Phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo: Sức bật từ một Nghị quyết

Hướng đến mục tiêu tái cơ cấu khu vực công nghiệp, tạo ra bước đột phá trong phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo, ngày 16/11/2020, BCH Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 01- NQ/TU (gọi tắt là Nghị quyết 01) về phát triển nhanh, bền vững công nghiệp chế biến, chế tạo giai đoạn 2020-2025, định hướng đến năm 2030. Đến nay, sau gần 5 năm triển khai, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đã và đang đạt được nhiều bước tiến lớn, ngày càng khẳng định là một trong những trụ cột trong cơ cấu kinh tế của tỉnh. 

Động lực tăng trưởng mới

Năm 2020, đại dịch Covid-19 lan rộng và gây ảnh hưởng kinh tế nặng nề, du lịch, dịch vụ, một trong những chủ lực kinh tế của tỉnh sụt giảm nghiêm trọng. Trong bối cảnh đó, để thích nghi với tình hình, duy trì đà tăng trưởng, tỉnh Quảng Ninh đã chủ động rà soát, điều chỉnh chiến lược phát triển, tái cơ cấu ngành công nghiệp, xác định công nghiệp chế biến, chế tạo là động lực tăng trưởng mới. Ngay trong tháng 11/2020, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã ban hành nghị quyết đầu tiên của cả nhiệm kỳ - Nghị quyết số 01 đặt mục tiêu xây dựng ngành công nghiệp chế biến, chế tạo phát triển đột phá, từng bước trở thành trụ cột chính, đảm bảo sự phát triển bền vững cho kinh tế của tỉnh. Việc phát triển ngành kinh tế có nhiều tiềm năng, thế mạnh của tỉnh như chế biến, chế tạo vào thời điểm đó là hết sức cấp thiết, vừa để duy trì tốc độ tăng trưởng vừa tạo tiền đề phát triển bền vững sau khi dịch bệnh được kiểm soát.

Nghị quyết 01 đặt mục tiêu đến năm 2025, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm tỷ trọng trên 15% trong GRDP, tăng bình quân 17%/năm. Thu hút tổng vốn đầu tư đạt trên 50.000 tỷ đồng (bình quân trên 10.000 tỷ đồng/năm); tạo ra ít nhất 30.000 chỗ làm việc mới. Xa hơn, đến năm 2030, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo hướng tới đóng góp 20% trong GRDP; tăng trưởng bình quân 20%/năm; thu hút tổng vốn đầu tư bình quân trên 20.000 tỷ đồng/năm, tạo ra trên 50.000 chỗ làm việc mới.

Nghị quyết đã đề ra 7 nhóm giải pháp chủ yếu, trong đó nhấn mạnh phát triển nhanh và bền vững các KKT, KCN; huy động mọi nguồn lực tập trung hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ, hiện đại bảo đảm liên thông, tổng thể; tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và lao động có kỹ năng; đổi mới, nâng cao hiệu quả xúc tiến, hỗ trợ và thu hút đầu tư; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, thuận lợi; đẩy mạnh ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học - công nghệ.

Được xác định là chìa khóa trong thu hút đầu tư, công tác GPMB phục vụ dự án KCN được đặc biệt quan tâm, chỉ đạo quyết liệt. Như với KCN Bắc Tiền Phong có diện tích quy hoạch là 1.193ha, đến nay nhà đầu tư đã có gần 500ha mặt bằng sạch để xây dựng hệ thống hạ tầng đảm bảo các điều kiện thu hút dự án đầu tư thứ cấp. Tháng 4/2025, Tổ hợp Văn phòng dịch vụ hiện đại tại KCN Bắc Tiền Phong do Tập đoàn DEEP C và Hateco đầu tư được khánh thành và đi vào hoạt động. Ông Bruno Jaspaert, Tổng Giám đốc Tổ hợp khu công nghiệp Deep C, cho biết: Đến nay, KCN của chúng tôi đã thu hút được gần 6 tỷ đô la Mỹ vốn đầu tư, trong đó nhiều dự án thứ cấp đã đi vào hoạt động. Thời gian tới, chúng tôi sẽ kết nối Cảng Lạch Huyện (Hải Phòng) và cụm cảng của 2 KCN Deep C tại Quảng Ninh. Ngoài ra chúng tôi đang nỗ lực phát triển danh mục các nhà đầu tư hiện tại”.

Bên cạnh đó, tỉnh tập trung đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, qua đó khơi thông dòng vốn đầu tư, đưa Quảng Ninh thành điểm đến hấp dẫn với các nhà đầu tư. Quảng Ninh là bến đỗ của các nhà sản xuất hàng đầu thế giới như Tập đoàn Foxconn, Zinco Solar, Lite-On... Bà Nguyễn Thị Bùi, Tổng Giám đốc Đối ngoại Tập đoàn Texhong tại Việt Nam, chia sẻ: “Không cần đến tận nơi, chỉ cần ngồi ở cơ quan, chúng tôi có thể trình hồ sơ trực tuyến lên hệ thống dịch vụ công và được chấp nhận, giải quyết trong vòng 24 tiếng. Rất nhanh và tiết kiệm thời gian cho doanh nghiệp. Đó chính là điểm cộng để Quảng Ninh thu hút các nhà đầu tư”.

Thúc đẩy tăng trưởng xanh, bền vững

Nghị quyết số 01 dẫn dắt ngành công nghiệp chế biến, chế tạo phát triển nhanh, mạnh và vững chắc, đồng thời thay đổi cơ cấu ngành công nghiệp, đóng góp chung vào sự phát triển bền vững của tỉnh. Đồng chí Vũ Đại Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, khẳng định: “Những năm qua, tỉnh Quảng Ninh đặc biệt quan tâm đến ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thúc đẩy phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo trở thành một trong những trụ cột tăng trưởng của nền kinh tế. Trong giai đoạn 2021-2024, tốc độ tăng bình quân của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo của Quảng Ninh đạt hơn 21%, tổng nguồn vốn đầu tư vào ngành đạt hơn 8,6 tỷ USD, trong đó vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đạt khoảng 6,1 tỷ USD, nằm trong nhóm các địa phương đứng đầu cả nước trong năm 2023, 2024”.

Năm 2025, dù bối cảnh chung có nhiều khó khăn, thách thức song công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn chứng kiến những chuyển động tích cực, quan trọng, tiếp tục khẳng định là động lực tăng trưởng chính cho kinh tế của tỉnh. Tính chung trong 7 tháng năm 2025, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 31,99%, đóng góp đáng kể vào mức tăng 15,08% của chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP). Qua đó, góp phần đảm bảo thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế - xã hội quý III đạt 19,6% và tiếp tục đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh tăng trưởng theo hướng công nghiệp - dịch vụ.

Năm 2025 cũng có ý nghĩa đặc biệt với công nghiệp chế biến, chế tạo của Quảng Ninh với việc đưa Nhà máy ô tô Thành Công Việt Hưng - nhà máy sản xuất ô tô Skoda đầu tiên tại Đông Nam Á vào hoạt động. Đây là một nhà máy ô tô quy mô, hiện đại, không chỉ cung cấp ra thị trường sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao mang thương hiệu "Made-in-Quang Ninh" mà còn tạo động lực tăng trường mạnh mẽ, tạo đà để công nghiệp chế biến, chế tạo phát triển theo hướng kết nối toàn ngành một cách tổng thể, thúc đẩy hình thành các chuỗi liên kết và các ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển.

Sau gần 5 năm triển khai, Nghị quyết 01 đã thực sự đi vào cuộc sống, là kim chỉ nam cho quá trình tái cơ cấu công nghiệp, tạo sức bật mạnh mẽ cho ngành chế biến, chế tạo, hình thành trụ cột kinh tế mới, đưa Quảng Ninh trở thành một trung tâm công nghiệp chế biến, chế tạo phát triển năng động, hiện đại và bền vững của cả nước.