Khi hang động trở thành sân khấu nghệ thuật

Show diễn thực cảnh "Đi tìm dấu ngọc" tại hang Ngọc Rồng (TP Cẩm Phả) góp phần đánh thức vẻ đẹp hoang sơ của hang đá, tạo ra sản phẩm du lịch mới, hấp dẫn. Tuy nhiên, để sản phẩm này hoàn thiện hơn, đạo diễn cần tiếp tục có sự điều chỉnh. 

Ekip thực hiện chương trình gồm đạo diễn Lê Thanh Phong, Ban Âm nhạc VOV3 Đài Tiếng nói Việt Nam cùng dàn nghệ sĩ, diễn viên tài năng, chuyên nghiệp. Các cố vấn gồm: PGS.TS. Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng Lý luận phê bình VHNT Trung ương; NSND Lê Chức, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam; NSND Hoàng Quỳnh Mai, Phó Giám đốc Nhà hát Cải lương Việt Nam; NSND Tống Toàn Thắng, Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam; đạo diễn múa Lê Việt, Đoàn trưởng Vũ đoàn Phương Việt; đạo diễn xiếc NSƯT Ngô Lê Thắng, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam cùng Giám đốc Âm nhạc NSND Nguyễn Huỳnh Tú.

“Đi tìm dấu ngọc” được kể lại bằng thứ ngôn ngữ nghệ thuật giàu tính biểu cảm, lấy cảm hứng từ những truyền thuyết thiêng liêng của Vùng mỏ, phản chiếu dòng chảy văn hóa từ quá khứ đến hiện tại, từ cha ông đến thế hệ hôm nay. Show diễn kết hợp nhuần nhuyễn giữa các loại hình nghệ thuật như múa, xiếc, sân khấu truyền thống trong không gian hang động tự nhiên đầy huyền bí, ứng dụng công nghệ đa phương tiện tiên tiến để tạo ra hiệu ứng âm thanh, ánh sáng sống động, mang đến trải nghiệm đa giác quan ấn tượng cho khán giả.

Không gian biểu diễn bên trong hang Ngọc Rồng là sân khấu độc đáo, được lựa chọn kỹ lưỡng nhằm đảm bảo tính nguyên bản của di tích, đồng thời tạo cảm giác độc đáo, mới lạ. Những hình ảnh nghệ thuật như tạo hình núi đá, ánh sáng trên vách đá tự nhiên cùng phần trình diễn của các nghệ sĩ tài năng đã tạo nên một sân khấu hấp dẫn.

Chương trình được triển khai trên cơ sở rà soát, điều chỉnh toàn bộ các yếu tố can thiệp không phù hợp. Từ thiết kế sân khấu, hệ thống chiếu sáng, đường đi cho đến các công trình phụ trợ đều được tính toán kỹ lưỡng để không ảnh hưởng đến cấu trúc hang động, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn, bảo tồn và sức chứa hợp lý. 

Ông Nguyễn Hồng Nhật, Tổng Giám đốc Công ty CP Du thuyền Châu Á (APC Corporation), nhà sản xuất chương trình cho hay, sau khi tiếp nhận từ đơn vị cũ, toàn bộ hệ thống nhà vệ sinh, các khối công trình nhà bếp, sân khấu, hệ thống ánh sáng, khu vực trang trí không phù hợp trong hang đã được tháo dỡ, đồng thời bổ sung hệ thống thông gió, cây xanh, chiếu sáng, trả lại cảnh quan như giá trị ban đầu. Bên cạnh đó, việc thiết kế bổ sung sân khấu, âm thanh, ánh sáng, đường đi lối lại được nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng phù hợp với không gian, trên nguyên tắc không ảnh hưởng đến hang động. Số lượng người trong hang cũng hạn chế dưới mức cho phép. 

Không chỉ đơn thuần là một show giải trí, đây là một tác phẩm sân khấu thực cảnh độc đáo, nơi mà nghệ thuật kể chuyện dân gian hòa quyện với công nghệ trình diễn hiện đại và không gian di sản thiên nhiên. Show diễn này cũng đánh dấu bước đột phá trong cách Quảng Ninh tiếp cận du lịch văn hóa nghệ thuật, đưa công nghiệp văn hóa vào phát triển du lịch một cách bền vững. Việc chọn không gian hang động tự nhiên làm nơi tổ chức biểu diễn cho thấy quyết tâm tạo ra những trải nghiệm nghệ thuật nguyên bản, đánh thức cảm xúc của khán giả, góp phần nâng tầm du lịch văn hóa nói riêng, công nghiệp văn hóa nói chung tại Quảng Ninh.

Tuy nhiên, theo TS. Lư Thị Thanh Lê, giảng viên Trường Khoa học liên ngành và nghệ thuật (Đại học Quốc gia Hà Nội), chúng ta cần suy nghĩ về cách phát triển sản phẩm du lịch tại những kỳ quan thiên nhiên này trong bối cảnh hiện tại. Câu chuyện về những thắng cảnh cổ xưa và cách chúng được bảo tồn, phát huy giá trị trong đời sống đương đại là một câu hỏi được rất nhiều nhà nghiên cứu di sản trăn trở. Các bên liên quan, bao gồm cả UNESCO, đều đang cố gắng tìm ra cách bảo tồn và phát huy giá trị di sản một cách bền vững, hài hòa với nhu cầu phát triển của địa phương và quốc gia.

"Tôi tin việc phát triển công nghiệp văn hóa dựa trên những địa điểm gắn liền với ký ức địa phương rất quan trọng. Di sản địa phương cần được bảo tồn và phát huy, và người dân nên được tham gia vào quá trình này để giới thiệu tài năng và văn hóa của họ. Đơn vị tổ chức cần kết nối với cộng đồng địa phương, đảm bảo di sản vẫn là niềm tự hào của họ bên cạnh việc cân nhắc các yếu tố môi trường, đảm bảo rằng các hoạt động kinh doanh không gây hại đến hệ sinh thái. Cần tham khảo ý kiến chuyên gia, nhất là các chuyên gia về địa chất để có những quyết định tốt nhất trong quá trình vận hành" - TS. Lư Thị Thanh Lê nhấn mạnh. 

Không riêng gì TS. Lư Thị Thanh Lê, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, đạo diễn xây dựng chương trình cần đảm bảo đến yếu tố an toàn, ví như không nên dùng lửa thật trong hang động mà nên lựa chọn cách thức khác để tạo ra những hiệu ứng sân khấu...