Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu

Trước những tác động ngày càng khốc liệt của biến đổi khí hậu, Quảng Ninh đã và đang chủ động triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, từ quy hoạch phát triển bền vững, quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường đến xây dựng hạ tầng thích ứng thiên tai. Với tầm nhìn chiến lược, tỉnh xác định ứng phó với biến đổi khí hậu không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà còn là nền tảng để phát triển xanh, bền vững trong tương lai.

Quảng Ninh là một trong những địa phương ven biển chịu tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu. Với vị trí địa lý đặc thù, tỉnh thường xuyên đối diện những nguy cơ từ nước biển dâng, bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn và nắng nóng kéo dài. Thực tế nhiều năm qua, địa phương đã hứng chịu nhiều thiệt hại nặng nề, như vụ vỡ đập Đầm Hà Động năm 2014, trận mưa lũ lịch sử năm 2015 gây ngập úng diện rộng, đợt hạn hán gay gắt năm 2020 làm cạn kiệt nguồn nước các hồ thủy lợi. Đặc biệt, cơn bão số 3 (Yagi) tháng 9/2024 đã gây hậu quả nặng nề cho tỉnh, tác động tiêu cực đến SXKD và sinh kế của nhân dân… Không chỉ dừng lại ở thiệt hại vật chất, biến đổi khí hậu còn làm gia tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.

Trước những thách thức này, Quảng Ninh xác định bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu là nhiệm vụ trọng tâm, gắn chặt với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV đã đặt rõ định hướng phát triển Quảng Ninh theo mô hình tăng trưởng xanh, bền vững, thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu. Đồng thời, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TU ngày 26/9/2022 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, bảo đảm an ninh nguồn nước giai đoạn 2022-2030. Đây là cơ sở chính trị quan trọng, huy động sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị trong công tác bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu. 

Trong những năm gần đây, tỉnh đã dành nguồn lực đáng kể cho bảo vệ môi trường, với tổng kinh phí trên 2.000 tỷ đồng giai đoạn 2018-2022, chiếm gần 5% chi thường xuyên ngân sách địa phương. Các chương trình, dự án được triển khai đồng bộ, từ đầu tư hạ tầng phòng chống thiên tai, bảo vệ rừng, xử lý ô nhiễm nước, không khí, cho đến phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Ngành nông nghiệp chuyển hướng theo mô hình sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn và phát thải thấp, với nhiều mô hình trồng trọt, chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao, giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tỉnh cũng đi đầu trong bảo vệ rừng, phát triển rừng ngập mặn, trồng rừng gỗ lớn, từng bước tham gia thị trường tín chỉ carbon.

Đặc biệt, Quảng Ninh đã chuyển từ trạng thái ứng phó bị động sang xây dựng một chiến lược dài hạn và toàn diện trong ứng phó với biến đổi khí hậu. Điều này được thể hiện rõ qua Kế hoạch hành động ứng phó biến đổi khí hậu của tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Tỉnh đã đầu tư hơn 1.895 tỷ đồng vào 156 dự án phòng chống thiên tai, nâng cấp hạ tầng thủy lợi và lắp đặt các trạm dự báo thời tiết hiện đại. Bên cạnh đó, Quảng Ninh kiên định với mục tiêu chuyển đổi từ "nâu" sang "xanh" thông qua các giải pháp giảm phát thải khí nhà kính. Tỉnh đã giữ vững độ che phủ rừng ở mức 55%, đẩy mạnh các dự án trồng rừng gỗ lớn và rừng ngập mặn. Những nỗ lực này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn tạo tiềm năng lớn để Quảng Ninh tham gia vào thị trường tín chỉ carbon, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Cùng với việc ứng phó với biến đổi khí hậu, tỉnh cũng chú trọng vào bảo tồn và phát triển bền vững các hệ sinh thái. Quảng Ninh đã ban hành các quy định pháp lý chặt chẽ về bảo vệ môi trường và đầu tư vào các dự án phục hồi hệ sinh thái biển, như khoanh vùng bảo vệ nguồn lợi thủy sản, trồng san hô nhân tạo tại Vịnh Hạ Long và cải tạo hành lang sinh thái ven biển. Những hoạt động này không chỉ giúp bảo tồn tài nguyên thiên nhiên mà còn nâng cao ý thức của cộng đồng và doanh nghiệp. Tỉnh đã lồng ghép công tác bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu vào quy hoạch tỉnh, tạo cơ sở vững chắc cho một tương lai phát triển bền vững.

Quảng Ninh là địa phương tiên phong thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn, gắn mục tiêu này vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh. Các doanh nghiệp lớn như Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, ngành xi măng, nhiệt điện đã triển khai nhiều giải pháp công nghệ giảm thiểu bụi, khí thải, tận dụng chất thải mỏ làm vật liệu san lấp, giảm chiếm dụng đất và ô nhiễm môi trường. Song song, các tổ chức chính trị - xã hội tích cực vào cuộc với nhiều mô hình thiết thực như phân loại, tái chế rác thải, sản xuất phân hữu cơ từ rác sinh hoạt, quản lý rác thải nhựa ven biển. Công tác giám sát, quan trắc môi trường được tỉnh đặc biệt chú trọng, hiện đang vận hành hơn 160 trạm quan trắc tự động, phủ khắp các địa phương và lĩnh vực. Nhờ đó, chất lượng môi trường cơ bản được kiểm soát, các thông số trong giới hạn cho phép. Đặc biệt, tại các vùng nhạy cảm như Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long, tỉnh thường xuyên kiểm tra, giám sát nguồn thải, đảm bảo môi trường biển phục vụ phát triển du lịch bền vững.

Với sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân, Quảng Ninh đã chuyển từ thế bị động sang chủ động trong ứng phó với biến đổi khí hậu, từng bước hình thành nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kiểm soát hiệu quả các nguy cơ thiên tai, bảo vệ môi trường và hệ sinh thái. Đây chính là nền tảng quan trọng để tỉnh tiếp tục phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu trở thành địa phương kiểu mẫu, giàu đẹp, văn minh, hiện đại, thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu trong giai đoạn mới.