Phát triển ngành nông nghiệp theo quy hoạch bền vững

Định hướng phát triển kinh tế nông nghiệp nhiều năm qua của Quảng Ninh là lấy thuỷ sản làm trọng tâm, các hoạt động kinh tế lâm nghiệp, chăn nuôi, trồng trọt giữ tính ổn định; hướng sản xuất nông nghiệp là xanh, sạch, giàu hàm lượng KHCN và ưu tiên sản phẩm hàng hoá.

Thuỷ sản được đánh giá là lĩnh vực có những bước chuyển rõ nét nhất xét theo định hướng phát triển kinh tế nông nghiệp đã được Quảng Ninh xác định. Hiện toàn tỉnh có 32.000ha NTTS, trong đó có hơn 20.000ha nuôi tập trung, bao gồm 4.000ha nuôi công nghiệp, nhưng sản lượng thuỷ sản nuôi liên tục tăng, từ dưới 2.000 tấn/năm giai đoạn trước năm 2015, dưới 5.000 tấn/năm giai đoạn trước năm 2020, đến nay đã là 7.000-7.500 tấn/năm.

Chủng loại thuỷ sản nuôi là những đối tượng có giá trị cao, chủ yếu là tôm thẻ chân trắng, cá biển, nhuyễn thể, thay vì cá nước ngọt như trước đây. Riêng đối với con tôm nuôi, Quảng Ninh đang từng bước trở thành trung tâm sản xuất, cung ứng tôm giống tôm khu vực phía Bắc, là một trong những địa phương có sản lượng tôm nuôi thương phẩm lớn trong cả nước.

Ông Đỗ Đình Minh, Chi cục trưởng Chi cục Biển, Hải đảo và Thuỷ sản, Kiểm ngư (Sở TN&MT) phân tích: Yếu tố tăng tốc thuỷ sản nuôi của Quảng Ninh những năm qua chính là sự đầu tư mạnh tay của cả nhà nước và người nuôi. Quảng Ninh dành nguồn lực lớn cho hạ tầng nông thôn, trong đó có hạ tầng sản xuất thuỷ sản tập trung thông qua hàng loạt chương trình mục tiêu quốc gia, đầu tư thu hút, hình thành khu nông nghiệp công nghệ cao về thuỷ sản, có chính sách khuyến công, khuyến nông thúc đẩy hình thành các mô hình NTTS công nghệ cao. Về phía người nuôi chấp nhận suất đầu tư cao để làm chủ các mô hình nuôi tôm 2, 3 giai đoạn, nuôi trong nhà, nuôi vụ đông, vốn là những công nghệ tôm nuôi tiên tiến nhất hiện nay, quy trình nuôi là công nghiệp, thâm canh, siêu thâm canh, thay vì những quy trình nuôi thông thường, ít nhiều phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên như trước đây.

Một bước tiến được cho là quan trọng của thuỷ sản nuôi Quảng Ninh đó là sự dịch chuyển vị trí nuôi từ đất liền ra ven biển và ra biển. Điều này thể hiện ở sự hiện diện của hệ thống ao nuôi tôm công nghiệp tại các địa phương có biển, thể hiện ở trên 10.000ha nuôi biển, trong đó có những vị trí là vùng biển mở, hở. NTTS hướng ra biển ngày càng khẳng định hướng phát triển chủ lực của thuỷ sản Quảng Ninh.

Cùng với thuỷ sản nuôi, thuỷ sản khai thác trên địa bàn cũng có những nét mới tích cực, thể hiện ở sản lượng khai thác tương đối ổn định, đối tượng khai thác có lựa chọn. Theo đánh giá của Chi cục Biển, Hải đảo và Thuỷ sản, Kiểm ngư, đây là kết quả của chiến lược giảm tàu nhỏ, khai thác ven bờ và khai thác bằng ngư cụ, nghề cấm, tăng tầu lớn, khai thác vùng lộng, vùng khơi, khai thác bằng công nghệ tiên tiến, bảo quản sản phẩm sau khai thác bằng thiết bị hiện đại. Tính đến hết tháng 7/2025, đội tàu cá của Quảng Ninh là gần 6.200 chiếc, trong đó gần 750 tàu cá có chiều dài trên 12m, có khả năng làm chủ ở những ngư trường xa nhất.

Ông Nguyễn Minh Sơn, Giám đốc Sở NN&MT cho rằng, chính sự chuyển dịch của thuỷ sản đã khẳng định vị thế là lĩnh vực sản xuất “xương sống”, chủ lực, dẫn dắt sự phát triển của toàn ngành nông nghiệp Quảng Ninh. Hiện nay, thuỷ sản đang chiếm 55% về giá trị toàn ngành nông nghiệp, bằng với giá trị của các lĩnh vực chăn nuôi, lâm nghiệp và trồng trọt cộng lại.

Trong khi thuỷ sản thể hiện bước tiến tiên phong, mạnh mẽ về sản lượng, giá trị, tốc độ tăng trưởng, các hoạt động sản xuất chăn nuôi, trồng trọt được Quảng Ninh xác định phát triển ở mức ổn định, đảm bảo an ninh lương thực; kinh tế lâm nghiệp được xác định hiện trong giai đoạn phục hồi và làm giàu vốn rừng, hỗ trợ đảm bảo an ninh nguồn nước và ứng phó biến đổi khí hậu. Ông Nguyễn Văn Đức, Phó Giám đốc Sở NN&MT phân tích: Sự chuyển dịch của 3 lĩnh vực sản xuất chăn nuôi, trồng trọt và lâm nghiệp giai đoạn này đi theo chiều sâu, không gia tăng lớn về sản lượng, giá trị, nhưng đổi thay căn bản về phương thức, trình độ canh tác.

Theo ông Đức, nếu như trước đây chúng ta manh nha có các kỹ thuật trái vụ trong trồng trọt, thì nay đã làm chủ công nghệ thụ phấn nhân tạo, điều chỉnh cây ra trái quanh năm, điều chỉnh cây ra hoa, chín quả đúng thời vụ. Trong lĩnh vực trồng trọt, Quảng Ninh còn có những diện tích chuyên canh cây ăn quả như ổi, na, vải, thanh long giá trị cao, bao gồm những diện tích đã được chứng nhận canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP.

Trong chăn nuôi, điểm cộng là Quảng Ninh giảm rất mạnh các mô hình chăn nuôi nhỏ lẻ, trong gia đình, trong khu dân cư, thay vào đó là các khu vực chăn nuôi tập trung, doanh nghiệp chăn nuôi với tổng đàn lớn. Những điểm nóng về môi trường chăn nuôi trước đây hiện không còn. Trong phát triển kinh tế rừng, Quảng Ninh ghi nhận diện tích rừng cây bản địa, cây gỗ lớn, rừng trồng theo phương pháp thâm canh, rừng có chứng chỉ ngày càng nhiều. Đây là tiền đề để Quảng Ninh phát triển cho giai đoạn tiếp theo, khi lâm nghiệp có vốn rừng lớn, có vùng nguyên liệu cho công nghiệp chế biến lâm sản, lâm nghiệp cùng với thuỷ sản sẽ trở thành 2 lĩnh vực sản xuất chủ lực của ngành nông nghiệp Quảng Ninh.

Có thể thấy từ định hướng phát triển trúng, đúng, theo quy hoạch bền vững, nông nghiệp Quảng Ninh từ nền tảng tương đối thấp đã và đang phát triển lên tầm cao với, bắt nhịp với chuyển động và tăng trưởng trong cơ cấu kinh tế toàn tỉnh, để xây dựng Quảng Ninh ngày càng giàu mạnh.