Xóa “nghèo” thông tin trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Thời gian qua, những chủ trương, giải pháp quyết liệt của Quảng Ninh để nâng cao khả năng tiếp cận thông tin cho người dân, đặc biệt là đồng bào vùng DTTS, vùng sâu, vùng xa, đã tạo được nhiều chuyển biến hết sức tích cực. Rào cản do “nghèo” thông tin được dỡ bỏ, giúp người dân nâng cao nhận thức về các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; được tăng cơ hội học hỏi, trau dồi kiến thức, kỹ năng toàn diện để làm nền tảng vươn lên, hòa cùng sự phát triển chung của toàn xã hội.

Chuyển đổi số từ cơ sở

Đi trên con đường thảm nhựa rộng rãi ở thôn Đông, xã Quảng Tân, chúng tôi cảm nhận rõ sức sống mới của vùng quê thuần nông năm xưa, nay đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Phạm Văn Khải chia sẻ: Chương trình xây dựng NTM đã mang làn gió đổi mới đến từng nếp nhà, ngõ xóm. Người dân hiểu rõ, đồng thuận, chung sức cùng hiến đất làm đường giao thông, tham gia trồng cây xanh tạo cảnh quan thoáng đãng, nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường từ nhà ra ngõ. Tại một số ngã ba đường liên thôn, vừa có đèn điện chiếu sáng từ chương trình “Thắp sáng đường quê” của Hội CCB, vừa có cả camera an ninh công cộng do người dân đóng góp kinh phí lắp đặt để đảm bảo ANTT. Đời sống văn hóa, tinh thần cũng được nâng cao bằng các phong trào, hội thi, sinh hoạt đội, nhóm thể dục, thể thao, văn nghệ quần chúng hết sức sôi nổi...

Đặc biệt, trong điện thoại di động thông minh của người dân thôn Đông là các nhóm zalo do cán bộ xã quản lý, thường xuyên đăng tải công tác chỉ đạo của xã, nhiệm vụ của thôn, cập nhật tình hình hoạt động cộng đồng diễn ra hằng ngày. Từ khi thôn Đông được lựa chọn làm điểm mô hình thôn thông minh cách đây vài năm, kênh thông tin mạng xã hội đã dần trở nên quen thuộc với đông đảo người dân trong địa phương. Chỉ qua chiếc điện thoại thân thuộc, mọi người đã kịp thời nắm bắt được các thông báo từ cấp ủy, chính quyền; cập nhật những sự kiện, hoạt động của thôn; phản ánh tới cấp ủy, chính quyền những vấn đề cần được giải đáp. Đồng thời, đội ngũ cán bộ thôn, xã cũng có thêm kênh nắm bắt tình hình tư tưởng, ý kiến dư luận, thuận tiện trong việc tổng hợp, định hướng công việc.

Cũng thuộc địa bàn xã Quảng Tân, tại thôn Tán Trúc Tùng đang ngày một đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số vào cuộc sống hằng ngày, nhất là trong giao dịch thương mại điện tử, thông qua mạng xã hội để phản ánh tình hình địa bàn... Lãnh đạo thôn Tán Trúc Tùng không còn mất quá nhiều thời gian, công sức để đến từng nhà thông tin cho nhân dân, mà có thể thực hiện nhanh chóng qua nhóm mạng xã hội.

Thay vì cách làm truyền thống là thông báo miệng, hoặc đọc trên loa truyền thanh cơ sở, giờ đây mọi công việc chung của thôn chỉ cần một tin nhắn lên nhóm zalo, facebook chung của thôn là ngay lập tức lan tỏa đến từng người, từng nhà. Thông tin nhanh, thuận tiện, càng phát huy hiệu quả trong các trường hợp cần tuyên truyền về tình hình ANTT cơ sở, cảnh báo thủ đoạn tội phạm, tiếp nhận tin báo, phản ánh của người dân 24/24h...

Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Tán Trúc Tùng Chìu A Sám cho biết: Khi bắt tay thực hiện nhiệm vụ xây dựng mô hình thôn thông minh, Chi bộ, Ban công tác mặt trận đã tổ chức họp thôn, lấy ý kiến thảo luận dân chủ để tạo sự đồng thuận cao. Thực tế là những năm gần đây điều kiện kinh tế của người dân ngày càng khấm khá, hạ tầng viễn thông, điện lưới cũng được đảm bảo phủ sóng rộng rãi, ổn định, giúp cho toàn thôn tiếp cận rất nhanh với công nghệ số, Internet, mạng xã hội... Nhiều ý kiến phản ánh đã được chỉ đạo giải quyết kịp thời, như về chính sách đền bù GPMB tại một số dự án công trình dân sinh, công tác khắc phục hậu quả và hỗ trợ thiệt hại sau cơn bão số 3 năm 2024, các chính sách hỗ trợ ưu đãi phát triển kinh tế cho đồng bào DTTS... Qua đó đã củng cố niềm tin, sự đồng thuận của nhân dân, góp phần để thôn, xã thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị.

Đạt chuẩn về thông tin và truyền thông

Theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025 (Quyết định số 90/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ), thiếu hụt thông tin là một trong những chỉ số thuộc tiêu chí thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản. Trong xây dựng NTM, phát triển thông tin và truyền thông là tiêu chí thứ 8 (Quyết định số 318/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ), đóng vai trò tiền đề quan trọng để nâng cao dân trí, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển sản xuất, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.

Vì vậy, để thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, rút ngắn khoảng cách chênh lệch vùng miền, một trong những giải pháp cần phải chú trọng là đảm bảo người dân tiếp cận thông tin thuận lợi. Cụ thể là thông qua các giải pháp phổ cập dịch vụ Internet, phổ cập mạng di động, tăng cường chuyển đổi số, đưa thông tin về cơ sở, đặc biệt là nhân rộng các mô hình thôn thông minh khắp các địa phương trong toàn tỉnh...

Cơ bản hiện nay, tại các nhà văn hóa thôn, khu phố trên địa bàn tỉnh đều được đầu tư lắp đặt hệ thống mạng wifi miễn phí, màn hình tivi, loa truyền thanh... giúp cho công tác thông tin, truyền thông tại cơ sở được đa dạng. Các hình thức họp, sinh hoạt cộng đồng cũng thêm phần phong phú, hiệu quả hơn. Hiện nay, hạ tầng mạng viễn thông băng rộng cố định được triển khai trải rộng khắp, đảm bảo 100% xã, phường, đặc khu có Internet băng rộng cố định. Tổng số trạm BTS trên địa bàn tỉnh tính đến nay là 5.078 trạm, tương ứng với 3.243 vị trí trạm. Tỷ lệ dân số được phủ sóng mạng di động 4G đạt 100%...

Với việc đẩy mạnh chuyển đổi số cơ sở, đến nay tại tất cả các địa phương, người dân đã biết cài đặt và sử dụng các phương thức thanh toán điện tử để nộp học phí, viện phí, điện, nước, mua sắm. 100% thôn, bản, khu phố đều tạo lập và triển khai nhóm zalo của khu dân cư, thôn, bản.

Đầu tư cho công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số... tuy rất quan trọng, nhưng vai trò của đội ngũ cán bộ chuyên trách, cộng tác viên, tuyên truyền viên làm công tác thông tin, tuyên truyền luôn không thể thiếu để đưa chủ trương, nghị quyết của Đảng đi vào cuộc sống, nhất là trong vùng đồng bào DTTS. Đội ngũ này là nòng cốt để công tác tuyên truyền được linh hoạt, hiệu quả, bởi có thể đến tận các địa bàn dân cư nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, chia sẻ khó khăn, vướng mắc của người dân. Thông qua đánh giá chuyên môn trực tiếp để tham mưu cho cấp ủy giải quyết kịp thời, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của nhân dân.

Đặc biệt, những vấn đề về thay đổi tập quán, phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, bảo vệ biên giới quốc gia, thực hiện nếp sống văn hóa, phòng chống dịch bệnh, chăm sóc sức khỏe... không thể chỉ tuyên truyền một chiều mà thành công. Công tác này cần tới cách làm dân vận khéo, mưa dầm thấm lâu, kết hợp tác động đa chiều phù hợp với điều kiện thực tế ở từng địa bàn.

Bằng nỗ lực không ngừng nghỉ, Quảng Ninh nâng cao khả năng tiếp cận thông tin của người dân, đặc biệt là đồng bào vùng DTTS, vùng sâu, vùng xa trong những năm qua. Từ đó góp phần vào thành quả Quảng Ninh được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM đầu tiên trong cả nước giai đoạn 2021-2025; hoàn thành trước 3 năm chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, chuyển sang thực hiện theo chuẩn nghèo đa chiều của tỉnh cao hơn mức bình quân chung của cả nước.