NATO ráo riết tăng chi tiêu quốc phòng giữa đe doạ rút khỏi liên minh của Tổng thống Trump

Lo ngại trước những đe dọa của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc rút khỏi Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), các thành viên châu Âu của liên minh này đang tìm những cách sáng tạo để đáp ứng ngưỡng chi tiêu quốc phòng mới cao hơn.

Theo báo The Kyiv Post của Ukraine ngày 5/5, đáp lại những lời đe dọa từ Tổng thống Mỹ Donald Trump rằng ông sẽ rút Mỹ khỏi các cam kết NATO nếu các nước thành viên của liên minh quân sự này không tăng chi tiêu quốc phòng, các đồng minh châu Âu đang tìm cách để nâng tỷ lệ chi tiêu của mình.

Hãng tin Reuters cho biết theo gợi ý của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio thì mức mục tiêu mới cho các đồng minh đang tiệm cận ngưỡng 5% GDP - con số này cao hơn nhiều so với mức yêu cầu 2% (mà nhiều đồng minh đã không đạt được trong những năm gần đây), và cũng vượt quá cả mức của những nước chi tiêu hàng đầu hiện nay.

Trong khi Mỹ đã là quốc gia dẫn đầu NATO về chi tiêu quốc phòng trong phần lớn 40 năm qua, thì vào năm 2023, Ba Lan đã vượt qua Mỹ với mức chi tiêu đạt 3,83% GDP, so với mức 3,36% của Mỹ.

Trong cùng năm đó, Luxembourg chỉ chi khoảng 0,75%, tiếp theo là Bỉ với 1,21%, Canada với 1,29% và Đức là 1,52%.

Tổng cộng, theo số liệu từ Viện Peterson, ít nhất 21 trong số 32 quốc gia thành viên của liên minh quân sự này đã chi dưới mức 2% GDP trong năm đó.

Ông Trump đã nhiều lần phàn nàn về việc các nước NATO chậm trễ trong thực hiện cam kết từ khi bắt đầu chiến dịch tranh cử tổng thống năm ngoái, nhưng chính quyền mới của ông đã gia tăng áp lực.

Gợi ý của ông Trump về việc từ bỏ NATO đã gặp phải phản ứng giận dữ từ phía liên minh.

“Bất kỳ gợi ý nào rằng các đồng minh sẽ không bảo vệ lẫn nhau đều làm suy yếu an ninh của tất cả chúng ta, bao gồm cả Mỹ, và đặt binh lính Mỹ và châu Âu vào nguy hiểm lớn hơn”, Tổng Thư ký NATO khi đó là ông Jens Stoltenberg viết trong một tuyên bố gửi giới truyền thông.

Tuy nhiên, dưới thời Tổng Thư ký mới Mark Rutte, câu hỏi đặt ra cho các đồng minh châu Âu là: điều gì thực sự được tính là “chi tiêu quốc phòng”?

Trong số những hạng mục mới có thể được tính gồm: viện trợ quân sự cho Ukraine, chuyển đổi cầu đường cho mục đích quân sự, phát triển dân sự các công nghệ lưỡng dụng (dùng cho cả mục đích quân sự và dân sự), và bảo vệ cơ sở hạ tầng trọng yếu… Những hạng mục này đều từng bị loại khỏi cách tính trước đây.

“Cách tính mới này rõ ràng có lợi cho các nước đang mua sắm quy mô lớn, như Ba Lan, hoặc Mỹ — nơi mà tiền lương và lương hưu của binh lính cũng góp phần làm tăng con số tổng”, trang tin Euractiv nhận định.

Theo Reuters, kế hoạch của ông Rutte là nâng chi tiêu quốc phòng truyền thống lên 3,5%, và đưa ra một mục tiêu bổ sung 1,5% cho chi tiêu liên quan đến an ninh rộng hơn, tạo thành tổng mức 5%.