Những tác phẩm mang vinh quang nghề báo  

Khắc ghi lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”, trong những năm qua, đội ngũ những người làm báo Quảng Ninh đã luôn bám sát thực tiễn sinh động, kiên trì tìm tòi, sáng tạo, trăn trở, trau chuốt từng khuôn hình, trang viết, để từng tác phẩm vừa mang thông tin, vừa mang hơi thở của cuộc sống. Từ đây, không ít tác phẩm báo chí chất lượng cao đã ra đời, được vinh danh tại các giải thưởng báo chí quốc gia và quốc tế, được công chúng yêu mến, đón nhận. Đó là sự khẳng định mạnh mẽ cho chất lượng, bản sắc và tâm huyết của những người làm báo Vùng mỏ.  

Tròn 10 năm trôi qua nhưng ngày 21/6/2015 sẽ mãi là một kỷ niệm vô cùng đáng nhớ với nhóm tác giả Nguyễn Thế Lãm, Lê Minh Toàn, Nguyễn Hưng, Nguyễn Soái, Bùi Mạnh Linh và Nguyễn Anh Tuấn khi được Chủ tịch nước Trương Tấn Sang trao giải A Giải Báo chí Quốc gia năm 2014 cho tác phẩm “Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng - Nhìn từ tinh giản bộ máy biên chế ở Quảng Ninh”. Đối với nhóm tác giả, giải thưởng không chỉ là niềm vui, niềm vinh dự to lớn, mà còn vô cùng ý nghĩa khi đã truyền đi được thông điệp chính trị và những giá trị đổi mới của tỉnh Quảng Ninh đến với báo giới và công chúng cả nước.

Nhà báo Nguyễn Thế Lãm, Giám đốc Trung tâm Truyền thông tỉnh, khi đó là Phó trưởng Phòng Thời sự, Đài PT-TH Quảng Ninh, chia sẻ: Chúng tôi đã bắt đầu có ý tưởng về tác phẩm kể từ khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh ban hành Chỉ thị 25 về xây dựng và triển khai Đề án “Đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, thực hiện tinh giản bộ máy biên chế”. Khi đó, Phòng Thời sự của Đài PT-TH tỉnh là đơn vị chủ lực triển khai công tác thông tin, tuyên truyền quá trình xây dựng và tổ chức thực hiện Đề án. Xác định đây là một vấn đề lớn, có tác động, ảnh hưởng mạnh mẽ trong cả hệ thống chính trị, được dư luận rất quan tâm, đồng thời lại là vấn đề rất mới, tính lý luận cao, nên muốn tuyên truyền tốt thì phóng viên phải hiểu sâu về lý luận, bám sát thực tiễn để có những phân tích và lập luận thuyết phục, dễ hiểu. Để có một tác phẩm hoàn chỉnh, có tầm khái quát cao, có giá trị tư tưởng, phản ánh đầy đủ, sâu sắc về việc thực hiện đề án đòi hỏi cả một quá trình tích lũy tri thức lý luận và khảo sát thực tiễn nghiêm túc. Quá trình tổ chức tuyên truyền thực hiện nhiệm vụ chính trị trong các bản tin thời sự là cơ hội để chúng tôi hiểu sâu sắc vấn đề.

Trong suốt 10 tháng từ lúc có ý tưởng và hoàn thành tác phẩm, chúng tôi cũng gặp không ít khó khăn, trở ngại. Trước hết, việc thực hiện đề án ảnh hưởng tới nhiều cán bộ, công chức nên khi đề cập đến những bất hợp lý, sự chồng chéo, cồng kềnh trong tổ chức bộ máy thì nhiều khi không nhận được sự hợp tác và rất khó ghi hình. Về mặt lý luận, Đề án 25 là một đề án rất lớn, rất mới mà Quảng Ninh là một trong những địa phương đi tiên phong trong cả nước, nhiều nội dung chưa có trong thực tiễn. Song thật may mắn, chúng tôi luôn nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ quý báu của các đồng chí lãnh đạo tỉnh, sở, ngành, địa phương để có thể hiểu sâu sắc, tường tận về vấn đề.

“Qua việc thực hiện tác phẩm này chúng tôi cũng rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quý báu. Phải biết khai thác những đề tài, chủ đề về công cuộc đổi mới, nhất là những đột phá mang tính tiên phong, có sức ảnh hưởng và lan tỏa rộng khắp trên bình diện quốc gia. Trong quá trình triển khai công việc cần hết sức quyết tâm và nỗ lực thực hiện đến cùng, phải hiểu sâu sắc về vấn đề nhất là với những vấn đề có tính lý luận cao. Chúng tôi luôn tâm niệm: Chính hiện thực đổi mới, quyết tâm đổi mới, nỗ lực tiên phong của Quảng Ninh là khởi nguồn cho sáng tạo và thành quả của những người làm báo Vùng mỏ” - Nhà báo Nguyễn Thế Lãm chia sẻ thêm.

Đam mê với phim tài liệu, nghề báo đã cho nhà báo, đạo diễn Lê Tùng Bắc (hội viên Hội Điện ảnh Việt Nam) có nhiều cơ hội trải nghiệm thực tế trong và ngoài nước. Trước khi về Quảng Ninh, đạo diễn Tùng Bắc từng là cộng tác viên của Điện ảnh Công an Nhân dân (Bộ Công An) và Tiểu ban Phim tài liệu (Đài Truyền hình Việt Nam). Anh cùng với đạo diễn Trần Minh Đại đã xuất sắc đoạt giải A Giải Báo chí toàn quốc năm 2001 (tiền thân của Giải Báo chí Quốc gia) với bộ phim tài liệu “Không ai là vô danh”.

Trở về quê hương Quảng Ninh, gắn bó với Đài PT-TH tỉnh, Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh, gần 20 năm qua, anh và đồng nghiệp đã tiếp tục sản xuất nhiều bộ phim tài liệu ghi dấu ấn, vươn xa đến bạn xem truyền hình cả nước. Trong sự nghiệp làm báo của mình, anh đã đạt nhiều huy chương, giải vàng, bạc tại các kỳ Liên hoan Truyền hình toàn quốc và giải thưởng của Hội Điện ảnh Việt Nam. Đặc biệt, bộ phim tài liệu “Kỳ quan Hạ Long” của đạo diễn Tùng Bắc, quay phim Tuấn Hưng - Xuân Hoàng, đã đoạt giải Nhì tại Liên hoan Điện ảnh, Truyền hình Thể thao và Du lịch quốc tế FICTS - Việt Nam lần thứ VI, năm 2012.

Bộ phim “Kỳ quan Hạ Long” gây ấn tượng mạnh bởi cách kể chuyện tự nhiên, dung dị mà cuốn hút. Phim sở hữu nhiều cảnh quay tươi đẹp, sống động, lời bình súc tích, hòa âm tinh tế, đưa người xem đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác cho đến kết phim. Bộ phim không chỉ có giá trị thẩm mỹ, mà còn chứa đựng hàm lượng thông tin khoa học giá trị, thông điệp văn hóa sâu sắc, tôn vinh di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long của Quảng Ninh, Việt Nam.

Đạo diễn Tùng Bắc chia sẻ: Phim tài liệu “Kỳ quan Hạ Long” có độ dài 30 phút, nhưng quá trình sản xuất kéo dài nhiều năm, vì địa hình vịnh Hạ Long vô cùng rộng lớn, kinh phí sản xuất eo hẹp, trang thiết bị thiếu thốn. Chúng tôi tổ chức quay theo từng đợt nhỏ lẻ, có chuyến đi quay được vài ba hôm thì đã phải “giải tán” đoàn vì không kham nổi chi phí. Nhưng rồi chúng tôi vẫn quyết tâm theo đuổi đề tài này với chiến thuật “du kích” tay không bắt giặc, lấy ngắn nuôi dài và quan trọng hơn cả là anh em trong đoàn luôn giữ tinh thần nhiệt huyết, không ai nản lòng. Chúng tôi vận dụng tối đa mọi mối quan hệ, uy tín cá nhân để đoàn phim tiếp tục rong ruổi, thâm nhập khắp nơi từ vùng biển đảo Cát Bà (Hải Phòng) đến những miền ven biển và nơi đảo xa của vùng biển Đông Bắc. Có những chuyến đi, đoàn phải huy động 4-5 quay phim máy lẻ, kiêm cả hậu cần từ tích trữ lương thực, thuốc men để có thể cầm cự ở lại ngoài biển dài ngày. Và cũng không ít lần phải đóng máy quay vì thời tiết mưa giông kéo dài, hay mỗi khi cơ quan yêu cầu rút người về để phục vụ chuyên đề đột xuất hoặc chương trình trực tiếp. Song với chúng tôi, hoàn cảnh nào, tâm trạng nào cũng phải thích ứng, mưa làm kiểu mưa, nắng làm kiểu nắng, nhờ vậy hình ảnh hiện lên trong phim đa sắc thái, có khoảnh khắc bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông, có ngày và đêm, có sương nắng, mưa giông, có nét tĩnh lặng huyền bí, có nét lung linh, rực rỡ.

Phim tài liệu được coi là thể loại “xương” nhất trong báo chí truyền hình. Có người nói, làm phim tài liệu là phải biết “liệu tài mà làm”. Dù là phim tài liệu hay phim truyện, dạng thức này đòi hỏi người làm nghề phải được đào tạo bài bản, có chuyên môn sâu, tài năng thực sự. Bởi đây là thể loại đậm tính điện ảnh, hơn nữa công nghệ sản xuất phải tân tiến, tốn thời gian, công sức, kinh phí, đòi hỏi sự kỹ lưỡng trong từng công đoạn, từ tiền kỳ đến hậu kỳ. Nhưng với đạo diễn Tùng Bắc và đồng nghiệp, phần lớn là tự học, tự chỉ bảo nhau, anh em tự đầu tư thêm trang thiết bị chuyên dùng cần thiết phục vụ sản xuất phim. Đối với phim “Kỳ quan Hạ Long”, điều anh kỳ vọng lớn nhất không phải là giải thưởng bởi “Tôi làm phim vì đam mê nghề và luôn muốn dâng hiến những tác phẩm tử tế cho khán giả. Bởi họ mới chính là người phân loại, đánh giá, thậm chí quyết định sự sống còn của mỗi tác phẩm, cũng như tác giả - người đã sinh ra nó”.

Bằng tinh thần lao động nghiêm túc, niềm đam mê với nghề và khát khao vươn lên, đội ngũ những người làm báo Quảng Ninh luôn nỗ lực vượt khó, bền bỉ cống hiến. Sau 6 năm thành lập, Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh đã không ngừng lớn mạnh, từng bước khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực, đa phương tiện, hiện đại của tỉnh. Đội ngũ những người làm báo của Trung tâm luôn giữ “lửa” nghề, miệt mài, say mê sáng tạo, không chỉ lập nên nhiều thành tích đáng tự hào, mà còn góp phần nâng cao uy tín, vị thế và tầm ảnh hưởng của Trung tâm Truyền thông tỉnh trên bản đồ báo chí cả nước.

Trong 6 năm qua, Trung tâm đã giành 1 giải A Giải Báo chí quốc gia; 8 giải B; 6 giải C (gồm các Giải Báo chí quốc gia, Giải Búa liềm vàng toàn quốc, Giải Diên Hồng…); 26 giải Vàng, Bạc, Đồng và bằng khen tại các kỳ Liên hoan Phát thanh - Truyền hình toàn quốc. Trong đó, các nhà báo Bùi Thị Thu Hương, Bùi Thị Thùy Linh, Nguyễn Thị Thu, Nguyễn Thu Giang, Vũ Thị Dung, Nguyễn Thanh Hoa, Vũ Thị Bích Hạnh, Lê Lan, Nguyễn Thị Thanh Trang, Tạ Thị Ngoãn… nhiều năm liên tục dự thi các giải báo chí của trung ương, bộ, ngành đều đoạt thành tích cao ở các loại hình báo chí. Những thành công đó không chỉ là niềm tự hào của mỗi cá nhân, mà còn trở thành nguồn động lực, cổ vũ tinh thần, truyền “lửa” nghề, truyền cảm hứng để đội ngũ những người làm báo của Trung tâm Truyền thông tỉnh nói riêng và Quảng Ninh nói chung tiếp tục say mê, lan tỏa tình yêu và tinh thần cống hiến với nghề.

Tác phẩm “Kiểm soát quyền lực của cán bộ: Thực tiễn từ địa phương” ở thể loại phóng sự phát thanh với 3 kỳ của nhóm tác giả Bùi Thị Thu Hương, Bùi Thị Thùy Linh, Nguyễn Thị Thanh Trang, Tạ Thị Ngoãn, Nguyễn Thanh Tú đã xuất sắc đoạt giải A Giải Báo chí Quốc gia năm 2022 là minh chứng rõ nét cho năng lực nghiệp vụ, bản lĩnh nghề nghiệp và tinh thần dấn thân của đội ngũ những người làm báo tại Trung tâm Truyền thông tỉnh.

Tác phẩm ra đời trong thời điểm các cấp ủy Đảng từ Trung ương đến địa phương đang có sự chỉ đạo rất quyết liệt nhằm làm trong sạch bộ máy, nâng cao niềm tin của nhân dân. Với những số liệu xác thực, lập luận chặt chẽ cùng với những phát biểu phỏng vấn “đúng người, đúng vai” chứng minh các luận điểm và làm sâu sắc thêm vấn đề, tác phẩm đã được thể hiện sinh động, hấp dẫn, đáp ứng mong mỏi của dư luận. Ngay sau khi kỳ 1 của tác phẩm phát sóng, đã có nhiều ý kiến phản hồi của thính giả về tác phẩm với ekip thực hiện.

Chia sẻ về quá trình thực hiện tác phẩm, nhà báo Bùi Thị Thu Hương, Phó Giám đốc Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh, cho biết: Từ lúc phát hiện đề tài, nghiên cứu, tổ chức sản xuất loạt phóng sự phát thanh này đối với chúng tôi là một quá trình lao động tập trung, đầu tư công sức, trí tuệ một cách nghiêm túc trong từng khâu lựa chọn nhân vật phỏng vấn, biện giải từng vấn đề, từng chi tiết. Tại Quảng Ninh, đã có một số cán bộ chủ chốt, nguyên chủ chốt ở các địa phương bị kỷ luật, thậm chí vướng vòng lao lý do những vi phạm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, do sự lạm quyền, lộng quyền, đã gây nhức nhối và bất bình trong xã hội. Chúng tôi nghĩ làm thế nào để định hướng dư luận từ những vụ việc như vậy và đâu là những giải pháp hữu hiệu? Những câu hỏi này đã thôi thúc ê kíp thực hiện loạt phóng sự dài kỳ về vấn đề này.

Quá trình thực hiện tác phẩm, vì liên quan đến vấn đề kỷ luật nhiều cán bộ, đảng viên từ tỉnh xuống các địa phương trên địa bàn tỉnh nên ê kíp gặp rất nhiều khó khăn trong việc liên hệ các nhân vật để phỏng vấn. Đã có nhiều nhân vật ban đầu nhận trả lời sau lại từ chối khiến ê kíp liên tục phải thảo luận, tìm và liên hệ các nhân vật khác cho phù hợp với nội dung tác phẩm. Cả nhóm đã liên hệ, đến nhiều địa phương và đã thu trên 50 phỏng vấn các nhân vật khác nhau. Trong đó, có nhiều nhân vật sinh sống và làm việc ở nhiều địa phương xa xôi trong tỉnh như ở thành phố biên giới Móng Cái, huyện miền núi Tiên Yên hay huyện đảo Cô Tô… khiến việc hoàn thành các nội dung phỏng vấn tốn nhiều thời gian và công sức.

Trong xu hướng phát triển của báo chí hiện đại, đôi khi chúng ta ngỡ như một số loại hình như báo in, phát thanh đã bị quên lãng nhưng thực ra mỗi loại hình báo chí có đối tượng bạn đọc, thính giả riêng. Thính giả của phát thanh hiện nay có thể bị thu hẹp hơn so với trước đây nhưng lại có sự tinh lọc chất lượng hơn, nhóm thính giả này vẫn luôn tin yêu, kỳ vọng và mong chờ thông tin từ loại hình đặc thù rất đặc biệt này. Và đến khi được công chúng quan tâm, đón nhận, được tôn vinh bằng những giải thưởng cao quý, thì với những nhà báo đó là kết quả xứng đáng cho sự dấn thân, cống hiến hết mình với nghề nghiệp, công việc mình đã lựa chọn và theo đuổi. Tác phẩm “Kiểm soát quyền lực của cán bộ: Thực tiễn từ địa phương” cũng vậy, không chỉ phản ánh thực trạng mà tác phẩm còn khuyến nghị những giải pháp trước mắt cũng như lâu dài để vừa kiểm soát, vừa hỗ trợ được cho chính cán bộ “trụ vững” trước những cám dỗ về quyền lực, về vật chất, qua đó góp phần thực hiện hiệu quả công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng tại địa phương.

Và hơn cả những giải thưởng, điều đáng quý nhất chính là tinh thần cống hiến thầm lặng, đầy say mê và trách nhiệm của mỗi người làm báo Quảng Ninh. Họ vẫn ngày ngày miệt mài với ngòi bút, sống trọn vẹn với lý tưởng nghề nghiệp, để mỗi tác phẩm trở thành nhịp cầu nối giữa ý Đảng - lòng dân, để xứng đáng với vai trò của người chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng văn hóa của Đảng, xứng đáng với niềm tin yêu của nhân dân.