Tăng cường giám sát việc tiếp nhận và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện

Cử tri TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh kiến nghị: Ngày 27/10/2021, Chính phủ ban hành Nghị định số 93/2021/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo. Tuy nhiên, quá trình thực hiện đã phát sinh một số bất cập, khó khăn như: (1) Quy trình giải ngân các quỹ còn chưa cụ thể; (2) Thủ tục phê duyệt, xác minh và giám sát làm cho quá trình giải ngân chậm trễ; (3) Một số điểm chưa rõ ràng, chưa có hướng dẫn, ví dụ: tại khoản 1 Điều 17 quy định cá nhân thông báo trên phương tiện truyền thông cam kết về mục đích, phạm vi, phương thức, đối tượng vận động,... sau đó gửi văn bản đến ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú nhưng không quy định về việc cá nhân có được phép thay đổi nội dung của việc vận động hay không, nếu có thì cần phải thực hiện thủ tục như thế nào; khoản 1 Điều 18 quy định cá nhân vận động đóng góp phải liên hệ, thông báo cho ủy ban nhân dân nơi tiếp nhận hỗ trợ để được hướng dẫn nhưng không quy định nếu hết thời gian quy định mà ủy ban nhân dân chưa có hướng dẫn thì cá nhân có được quyền tự phân phối, sử dụng nguồn đóng góp hay không? Đề nghị Bộ Tài chính chủ trì xem xét, nghiên cứu quy định cụ thể hơn về các hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến việc vận động, tiếp nhận, quản lý, sử dụng, phân phối nguồn tiền từ thiện; các chế tài cảnh báo, chấn chỉnh, xử lý, xử phạt đối với tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân vi phạm; rà soát kết quả thực hiện của Nghị định.

Bộ Tài chính xin trả lời như sau:

1. Về ý kiến quy trình giải ngân còn chưa cụ thể:

Quy trình phân bổ, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện đã được quy định tại Nghị định số 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021 của Chính phủ: Nguồn đóng góp tự nguyện qua ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp thực hiện theo khoản 4 Điều 10; nguồn đóng góp tự nguyện qua doanh nghiệp, hợp tác xã và tổ chức khác có tư cách pháp nhân thực hiện theo điểm a, khoản 6 Điều 10; nguồn đóng góp tự nguyện qua cá nhân thực hiện theo khoản 1 Điều 18.

Theo đó, Nghị định đã quy định cụ thể quy trình, thủ tục, nội dung chi, trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc phân bổ, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ Nhân dân khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo. Trường hợp còn vướng mắc, đề nghị cử tri nêu kiến nghị cụ thể hơn để Bộ Tài chính có cơ sở hướng dẫn.

2. Về ý kiến thủ tục, phê duyệt, xác minh và giám sát làm cho quá trình giải ngân chậm trễ: Nghị định số 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021 của Chính phủ đã quy định các tổ chức, cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện có trách nhiệm phối hợp với ủy ban nhân dân nơi tiếp nhận hỗ trợ để xác định đối tượng hỗ trợ và thực hiện công khai đầy đủ, kịp thời, chính xác các hoạt động có liên quan theo quy định tại Điều 14 (đối với tổ chức), khoản 3 Điều 19 (đối với cá nhân). Đồng thời, khoản 1 Điều 25 Nghị định này đã quy định “ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các tổ chức chính trị - xã hội tổ chức giám sát việc thực hiện theo quy định của pháp luật”. Các quy định nêu trên nhằm tăng cường sự phối hợp giữa tổ chức, cá nhân vận động và chính quyền, đoàn thể nơi tiếp nhận hỗ trợ, nhưng vẫn đảm bảo tính kịp thời, chặt chẽ, công khai, minh bạch trong hoạt động hỗ trợ. Trường hợp còn vướng mắc, đề nghị cử tri nêu kiến nghị cụ thể hơn để Bộ Tài chính có cơ sở hướng dẫn.

3. Về ý kiến một số điểm chưa rõ ràng liên quan đến việc cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện:

a) Đối với trường hợp thay đổi nội dung về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để hỗ trợ thiên tai, dịch bệnh, sự cố: Khoản 1 Điều 17 Nghị định số 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021 của Chính phủ quy định: “cá nhân có trách nhiệm thông báo trên các phương tiện thông tin truyền thông về mục đích, phạm vi, phương thức, hình thức vận động, tài khoản tiếp nhận (đối với tiền), địa điểm tiếp nhận (đối với hiện vật), thời gian cam kết phân phối và gửi bằng văn bản đến ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú theo mẫu Thông báo ban hành kèm theo Nghị định này. Theo đó, khi có nhu cầu thực hiện vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để hỗ trợ thiên tai, dịch bệnh, sự cố hoặc thay đổi nội dung cuộc vận động, cá nhân có trách nhiệm thông báo trên các phương tiện truyền thông và gửi văn bản đến ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú theo mẫu ban hành kèm theo Nghị định.

b) Đối với trường hợp chưa có hướng dẫn của ủy ban nhân dân nơi tiếp nhận hỗ trợ: Tại khoản 1, khoản 2 Điều 18 Nghị định số 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021 của Chính phủ đã quy định: “1. ... cá nhân có trách nhiệm thông báo với ủy ban nhân dân nơi tiếp nhận hỗ trợ (cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã theo phân cấp; trường hợp cần thiết, liên hệ ủy ban nhân dân cấp tỉnh hướng dẫn cụ thể) để phối hợp xác định phạm vi, đối tượng, mức, thời gian hỗ trợ”, “2. Chậm nhất trong 03 ngày làm việc kể từ khi nhận được thông báo, ủy ban nhân dân nơi tiếp nhận hỗ trợ chủ trì, phối hợp với Ban Vận động cùng cấp (nếu có) hướng dẫn cá nhân về phạm vi, đối tượng, mức hỗ trợ, thời gian thực hiện phân phối nguồn đóng góp tự nguyện và tạo điều kiện, đảm bảo an toàn cho hoạt động hỗ trợ; cử lực lượng phối hợp tham gia phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khi cần thiết hoặc theo đề nghị của cá nhân”. Việc quy định trên đảm bảo việc hỗ trợ đồng đều, tránh tình trạng tập trung vào một địa bàn và một số đối tượng; đồng thời đảm bảo an toàn cho hoạt động hỗ trợ. Vì vậy, ủy ban nhân dân nơi tiếp nhận hỗ trợ có trách nhiệm hướng dẫn cá nhân chậm nhất trong 03 ngày làm việc kể từ khi nhận được thông báo của cá nhân; trường hợp chưa có hướng dẫn kịp thời, cá nhân có thể liên hệ ủy ban nhân dân cấp tỉnh để được hướng dẫn cụ thể.

4. Về ý kiến quy định cụ thể hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến việc vận động, tiếp nhận, quản lý, sử dụng, phân phối nguồn tiền từ thiện và chế tài xử lý:

Tại Điều 5 Nghị định số 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021 của Chính phủ đã quy định các hành vi bị nghiêm cấm; căn cứ vào mức độ vi phạm, các tổ chức, cá nhân có liên quan sẽ bị xử lý hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Đề nghị các tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện đúng theo quy định của Nghị định số 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021 của Chính phủ; trường hợp phát sinh khó khăn, vướng mắc, đề nghị có văn bản gửi các bộ, ngành trung ương có liên quan (Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Tài chính,...) nêu rõ nội dung khó khăn, vướng mắc để được hướng dẫn theo thẩm quyền.

Đồng thời, đề nghị cử tri phản ánh đến các cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Ninh tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, theo dõi, giám sát việc tổ chức thực hiện Nghị định, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh các trường hợp gây khó khăn, chậm trễ trong công tác tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện (nếu có).