Trong khoảng hai thập kỷ gần đây, Quảng Ninh đã lột xác ngoạn mục, từ "thủ phủ vàng đen" để trở thành hình mẫu của một nền kinh tế năng động, hiện đại và bền vững. Trong hành trình bứt phá này, tỉnh đã xác định rõ hai trụ cột chiến lược, là chuyển đổi số và xanh hóa phát triển. Đây chính là bệ phóng vững chắc, giúp tỉnh chủ động thích ứng và định hình tương lai, khẳng định vai trò tiên phong trong kỷ nguyên kinh tế số và công nghiệp xanh của đất nước.

Trong bối cảnh thế giới đang bước vào một kỷ nguyên chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, nơi khoa học và công nghệ (KH&CN) trở thành động lực then chốt, Quảng Ninh đã nhanh chóng nắm bắt xu thế, xác định KH&CN là trụ cột quan trọng, là bệ phóng cho sự phát triển vượt bậc. Với tầm nhìn chiến lược và những hành động quyết liệt, tỉnh đang kiến tạo một nền tảng vững chắc cho tương lai thịnh vượng và bền vững, thể hiện rõ quyết tâm chính trị cao độ trong việc hiện thực hóa các chủ trương của Trung ương. Quảng Ninh không chỉ coi chuyển đổi số là một xu thế, mà là một hướng đi tất yếu, là chìa khóa để giải quyết các thách thức, tối ưu hóa nguồn lực và tạo ra những giá trị mới.

Từ rất sớm, tỉnh đã nhận diện được vai trò và tầm quan trọng của chuyển đổi số. Thay vì chạy theo trào lưu, tỉnh đã chủ động xây dựng một lộ trình rõ ràng, biến chuyển đổi số từ một khái niệm trở thành hành động cụ thể, toàn diện trên ba trụ cột: chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Tỉnh đã xác định, đây là con đường ngắn nhất để nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng năng suất lao động và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân. Theo đó, về chính quyền số, Quảng Ninh đã trở thành một trong những địa phương tiên phong xây dựng chính quyền điện tử, hướng tới chính quyền số. Với việc đưa vào vận hành Trung tâm điều hành thông minh (IOC) từ cấp tỉnh đến cơ sở, Quảng Ninh đã có một "bộ não" số, giúp các lãnh đạo giám sát, điều hành mọi hoạt động một cách trực quan và hiệu quả. Các dịch vụ công trực tuyến được triển khai đồng bộ, liên thông, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp. Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến đạt mức cao đã minh bạch hóa quy trình, giảm thiểu thời gian, chi phí và thủ tục giấy tờ, khẳng định cam kết của tỉnh trong việc xây dựng một nền hành chính phục vụ.

Về kinh tế số, Quảng Ninh đã sớm nhận ra tiềm năng to lớn của lĩnh vực này. Tỉnh không chỉ tập trung thu hút đầu tư vào các ngành công nghiệp truyền thống, mà còn có những chính sách mạnh mẽ để khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số vào sản xuất, kinh doanh. Các khu công nghiệp công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung được quy hoạch, đầu tư bài bản, tạo ra môi trường hấp dẫn để thu hút các dự án có hàm lượng công nghệ cao. Đặc biệt, trong lĩnh vực du lịch, ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, công nghệ số đã được ứng dụng để quảng bá, quản lý và nâng cao trải nghiệm của du khách. Các nền tảng du lịch thông minh, ứng dụng di động hay việc số hóa các di sản như Vịnh Hạ Long đã giúp Quảng Ninh tiếp cận được những thị trường mới và nâng cao vị thế trên bản đồ du lịch quốc tế.

Về xã hội số, mục tiêu cuối cùng của chuyển đổi số là phục vụ người dân, xây dựng một xã hội số toàn diện và văn minh. Quảng Ninh đã đẩy mạnh phổ cập kỹ năng số cho người dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Lĩnh vực y tế và giáo dục cũng là những trọng tâm của chuyển đổi số với hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử, khám chữa bệnh từ xa, các nền tảng học trực tuyến, thư viện số... Những nỗ lực này đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, tạo ra một môi trường sống hiện đại, tiện nghi cho người dân Quảng Ninh.

Chuyển đổi số đang được thực hiện tích cực tại tất cả các địa phương trên địa bàn tỉnh. 

Không chỉ dừng lại ở chuyển đổi số, Quảng Ninh còn xác định KH&CN là bệ phóng để hiện thực hóa khát vọng phát triển vượt bậc và bền vững. Tỉnh đã xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, thúc đẩy hợp tác giữa doanh nghiệp, nhà khoa học và các cơ quan quản lý. Các cơ chế, chính sách hỗ trợ nghiên cứu, phát triển công nghệ mới được ban hành, tạo động lực cho các sáng kiến đột phá.

Đặc biệt, KH&CN đang đóng vai trò then chốt trong việc giải quyết những thách thức lớn của tỉnh, như chuyển đổi từ "kinh tế nâu" sang "kinh tế xanh". Các công nghệ tiên tiến trong xử lý môi trường, năng lượng tái tạo, nông nghiệp công nghệ cao được ứng dụng rộng rãi. Việc sử dụng các nguồn năng lượng sạch như điện gió, điện khí, điện rác... thay thế cho nhiệt điện than, hay việc áp dụng công nghệ số vào quản lý tài nguyên, môi trường là minh chứng rõ nét cho sự quyết tâm này.

Hệ thống trang thiết bị phẫu thuật tiên tiến, hiện đại tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh.

Với tầm nhìn chiến lược và sự quyết liệt trong hành động, Quảng Ninh đang từng bước khẳng định vị thế của một địa phương tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số và phát triển KH&CN. Tỉnh đã chứng minh rằng, việc đầu tư vào KH&CN không chỉ là một khoản chi, mà là một khoản đầu tư chiến lược cho tương lai. Sự thành công của Quảng Ninh không chỉ góp phần vào sự phát triển chung của đất nước, mà còn là một hình mẫu để các địa phương khác học tập và noi theo.

Với bản sắc vốn có là một tỉnh công nghiệp khai khoáng, việc chuyển đổi mô hình phát triển từ "nâu" sang "xanh" là một quyết sách táo bạo và đầy thách thức của Quảng Ninh. Tỉnh đã từng bước thay đổi cơ cấu kinh tế, giảm dần sự phụ thuộc vào than đá, đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp sạch, du lịch chất lượng cao và nông nghiệp công nghệ.

Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu, Quảng Ninh đã nổi lên như một hình mẫu tiên phong với quyết tâm mạnh mẽ chuyển đổi từ "kinh tế nâu" sang "kinh tế xanh" và "kinh tế tuần hoàn". Quan điểm nhất quán của tỉnh là phát triển kinh tế phải đi đôi với bảo vệ môi trường, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Nhờ chiến lược này, Quảng Ninh đã tạo dựng được vị thế tiên phong trong việc kết hợp giữa tăng trưởng kinh tế, kinh tế số và kinh tế xanh, khẳng định tầm nhìn dài hạn và sự quyết liệt trong hành động.

Khu công nghiệp DEEP C được thực hiện theo hướng khu công nghiệp sinh thái.

Kết quả rõ ràng nhất là Quảng Ninh liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Năm 2024, GRDP của tỉnh đạt 8,42%, quy mô nền kinh tế gần 350.000 tỷ đồng, đứng thứ 3 Vùng Đồng bằng sông Hồng và thứ 7 cả nước. Thành tựu này không chỉ phản ánh sự ổn định mà còn cho thấy nỗ lực của tỉnh trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động. Theo PGS.TS. Nguyễn Thế Chinh, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường, Quảng Ninh nổi bật nhờ cơ cấu kinh tế đa dạng với ba trụ cột chính: công nghiệp chế biến, chế tạo; du lịch và dịch vụ. Đặc biệt, chiến lược xanh rõ ràng, cụ thể, tập trung vào đổi mới mô hình kinh tế kết hợp bảo vệ môi trường đã tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn. Nhờ đó, Quảng Ninh đã dẫn đầu cả nước về chỉ số xanh (PGI) năm 2023, đồng thời thu hút hơn 3 tỷ USD vốn FDI, đón 19 triệu lượt khách du lịch và sở hữu một hạ tầng giao thông hiện đại.

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững, Quảng Ninh đang chuyển hướng từ các khu công nghiệp truyền thống sang các hệ sinh thái công nghiệp thân thiện với môi trường, điển hình là tại Khu công nghiệp Bắc Tiền Phong. Tỉnh đẩy mạnh thu hút các dự án công nghiệp chế biến, công nghệ cao, giảm dần phụ thuộc vào khai thác tài nguyên.

Trong lĩnh vực du lịch, Quảng Ninh cũng đạt được những thành tựu nổi bật. Tỉnh định hướng phát triển du lịch xanh dựa trên các giá trị tự nhiên, văn hóa và môi trường, với trọng tâm là bảo tồn Vịnh Hạ Long - Di sản thiên nhiên thế giới. Các sáng kiến như "Hành trình di sản" kết nối Vịnh Hạ Long và Vịnh Bái Tử Long được triển khai để giảm áp lực lên vùng lõi di sản. Đặc khu Cô Tô đang đi đầu với chính sách không sử dụng túi nylon và đồ nhựa dùng một lần, còn các tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long cam kết sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, các mô hình du lịch sinh thái kết hợp nông nghiệp như vườn hoa Bình Liêu, đồi chè Quảng Long, làng quê Yên Đức cũng mang lại trải nghiệm độc đáo, đồng thời bảo tồn văn hóa bản địa.

Một trong những hành động quyết liệt của tỉnh trong việc theo đuổi mô hình tăng trưởng xanh là việc chuyển đổi sang sử dụng các nguồn năng lượng sạch. Quảng Ninh chỉ tiếp tục các dự án nhiệt điện than đã có trong Quy hoạch điện VII và đang đầu tư, đồng thời định hướng chuyển đổi sang nhiên liệu sinh khối, amoniac khi giá thành phù hợp. Tỉnh cũng đặt mục tiêu đến hết năm 2025, chấm dứt khai thác toàn bộ mỏ đá làm vật liệu xây dựng để hoàn nguyên môi trường. Song song đó, các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện khí, điện rác, điện mặt trời đang được nghiên cứu và phát triển. Trong chiến lược thu hút đầu tư, tỉnh cũng kiên quyết có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường làm tiêu chí hàng đầu. Các dự án trước khi cấp phép đều phải đảm bảo thủ tục pháp lý về môi trường, không chấp thuận các dự án có công nghệ lạc hậu, phát thải lớn.

Với tầm nhìn chiến lược, Quảng Ninh xác định chuyển đổi số là yếu tố cốt lõi để chuyển đổi từ mô hình kinh tế "nâu" sang "xanh", phát triển kinh tế tuần hoàn. Tỉnh đặt mục tiêu kinh tế số chiếm 25% GRDP vào năm 2025 và 30% vào năm 2030, đồng thời thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong các ngành trọng điểm như y tế, giáo dục, du lịch, công nghiệp. Quảng Ninh phấn đấu đến năm 2030 trở thành trung tâm phát triển năng động, trung tâm du lịch quốc tế, trung tâm kinh tế biển, đô thị phát triển bền vững theo mô hình tăng trưởng xanh. Để hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh luôn kiên định "mục tiêu kép": tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.