Kiên quyết xử lý các cơ sở kinh doanh tiếp tay cho hành vi “độ, chế” xe máy điện

Theo quy định của pháp luật, người từ đủ 16 tuổi mới được điều khiển xe máy dung tích động cơ dưới 50 phân khối, xe máy điện công suất dưới 4kW và vận tốc tối đa dưới 50km/h tham gia giao thông. Tuy nhiên, hiện nay tình trạng thanh thiếu niên sử dụng xe máy điện tự ý độ chế gia tăng công suất động cơ đang có những diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn. 

Để tăng cường các biện pháp đảm bảo trật tự an toàn giao thông (TTATGT) ở lứa tuổi học sinh, trong 10 ngày đầu tháng 9/2025, chỉ riêng Đội Cảnh sát giao thông (CSGT) đường bộ số 2, Phòng CSGT (Công an tỉnh) đã phát hiện, xử lý hàng chục trường hợp thanh thiếu niên chưa đủ tuổi, sử dụng xe máy điện không gắn biển số tham gia giao thông. Đáng chú ý, qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện nhiều phương tiện được độ chế, gia tăng công suất gấp nhiều lần so với thiết kế ban đầu của nhà sản xuất.

Làm việc với lực lượng chức năng, các thanh thiếu niên vi phạm này cho biết: Thiết kế ban đầu của nhà sản xuất, xe máy điện chỉ chạy được tối đa khoảng 30-40km/h. Qua một số hội nhóm trên mạng xã hội, các em biết được có thể can thiệp vào bộ điều tốc, thay pin công suất cao, thậm chí thay đổi hệ thống động cơ thì xe điện có thể đạt tốc độ lên 60-70km/h, thậm chí cao hơn nữa.

Việc mua bán các linh kiện phục vụ việc độ chế, gia tăng công suất động cơ cũng tương đối dễ dàng. Thông qua mạng xã hội, hoặc các sàn thương mại điện tử, các em có thể đặt mua bộ tăng công suất, pin lithium dung lượng cao, thậm chí cả động cơ điện công suất lớn hơn với mức giá từ vài trăm ngàn đồng, đến nhiều triệu đồng tùy nhu cầu độ, chế.

Để thực hiện thay đổi công suất động cơ, đối với một số kỹ thuật đơn giản như tháo dây điều tốc, các em có thể học theo các hướng dẫn được chia sẻ rộng rãi trên các nền tảng mạng xã hội, song đối với những thủ thuật phức tạp như thay đổi IC, đấu lại mạch điện, thay đổi động cơ…  thì các em phải mang ra các cửa hàng sửa chữa xe. Tùy theo yêu cầu, tính chất phức tạp của việc độ chế mà có các mức giá khác nhau. Một trường hợp thanh thiếu niên vi phạm cho biết, giá thành để thay động cơ và nguồn điện, khiến xe máy điện có thể đạt vận tốc tối đa từ 40km/h lên đến 70km/h tại một cửa hàng gần chợ phường Cao Xanh là 3 triệu đồng.

Với việc dễ dàng tìm mua linh kiện và thực hiện thay đổi thiết kế, kết cấu phương tiện, các hành vi độ chế xe thường thấy ở độ tuổi thanh thiếu niên hiện nay là tháo bỏ hoặc thay đổi thiết bị an toàn; thay ống xả, độ pô gây tiếng ồn lớn, đối với xe máy dùng động cơ đốt trong; tăng công suất động cơ vượt thiết kế; gắn thêm phụ kiện không phù hợp.

Theo Luật TTATGT đường bộ năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp xe cơ giới, xe máy chuyên dùng không bảo đảm quy định của pháp luật về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường những hành vi bị nghiêm cấm. Như vậy, “độ, chế”, tự ý thay đổi công suất động cơ, an toàn kỹ thuật của phương tiện là hành vi vi phạm pháp luật. Những thay đổi này khiến phương tiện mất an toàn kỹ thuật, làm tăng nguy cơ mất kiểm soát phương tiện, tiềm ẩn nguy cơ cao gây TNGT.

Để xử lý hiệu quả các trường hợp vi phạm, góp phần phòng ngừa, kéo giảm TNGT ở lứa tuổi học sinh, Trung tá Lê Văn Tuyền, Đội phó Đội CSGT Đường bộ số 2, Phòng CSGT Công an tỉnh, cho biết: Cùng với việc tăng cường tuần tra kiểm soát, xử lý nghiêm các vi phạm, Đảng ủy, lãnh đạo Phòng CSGT (Công an tỉnh) đã chỉ đạo các đội tuyến phối hợp chặt chẽ với công an các xã, phường, đặc khu phối hợp với nhà trường tiếp tục tuyên truyền, phổ biến đến học sinh và phụ huynh các quy định của pháp luật về TTATGT. Đồng thời rà soát, yêu cầu các điểm trông giữ xe ký cam kết không trông giữ phương tiện không phù hợp đối với lứa tuổi học sinh, các cơ sở mua bán xe không bán xe cho thanh thiếu niên chưa đủ tuổi, các cửa hàng sửa chữa xe cam kết không độ, chế, thay đổi thiết kế an toàn kỹ thuật phương tiện.

Thực tế cho thấy, hầu hết thiết bị, linh kiện phục vụ “độ, chế” xe đều là hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao. Ngoài sự vào cuộc của lực lượng CSGT trên đường, các gia đình cũng cần tăng cường quản lý, giáo dục không để con vi phạm; các lực lượng chức năng liên quan, chính quyền địa phương cần có biện pháp xử lý triệt để với những cơ sở kinh doanh phụ tùng, linh kiện xe máy tái phạm hành vi “độ, chế”, tiếp tay cho số thanh thiếu niên hư vi phạm pháp luật.