Bịt "lỗ hổng" thuốc giả, thực phẩm chức năng giả

Tại kỳ họp thứ 29 HĐND tỉnh khóa XIV, đại biểu Vũ Đình Nhân, thành viên Ban Văn hóa xã hội chất vấn: 

“Hiện nay tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ ngày càng diễn biến phức tạp, với sự tham gia của nhiều đối tượng và phương thức sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ ngày càng tinh vi trên các nền tảng thương mại điện tử. Đặc biệt là các sản phẩm liên quan trực tiếp tới sức khỏe người tiêu dùng; các loại sản phẩm như sữa, thực phẩm chức năng được bày bán trong các hiệu thuốc, nơi mà người dân hàng ngày vẫn mua để sử dụng nhằm nâng cao sức khỏe của mình.

Vừa qua, thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng cho thấy chính quyền đã thu hồi nhiều mẫu thuốc, mỹ phẩm, dược liệu không đạt tiêu chuẩn chất lượng; thực hiện bắt giữ và tiêu hủy nhiều thực phẩm bẩn. Ngoài ra, một vụ việc lớn liên quan đến việc thu giữ 100 tấn thực phẩm chức năng, thiết bị y tế giả... đã gây hoang mang trong dư luận. Hiệu thuốc nơi được cấp phép để bán thuốc chữa bệnh mà còn có hàng giả, hàng kém chất lượng gây lo lắng và bức xúc trong nhân dân. Các cơ quan chức năng có thể thu hồi sản phẩm, xử phạt vi phạm hành chính, nhưng hậu quả sức khỏe mà người tiêu dùng phải gánh chịu thì không thể nào khắc phục được.

Đề nghị đồng chí Giám đốc Sở Y tế cho biết trước thực trạng này, ngành đã có những nhận diện đánh giá như thế nào và trách nhiệm của ngành sẽ có các giải pháp cụ thể ra sao để khắc phục tình trạng trên, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước, nâng cao sức khỏe nhân dân trong thời gian tới.”

Về nội dung này, Giám đốc Sở Y tế trả lời như sau:

Sở Y tế xác định thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, dược liệu, vị thuốc y học cổ truyền, thiết bị y tế là những mặt hàng liên quan trực tiếp đến sức khỏe con người, việc sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng đối với các sản phẩm này là rất nguy hiểm.
Tính đến ngày 30/6/2025 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh hiện có 970 cơ sở kinh doanh dược. Trong đó có 967 cơ sở do Sở Y tế thẩm định, cấp phép hoạt động (gồm: 18 cơ sở là doanh nghiệp bán buôn thuốc, 927 cơ sở bán lẻ thuốc tân dược, 22 cơ sở bán lẻ dược liệu, thuốc cổ truyền); 03 cơ sở do Bộ Y tế thẩm định, cấp phép hoạt động (gồm: 01 nhà máy sản xuất thuốc của Công ty CP Dược VTYT Quảng Ninh, 02 doanh nghiệp xuất nhập khẩu dược liệu, vị thuốc cổ truyền).

Với trách nhiệm của ngành, ngay khi có thông tin liên quan đến thuốc giả, sữa giả trên các phương tiện thông tin đại chúng, Sở Y tế đã chủ động có Công văn số 1554/SYT-NVD ngày 17/4/2025 chỉ đạo Phòng Y tế các địa phương trong tỉnh tăng cường quản lý nhà nước trong sản xuất, kinh doanh thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng tại cơ sở khám chữa bệnh công lập và cơ sở hành nghề tư nhân trên địa bàn tỉnh. Khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện (Công điện số 40, số 41, số 65, số 72), Bộ Y tế, UBND tỉnh có văn bản chỉ đạo, Sở Y tế đã tiếp tục ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các đơn vị, địa phương quyết liệt đấu tranh, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả đối với các sản phẩm thuộc lĩnh vực y tế quản lý (Công văn số 1596/SYT-NVD ngày 21/4/2025 về việc cảnh báo thuốc giả, thuốc lưu hành trái phép trên thị trường; Công văn số 1708/SYT- NVD ngày 25/4/2025 về việc tăng cường công tác quản lý mỹ phẩm; Công văn số 2097/SYT-NVD ngày 20/5/2025 về việc tăng cường đấu tranh, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả đối với thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền; Công văn số 2804/SYT-NVY ngày 24/6/2025 về việc tăng cường công tác rà soát, kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm trong sản xuất, chế biến, kinh doanh thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm).

Đồng thời, Sở Y tế đã phối hợp với Công an tỉnh thành lập đoàn Liên ngành và tổ chức kiểm tra đột xuất tại cơ sở sản xuất, kinh doanh thuốc (bao gồm vị thuốc và dược liệu), mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thiết bị y tế tại cơ sở khám chữa bệnh công lập và cơ sở hành nghề tư nhân trên địa bàn tỉnh (tại Quyết định số 779/QĐ-SYT ngày 21/4/2025).

Tổng hợp kết quả cao điểm kiểm tra Liên ngành của Sở Y tế và Phòng Y tế các địa phương trong tỉnh tính từ ngày 17/4/2025 đến hết ngày 30/6/2025 trong toàn tỉnh đã tổ chức 14 đoàn kiểm tra liên ngành, tiến hành kiểm tra tại 293 cơ sở kinh doanh dược (Đoàn Liên ngành của Sở Y tế kiểm tra 64 công ty và nhà thuốc; các địa phương kiểm tra: 229 cơ sở); Trung tâm Kiểm nghiệm đã tổ chức lấy 377 mẫu thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ (trong đó: 263 mẫu thuốc; 26 mẫu mỹ phẩm; 88 mẫu thực phẩm bảo vệ sức khoẻ) để kiểm tra chất lượng.

Qua quá trình kiểm tra, đến thời điểm hiện tại chưa phát hiện cơ sở có kinh doanh các mặt hàng giả theo thông báo của Bộ Y tế; Đoàn kiểm tra về an toàn vệ sinh thực phẩm đã phát hiện 02 mẫu thực phẩm bảo vệ sức khỏe không đảm bảo an toàn thực phẩm theo quy định (về Chỉ tiêu Tổng số vi khuẩn hiếu khí), tiến hành xử phạt 02 cơ sở với số tiền là 70 triệu đồng và yêu cầu cơ sở thu hồi xử lý theo quy định; Kết quả kiểm nghiệm của Trung tâm Kiểm nghiệm đã phát hiện 01 mẫu mỹ phẩm không đạt tiêu chuẩn (do trong thành phần có chứa hóa chất diệt côn trùng (nhà SX có ghi hóa chất này trên nhãn) theo quy định không được phân loại là mỹ phẩm), Trung tâm Kiểm nghiệm đã báo cáo Cục Quản lý Dược - Bộ Y tế để thu hồi, tiêu hủy theo quy định.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước, thực hiện tốt nhiệm vụ đấu tranh, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả đối với các sản phẩm thuộc lĩnh vực y tế quản lý, Sở Y tế thực hiện một số giải pháp sau:

- Đối với các cơ sở y tế, cơ sở kinh doanh dược do Sở Y tế thẩm định, cấp phép: Chỉ đạo các cơ sở tiếp tục rà soát quy trình nhập hàng đảm bảo chặt chẽ, tuyệt đối không để hàng giả, hàng nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng không đảm bảo chất lượng thâm nhập vào cơ sở y tế, cơ sở kinh doanh dược; nghiêm túc thực hiện quy định về ứng dụng công nghệ thông tin kết nối liên thông cơ sở kinh doanh dược để cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát nguồn gốc, xuất xứ, đồng thời niêm yết công khai giá bán lẻ để người dân biết.

- Đối với thực phẩm chức năng kinh doanh trong siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện lợi, chợ, đặc biệt là sàn thương mại điện tử (do ngành Công thương quản lý): Tăng cường phối hợp liên ngành kiểm tra, giám sát từ khâu sản xuất đến phân phối.

- Phối hợp với cơ quan truyền thông tăng cường công tác tuyên truyền cho cơ sở sản xuất, kinh doanh, nâng cao ý thức, trách nhiệm với cộng đồng; tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thiết bị y tế giả, nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ, đồng thời hướng dẫn cách phòng, tránh và thông báo các trường hợp vi phạm, nghi ngờ vi phạm về Sở Y tế hoặc cơ quan quản lý nhà nước qua đường dây nóng để kiểm tra, xác minh, xử lý nghiêm các trường vi phạm đảm bảo tính răn đe.

- Tiếp tục đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh thuốc (bao gồm vị thuốc và dược liệu), mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thiết bị y tế trên địa bàn tỉnh.