5 món ăn dưỡng sinh trong mùa mưa

Mùa mưa với độ ẩm cao dễ khiến cơ thể bị hàn thấp xâm nhập, gây mệt mỏi, nặng nề, ăn uống kém và dễ phát sinh bệnh. Đây là thời điểm cần chú trọng kiện tỳ, hóa thấp và ăn uống dưỡng sinh phù hợp để cơ thể khỏe mạnh, phòng ngừa các chứng bệnh do thời tiết ẩm ướt gây ra.

1. Mùa mưa ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?

Theo Y học cổ truyền (YHCT), mùa mưa thuộc hành Thổ, dễ sinh thấp tà (thuộc lục dâm – lục tà). Thấp là tà khí có tính chất nặng nề, xâm nhập vào cơ thể qua da, miệng, mũi, gây bệnh, ảnh hưởng rõ nhất đến tạng Tỳ, Phế và Thận.

Thấp làm rối loạn chức năng vận hóa của Tỳ Vị, dẫn tới ăn uống kém, đầy bụng, tiêu chảy. Thận dễ bị ẩm lạnh làm dương khí suy, xuất hiện tiểu nhiều, sợ lạnh. Phế cũng bị ảnh hưởng, khiến phế khí không tuyên thông, gây ho, khó thở, đờm nhiều.

Vì vậy, nguyên tắc dưỡng sinh trong mùa mưa là kiện tỳ hóa thấp giúp tiêu hóa khỏe, chống ẩm thấp, đồng thời ôn dương tán hàn để giữ ấm cơ thể. Ngoài ra, cần giữ cơ thể khô ráo, tránh dầm mưa, ăn chín uống nóng, hạn chế đồ sống lạnh và luyện tập để nâng cao chính khí.

2. Một số món ăn dưỡng sinh mùa mưa

Dưới đây là một số món ăn dưỡng sinh tiêu biểu cho mùa mưa, có tác dụng kiện tỳ, trừ thấp để nâng cao sức đề kháng.

2.1. Cháo ý dĩ, đậu đỏ

Thành phần: Ý dĩ 30g, đậu đỏ 30g, gạo tẻ 50g.

Cách dùng: Rửa sạch nguyên liệu, cho ý dĩ và đậu đỏ nấu mềm; thêm gạo tẻ nấu đến khi cháo chín mềm, nêm nếm đường phèn vừa ăn; ăn khi còn nóng.

Tác dụng: Ý dĩ vị ngọt nhạt, tính hơi hàn, giúp kiện tỳ, thấm thấp. Đậu đỏ vị ngọt, tính bình, lợi thủy tiêu phù, kết hợp với gạo bổ khí hòa vị. Món này rất tốt cho người béo bệu do thấp, người nặng nề, mệt mỏi, ăn uống kém vào mùa mưa.

2.2. Cháo hoài sơn, bạch truật

Thành phần: Hoài sơn 50g (hoặc khô 20g), bạch truật 12g, gạo tẻ 50g, thịt nạc 50g.

Cách dùng: Bạch truật sắc lấy nước, bỏ bã; dùng nước này nấu cháo với hoài sơn, gạo, thịt cho đến khi chín mềm; ăn khi còn nóng.

Tác dụng: Hoài sơn vị ngọt, tính bình, tác dụng kiện tỳ ích khí, bổ phế dưỡng âm, bổ thận sáp tinh. Bạch truật giúp kiện tỳ táo thấp, lợi thủy. Thịt nạc bổ huyết, giúp món ăn thêm bổ dưỡng, dễ tiêu. Món ăn này cải thiện tình trạng ăn uống kém, bụng đầy, đi ngoài phân lỏng, mệt mỏi tay chân yếu, phù hợp cho những người thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa mùa mưa lạnh.

2.3. Gà hầm hoàng kỳ, đảng sâm

Thành phần: Gà ác 1 con, hoàng kỳ 20g, đảng sâm 20g, kỷ tử 10g, gừng vài lát.

Cách dùng: Gà làm sạch, cho tất cả nguyên liệu vào nồi, hầm nhỏ lửa 1,5 – 2 giờ, nêm vừa ăn; uống súp và ăn cái khi còn ấm.

Tác dụng: Hoàng kỳ, đảng sâm có tác dụng ích khí kiện Tỳ, kết hợp cùng gà ác ôn trung, dưỡng huyết, gừng (sinh khương) ôn trung tán hàn. Món ăn rất tốt cho người khí hư, hay mệt, dễ cảm lạnh, ăn uống kém, ra mồ hôi nhiều, người lớn tuổi, phụ nữ sau sinh, người có sức đề kháng yếu trong mùa mưa.

2.4. Cháo hành, tía tô

Thành phần: Gạo tẻ 100g, lá tía tô tươi 10g (khoảng 5 – 7 lá), hành 10g (cả củ và lá).

Cách dùng: Vo gạo, cho vào nồi nấu với nước, đun nhỏ lửa cho đến khi cháo nhừ. Tía tô và hành rửa sạch, thái nhỏ, cho vào cháo khi chín. Thêm gia vị vừa ăn, ăn nóng để ra mồ hôi nhẹ.

Tác dụng: Hành và tía tô có tác dụng phát tán phong hàn, thông dương giải biểu. Món ăn giúp giải cảm, hành khí hòa vị, giảm buồn nôn, đồng thời ấm trung tiêu, dễ tiêu hóa trong mùa mưa.

2.5. Canh xương hầm củ cải trắng

Thành phần: Củ cải trắng 300g, gừng 10g, tỏi 5g, xương lợn 200g.

Cách dùng: Ninh xương lấy nước, cho củ cải, gừng, tỏi vào nấu chín.

Tác dụng: Củ cải trắng vị ngọt, tính mát, giúp hóa đàm, lợi khí, tiêu thực, sinh tân. Gừng tươi (sinh khương) vị cay, tính ấm, giúp tán hàn ôn trung, chỉ ẩu (giảm nôn), giải độc. Tỏi giúp làm ấm tỳ vị, tiêu thấp trệ. Món canh giúp giải cảm hàn, giảm đầy bụng, hóa thấp, tăng sức đề kháng vào mùa mưa. Thích hợp cho những người hay bị lạnh bụng, ăn khó tiêu, cảm mạo phong hàn giai đoạn đầu.