Áp thuế 100% với phim nước ngoài, Tổng thống Mỹ giáng đòn mạnh vào điện ảnh Anh

Ngành điện ảnh của Anh sẽ chịu tác động lớn do quyết định đánh thuế 100% với phim ảnh nước ngoài mà Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa đưa ra ngày 4/5.

Theo tờ Daily Mail, ông Trump cho biết ông đã ủy quyền cho Bộ Thương mại và Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ áp mức thuế 100% đối với tất cả phim được đưa vào Mỹ mà sản xuất tại nước ngoài. Ông viết trên nền tảng Truth Social: “Ngành điện ảnh Mỹ đang CHẾT rất nhanh”. Ông phàn nàn rằng các quốc gia khác đang đưa ra đủ loại ưu đãi để thu hút các nhà làm phim và hãng phim rời khỏi Mỹ. Ông nói: “Đây là một nỗ lực có chủ ý từ các quốc gia khác và vì vậy là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia. Ngoài những thứ khác thì đây còn là vấn đề truyền thông và tuyên truyền!”.

Hiện vẫn chưa rõ mức thuế này sẽ được thực hiện như thế nào đối với các sản phẩm điện ảnh quốc tế. Trên thực tế, cả các bộ phim bom tấn và quy mô nhỏ đều thường có khâu sản xuất tại cả Mỹ và nước ngoài.

Ví dụ, những bộ phim có kinh phí lớn như “Mission: Impossible – The Final Reckoning” sắp ra mắt thường quay tại nhiều nơi trên thế giới. Bộ phim này có nam diễn viên chính là Tom Cruise và được quay tại Anh, Na Uy, Nam Phi và Malta.

Tuy nhiên, loạt phim Harry Potter là ví dụ về dòng phim quay gần như hoàn toàn tại Anh, ở các địa điểm như Lâu đài Alnwick, Nhà thờ Durham và Sở thú London.

Trong nhiều năm qua, các chương trình ưu đãi đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến nơi sản xuất phim, ngày càng đẩy các đoàn làm phim rời khỏi California (Mỹ) và chuyển đến các bang hoặc quốc gia khác có chính sách thuế ưu đãi như Canada và Anh.

Mục tiêu của thuế quan là nhằm hướng người tiêu dùng đến các sản phẩm Mỹ trong khi phim sản xuất tại Mỹ vẫn đang chiếm phần áp đảo trên thị trường nội địa.

Gần đây, Trung Quốc đã đẩy mạnh sản xuất phim trong nước, trong đó bộ phim hoạt hình bom tấn Ne Zha 2 đạt doanh thu hơn 2 tỷ USD trong năm nay. Tuy nhiên, doanh thu đó gần như hoàn toàn đến từ Trung Quốc đại lục. Tại Bắc Mỹ, phim chỉ thu về 20,9 triệu USD.

Sau khi công bố kế hoạch áp thuế, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick viết trên X: “Chúng tôi đang hành động”.

Tuy nhiên, cả ông Lutnick lẫn ông Trump đều không cung cấp chi tiết về cách thức thực thi mức thuế này.

Hiện chưa rõ liệu thuế quan có áp dụng với phim trên nền tảng trực tuyến hay chỉ với phim chiếu rạp hoặc liệu mức thuế sẽ được tính theo chi phí sản xuất hay doanh thu phòng vé.

Ông Trump cũng không đề cập đến việc liệu các chương trình truyền hình có bị ảnh hưởng hay không. Đây là một lĩnh vực sản xuất ngày càng phổ biến và sinh lời.

Theo Hiệp hội Điện ảnh Mỹ (MPA), ngành điện ảnh Mỹ đã xuất khẩu sản phẩm trị giá 22,6 tỷ USD và đạt thặng dư thương mại 15,3 tỷ USD trong năm 2023.

Ông Trump từ lâu đã lo ngại khi hoạt động sản xuất phim chuyển ra nước ngoài. Trước khi nhậm chức, ông từng tuyên bố đã chọn các diễn viên Mel Gibson, Jon Voight và Sylvester Stallone làm “đại sứ đặc biệt” để đưa Hollywood “TRỞ LẠI – VĨ ĐẠI HƠN, TỐT HƠN VÀ MẠNH MẼ HƠN BAO GIỜ HẾT!”

Hoạt động sản xuất phim và truyền hình tại Mỹ đã gặp nhiều trở ngại trong những năm gần đây, do đại dịch COVID-19, các cuộc đình công của giới làm phim năm 2023 và các vụ cháy rừng gần đây tại khu vực Los Angeles.

Cháy rừng càng làm dấy lên lo ngại rằng các nhà sản xuất có thể tìm kiếm địa điểm quay phim bên ngoài Los Angeles, trong khi các kỹ thuật viên hậu trường như quay phim, thiết kế phục trang và âm thanh có thể sẽ rời khỏi thành phố thay vì ở lại tái thiết.

Theo dữ liệu từ ProdPro - đơn vị theo dõi sản xuất phim, tổng sản lượng phim tại Mỹ trong năm ngoái đã giảm 26% so với năm 2021.

Khảo sát thường niên của nhóm này với các giám đốc điều hành cho thấy không địa điểm nào tại Mỹ lọt vào top 5 địa điểm quay phim được ưa chuộng.

Các địa điểm như Toronto và Vancouver (Canada), Anh, Trung Âu và Australia là những nơi dẫn đầu. Bang California của Mỹ xếp thứ sáu, bang Georgia xếp thứ bảy, bang New Jersey thứ tám và New York thứ chín.

Vấn đề đặc biệt nghiêm trọng tại California. Tại khu vực Los Angeles mở rộng, sản lượng phim năm ngoái giảm 5,6% so với năm 2023, chỉ cao hơn duy nhất năm 2020 – đỉnh điểm của đại dịch.

Vào tháng 10/2024, Thống đốc Gavin Newsom đã đề xuất mở rộng chương trình tín dụng thuế cho phim và truyền hình tại California lên 750 triệu USD mỗi năm, so với mức 330 triệu USD trước đó.

Nhiều thành phố khác tại Mỹ như Atlanta, New York, Chicago và San Francisco cũng áp dụng chính sách ưu đãi mạnh mẽ để thu hút sản xuất phim và truyền hình, bằng trợ cấp tiền mặt (như tại Texas) hoặc tín dụng thuế (như tại Georgia và New Mexico).

Ông Trump nói với báo giới tại Nhà Trắng ngày 4/5: “Các quốc gia khác đã đánh cắp năng lực làm phim của Mỹ. Nếu họ không sẵn sàng làm phim trong nước Mỹ, thì chúng ta nên áp thuế với những bộ phim nhập khẩu”.

Ông William Reinsch, thành viên cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cảnh báo rằng các biện pháp trả đũa đối với thuế phim của ông Trump sẽ rất tàn khốc.

Ông nói: “Các biện pháp trả đũa sẽ giết chết ngành điện ảnh của chúng ta. Chúng ta có nhiều thứ để mất hơn là được”. Ông cho rằng sẽ khó có thể đưa ra lập luận về an ninh quốc gia hay tình trạng khẩn cấp quốc gia chỉ vì phim ảnh.

Ông Trump và đảng Cộng hòa từ trước đến nay hầu như không nhận được sự ủng hộ từ ngành giải trí. Rất nhiều ngôi sao – từ Taylor Swift đến George Clooney – đã công khai ủng hộ bà Kamala Harris trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024.

Các lãnh đạo tại Australia và New Zealand đã nhanh chóng phản hồi tuyên bố của ông Trump, khẳng định họ sẽ lên tiếng bảo vệ ngành điện ảnh trong nước.

Một số phim siêu anh hùng của Marvel được quay tại Australia, trong khi New Zealand là bối cảnh của loạt phim The Lord of the Rings.

Ông David Aaronovitch – người dẫn chương trình Briefing Room của BBC Radio 4 – viết trên mạng xã hội X: “Thuế phim của ông Trump (dù được áp dụng thế nào) chẳng khác gì một đòn tấn công vào ngành điện ảnh Anh và Australia”.