Hậu quả của việc xử lý chưa nghiêm, không triệt để

Những ngày này, dư luận cả nước đang hết sức bức xúc trước tình trạng hàng trăm điểm kinh doanh xăng dầu của nhiều địa phương gian lận, ăn bớt lượng xăng dầu của khách hàng. Tính đến ngày 12-9, theo công bố của Thanh tra Bộ KHCN, lực lượng chức năng đã phát hiện tổng số 384 cây xăng có gian lận về chất lượng và đo lường.

Trước đó, ngày 8-9, khi cơ quan chức năng công bố trong cả nước phát hiện khoảng 260 cây xăng gian lận thì dư luận đã hết sức bàng hoàng. Nhưng chỉ sau đó 4 ngày, qua việc kiểm tra tiếp của các địa phương đã phát hiện thêm hơn 100 cây xăng nữa có vi phạm thì càng thấy “choáng” hơn. Và khả năng con số các cây xăng vi phạm chưa dừng ở đây nếu tiếp tục được kiểm tra nghiêm túc. Như vậy tỷ lệ vi phạm là khoảng gần 20% tổng số cây xăng được kiểm tra. Đây là tỷ lệ quá cao, nó nói lên tình trạng vi phạm trong kinh doanh xăng dầu là khá phổ biến và bùng phát mạnh.

Nếu căn cứ vào tỷ lệ hao hụt, gian lận (có nơi tới gần 10%) và bằng một phép nhân đơn giản thì mỗi ngày, mỗi tháng, mỗi năm các khách hàng đã bị các cây xăng vi phạm này “móc túi” không biết bao nhiêu là tiền. Có đơn vị đã tính sơ sơ mỗi năm con số thiệt hại này lên tới 600-700 tỷ đồng. Giải thích về tình trạng bùng phát các cây xăng gian lận trong thời gian qua, nhiều ý kiến cho rằng nguyên nhân chính là do sự buông lỏng quản lý, không thường xuyên kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng. Ngoài ra còn là do sự vô lương tâm, sa sút về phẩm chất, đạo đức của một bộ phận cán bộ, nhân viên tham gia hoạt động kinh doanh xăng dầu. Tuy nhiên, còn một nguyên nhân sâu xa nữa, đó là do các cơ quan chức năng đã xử lý chưa nghiêm, không triệt để các trường hợp vi phạm, cộng với chế tài xử phạt còn quá nhẹ không đủ sức răn đe (mức cao nhất hiện nay là phạt 20 triệu đồng). Hẳn nhiều người còn nhớ, cách đây vài năm, cơ quan chức năng cũng đã phát hiện ra nhiều cây xăng có sai phạm về chất lượng và đo lường (tất nhiên ở mức độ thô sơ hơn hiện nay), nhưng khi đó việc xử lý chủ yếu dừng ở nhắc nhở và xử phạt hành chính nhẹ nhàng. Có lẽ chính vì vậy đã không có tác dụng giáo dục, ngăn chặn và hậu quả là nạn ăn cắp, gian lận này đã lan ra hàng trăm cây xăng như đã được phát hiện thời gian gần đây.

Trên địa bàn Quảng Ninh, đến nay, theo báo cáo của Sở KH-CN chưa phát hiện cây xăng nào vi phạm. Đây là điều làm cho người tiêu dùng có thể yên tâm. Tuy nhiên, cũng chưa thể khẳng định tuyệt đối 100% cây xăng trên địa bàn không có vi phạm, vì thực tế mới kiểm tra ở một số đơn vị, hơn nữa các thủ đoạn gian lận rất tinh vi, sử dụng công nghệ cao nên cũng khó khăn trong việc phát hiện ra. Điều này đòi hỏi cơ quan chức năng của tỉnh phải tiếp tục kiểm tra, giám sát bằng những thiết bị hiện đại, con người có trình độ nghiệp vụ để ngăn chặn gian lận, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.