xếp thời gian để đưa 2 con nhỏ đến thư viện từ 2-3 lần/tuần. Chị Chung cho biết: Ngoài các lớp năng khiếu, kỹ năng đã đăng ký cho các con trong hè, tôi vẫn dành thời gian đưa các con đến thư viện. Con lớn đang học lớp 4 đã có thể tự đọc sách, tôi chỉ cùng con lựa chọn sách phù hợp. Còn con nhỏ chuẩn bị vào lớp 1, tôi thường đọc sách cùng để con làm quen với mặt chữ, rèn luyện cách đọc. Hơn hết, khi đến thư viện, trong một không gian mà tất cả các bạn nhỏ đều say mê với sách sẽ là cách để lan tỏa, gieo cho con niềm yêu sách, tạo hành trang vững chắc để con bước vào năm học mới thật hào hứng.

Nắm bắt nhu cầu đọc sách gia tăng của thanh thiếu nhi vào dịp hè, Thư viện tỉnh Quảng Ninh đã tập trung bổ sung số lượng đầu sách và đa dạng hóa các thể loại sách, báo dành cho lứa tuổi thiếu nhi. Đơn vị còn đẩy mạnh luân chuyển sách báo tới thư viện trường học, nhà văn hóa xã, đặc biệt trong dịp hè, nhằm tăng cường tiếp cận tri thức tại các vùng xa trung tâm. Các hoạt động trưng bày, giới thiệu sách tiếp tục được tổ chức sinh động, hấp dẫn hơn. Thư viện đã đồng bộ hóa công nghệ từ phần mềm quản trị, tra cứu tài liệu trực tuyến, số hóa tài liệu địa chí đến tổ chức triển lãm sách số. Kênh youtube “Quang Ninh Library-Audiobooks” phát triển các sách nói giúp phục vụ đa dạng nhu cầu bạn đọc. Với hơn 2 triệu tài liệu số, thư viện phục vụ hơn 200.000 lượt bạn đọc truy cập mỗi năm mọi lúc, mọi nơi.

Thái độ thân thiện, nhiệt tình của cán bộ thư viện cũng góp phần khiến không gian đọc sách trở nên gần gũi, thân thiện hơn với các em nhỏ. Hiện nay, phòng đọc thiếu nhi của Thư viện tỉnh có hơn 60.000 bản sách với nhiều thể loại phù hợp với từng độ tuổi. Trong những ngày hè cao điểm, trung bình mỗi ngày Thư viện đón từ 500-700 lượt thiếu nhi đến thư viện đọc sách và khách tham quan. Từ giữa tháng 5 đến nay, đã có trên 300 thẻ bạn đọc thiếu nhi được đăng ký mới.

Không chỉ dừng lại ở phục vụ nhu cầu đọc sách, Thư viện tỉnh còn tổ chức nhiều hoạt động bổ ích trong dịp hè nhằm phát triển toàn diện kỹ năng cho trẻ em, đồng thời góp phần tích cực trong công tác bảo vệ, chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng.

Chị Phan Thị Thanh Thuỷ, cán bộ phòng Công tác bạn đọc (Thư viện tỉnh), cho biết: Chúng tôi đã xây dựng kế hoạch triển khai nhiều chuyên đề vào dịp hè này, như: “Trang bị kiến thức bảo vệ trẻ em tương tác lành mạnh trên không gian mạng” với các nội dung gồm giới thiệu sách chuyên đề, trình chiếu video về sử dụng internet an toàn, tập huấn kỹ năng sử dụng mạng một cách lành mạnh, sáng tạo… Bên cạnh đó, còn có chuyên đề “Khám phá ô chữ - Vui học cùng sách và Tiếng Anh”, hoạt động chiếu phim hoạt hình nổi tiếng trong nước và quốc tế, phim tư liệu lịch sử Việt Nam… Qua đây, không chỉ giúp các em có mùa hè bổ ích, lý thú mà còn góp phần lan tỏa sâu rộng văn hóa đọc trong cộng đồng.

Lan tỏa văn hóa đọc

Xuất phát từ nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của văn hóa đọc cùng niềm đam mê, tình yêu dành cho sách, không ít gia đình đã tích cực sưu tầm, xây dựng tủ sách đa dạng, phong phú với các thể loại, lĩnh vực, kiến thức, nhằm tạo dựng thói quen đọc sách cho mỗi thành viên.

Đã trở thành thói quen không thể thiếu, chị Lương Hồng Mỹ (phường Yết Kiêu, TP Hạ Long) luôn dành thời gian cố định vào mỗi buổi tối để đọc sách cùng con. Không chỉ duy trì thói quen đọc sách, mua sách mà mỗi lần có dịp đến vùng đất mới, chị cũng cố gắng tìm kiếm những cuốn sách, tài liệu viết về lịch sử - văn hóa, giới thiệu về đất và người nơi đây để làm phong phú thêm tủ sách gia đình. Đến nay, tủ sách của gia đình chị ngày càng mở rộng cả số lượng và chất lượng với trên 200 đầu sách về lịch sử, văn hóa, văn học, nghệ thuật, khám phá thế giới, ngoại ngữ, rèn luyện tư duy, kỹ năng sống…

Chị Lương Hồng Mỹ chia sẻ: Cùng với việc xây dựng tủ sách gia đình thông qua việc mua sách có chọn lọc, lựa chọn sách phù hợp với sở thích, nhu cầu, lứa tuổi, khả năng tiếp nhận của các thành viên trong gia đình và những đầu sách có chất lượng, có tác giả, đơn vị uy tín xuất bản thì tôi đặc biệt quan tâm đến xây dựng, duy trì thói quen, kỷ luật đọc sách hằng ngày. Trong dịp hè này, các con có nhiều thời gian nghỉ ngơi, vui chơi hơn, các con cũng linh hoạt hơn trong thời gian đọc sách hàng ngày. Thêm nữa, tôi chú trọng định hướng cho con đọc sách gắn với khám phá thực tế từ việc xem phim, đi du lịch, tra cứu thông tin trên mạng internet để con có những hình dung cụ thể, đối chiếu, so sánh từ những kiến thức, thông tin được tiếp nhận từ sách với thế giới, xã hội, môi trường thực tế, giúp việc đọc sách trở nên gần gũi, thú vị và thật sự có ý nghĩa.

Không chỉ dừng lại ở các hình thức truyền thống tại gia đình, thư viện, nhiều mô hình mới, thiết thực đã ra đời để đáp ứng nhu cầu đọc sách ngày càng đa dạng của độc giả. Tiêu biểu là các quán cà phê sách và cà phê thư viện, kết hợp giữa việc đọc sách, mua bán, trao đổi và quyên góp sách cho các thư viện tỉnh hoặc các vùng sâu, vùng xa.

Tại Hạ Long, các quán cà phê sách như Cà phê sách Đông Tây, thư viện Yến (phường Hồng Hải), T-Book (khu Monbay, đường Trần Quốc Nghiễn...) đã trở thành điểm đến đọc sách được nhiều người dân và thanh thiếu nhi yêu thích. Ngoài ra, nhiều trung tâm Tiếng Anh, trung tâm giáo dục kỹ năng sống đều xây dựng các tủ sách để tạo không gian cho trẻ đọc sách vào thời gian giải lao giữa các giờ học. 

Bên cạnh những tín hiệu tích cực, việc lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng, đặc biệt là đối với thanh thiếu nhi, vẫn còn tồn tại không ít hạn chế. Mặc dù thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều nỗ lực trong việc triển khai các giải pháp, đầu tư nguồn lực nhằm khuyến khích, phát triển văn hóa đọc, thể hiện qua việc 100% các địa phương, trường học trên địa bàn đều có thư viện và hơn 80% nhà văn hóa xã có tủ sách, song hiệu quả mang lại vẫn chưa thực sự như kỳ vọng.

Thực tế cho thấy, nhiều tủ sách tại nhà văn hóa xã, thôn, khu hoạt động còn mang tính hình thức, thiếu sự quan tâm đầu tư đúng mức cả về số lượng, chất lượng đầu sách lẫn công tác quản lý, cập nhật sách mới. Bên cạnh đó, việc khai thác và tổ chức các hoạt động khuyến đọc cho thiếu nhi tại cơ sở còn rời rạc, thiếu sức hút, chưa tạo được thói quen đọc sách thường xuyên cho các em. Đây là những khoảng trống cần được lấp đầy nếu muốn xây dựng một phong trào đọc sách lan tỏa sâu rộng, bền vững trong thế hệ trẻ hôm nay.

Để tiếp tục hình thành thói quen đọc sách và phát triển văn hóa đọc cho thiếu nhi, các đơn vị, trường học, địa phương cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, nhân rộng những mô hình khuyến đọc, không gian đọc thân thiện với thiếu nhi. Qua đó, thúc đẩy thói quen đọc sách, nâng cao kỹ năng đọc, xây dựng xã hội học tập và học tập suốt đời, góp phần xây dựng một thế hệ giàu tri thức, nhân văn và sáng tạo.