Sớm xóa bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng

Nhằm tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và nâng cao hiệu quả quản lý thị trường vàng, Ngân hàng Nhà nước đã xây dựng và hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP theo hướng thị trường hóa có lộ trình, kiểm soát chặt chẽ.

Trước diễn biến phức tạp của thị trường vàng, yêu cầu đặt ra lúc này là cần tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và nâng cao hiệu quả quản lý. Thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước đã xây dựng và hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP theo hướng thị trường hóa có lộ trình, kiểm soát chặt chẽ.

Theo Cục trưởng Quản lý Ngoại hối (Ngân hàng Nhà nước) Đào Xuân Tuấn, thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền, Ngân hàng Nhà nước đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành đánh giá tổng kết tình hình thực hiện Nghị định 24 để đưa ra những định hướng quản lý thị trường vàng trong tình hình mới.

Ngay sau khi có chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, Ngân hàng Nhà nước đã hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi theo hướng bám sát các chỉ đạo của Tổng Bí thư. Trong đó, đối với quản lý thị trường vàng miếng, dự thảo Nghị định xây dựng các quy định theo hướng xóa bỏ độc quyền Nhà nước trong sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.

“Quy định này được thể hiện thông qua cơ chế Ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép cho một số doanh nghiệp, ngân hàng đáp ứng điều kiện được sản xuất vàng miếng; được nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và phục vụ nhu cầu vàng nguyên liệu cho sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ”, ông Đào Xuân Tuấn cho biết.

Bên cạnh đó, căn cứ diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, các mục tiêu của chính sách tiền tệ và diễn biến thị trường vàng trong từng thời kỳ, Ngân hàng Nhà nước sẽ cho cấp hạn mức cho những doanh nghiệp, ngân hàng (gọi chung là doanh nghiệp) đủ điều kiện nhập khẩu vàng nguyên liệu. Theo đại diện lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước, cách thức này bảo đảm bỏ độc quyền Nhà nước nhưng vẫn có sự kiểm soát chặt chẽ đối với thị trường vàng miếng trong hoạt động sản xuất cũng như nhập khẩu vàng nguyên liệu.

Cơ chế giám sát, kiểm soát của Nhà nước còn được thực hiện qua việc quy định yêu cầu doanh nghiệp công bố tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng, hàm lượng vàng của sản phẩm; gắn trách nhiệm của doanh nghiệp với việc tuân thủ quy định pháp luật về tiêu chuẩn của sản phẩm đúng tiêu chuẩn công bố; doanh nghiệp phải xây dựng quy định nội bộ về mua, bán vàng miếng với khách hàng, xây dựng hệ thống thông tin bảo đảm lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch mua bán vàng miếng, kết nối cung cấp thông tin cho các cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật…

Với cơ chế mới tại dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 24, trên thị trường sẽ có thêm thương hiệu vàng của các doanh nghiệp, ngân hàng được Ngân hàng Nhà nước cấp phép sản xuất vàng miếng.

“Như vậy, người dân có nhiều sự lựa chọn hơn, thị trường có sự cạnh tranh hơn, hạn chế chênh lệch lớn về giá giữa các sản phẩm, thương hiệu vàng. Ngoài ra, dự thảo Nghị định sửa đổi quy định về việc thanh toán qua tài khoản, sử dụng hóa đơn điện tử… đối với các giao dịch mua bán vàng, qua đó bảo đảm các giao dịch vàng miếng trên thị trường được minh bạch hơn”, Cục trưởng Quản lý Ngoại hối cho hay.

Liên quan đến phát triển thị trường vàng trang sức trong nước, đại diện Cục Quản lý Ngoại hối khẳng định, Nghị định 24 hiện hành quy định hoạt động kinh doanh mua bán vàng trang sức mỹ nghệ khi đáp ứng đủ điều kiện theo quy định thì không cần phải được Ngân hàng Nhà nước cấp phép. Ngân hàng Nhà nước chỉ cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện đối với các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ.

Trên thực tế, thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước chỉ cấp phép đối với các doanh nghiệp nhập khẩu vàng nguyên liệu để phục vụ chế tác vàng trang sức mỹ nghệ xuất khẩu vì có nguồn thu ngoại tệ. Các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ còn lại tự cân đối từ nguồn vàng trong nước. Tuy nhiên, trong quá trình đánh giá tổng kết Nghị định 24, nhiều doanh nghiệp kiến nghị Ngân hàng Nhà nước cần cấp phép cho nhập khẩu vàng nguyên liệu để phát triển ngành sản xuất trang sức mỹ nghệ.

Ngân hàng Nhà nước nhận thấy, hiện tại số lượng doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh mua bán vàng trang sức mỹ nghệ rất lớn, khoảng hơn 6.000 doanh nghiệp, nhưng quy mô vốn các doanh nghiệp rất nhỏ. Do đó, để bảo đảm các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng có đủ năng lực tài chính nhập khẩu vàng nguyên liệu, dự thảo Nghị định quy định Ngân hàng Nhà nước thực hiện cấp phép cho các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng nhập khẩu vàng nguyên liệu (là các doanh nghiệp đủ điều kiện sản xuất vàng miếng) để bán cho các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ. Quy định này cho phép tăng cung vàng nguyên liệu nhưng vẫn bảo đảm có sự kiểm soát của Nhà nước đối với thị trường vàng trang sức mỹ nghệ,...

Ngoài việc xóa bỏ độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng, tăng cung vàng nguyên liệu phục vụ sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ, Cục trưởng Quản lý Ngoại hối Đào Xuân Tuấn cho biết thêm: Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 24 đã sửa đổi, bổ sung trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, các bộ, ngành và địa phương trong quản lý thị trường vàng.

Dự thảo Nghị định cũng quy định Ngân hàng Nhà nước phối hợp cùng các bộ, ngành liên quan thiết lập hệ thống thông tin, xây dựng, lưu trữ dữ liệu về thị trường vàng, kết nối cung cấp thông tin cho cơ quan liên quan nhằm tăng tính minh bạch, hỗ trợ hiệu quả công tác quản lý.

"Trong thời gian tới, thực hiện chỉ đạo tại Thông báo kết luận số 211-TB/VPTW, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục nỗ lực thực thi chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời để góp phần bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và niềm tin vào đồng tiền Việt Nam, coi đây là giải pháp căn bản, lâu dài để chuyển hóa nguồn lực từ vàng vào phát triển kinh tế.

Mặt khác, sẽ khẩn trương nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất việc triển khai thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia; hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa...", ông Đào Xuân Tuấn nhấn mạnh.

Các cơ quan, bộ, ngành cũng quan tâm, nghiên cứu, đề xuất, giải pháp phát triển các kênh đầu tư thay thế để huy động vàng từ người dân đầu tư vào nền kinh tế; nghiên cứu chính sách thuế phù hợp đối với giao dịch mua bán vàng để nâng cao tính minh bạch trên thị trường cũng như phục vụ mục tiêu của các cơ quan Nhà nước đối với quản lý thị trường vàng.