Xây dựng thế trận tư tưởng vững chắc trong kỷ nguyên số

Trước yêu cầu cấp thiết của công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong kỷ nguyên số, tỉnh Quảng Ninh đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, sáng tạo, đổi mới tư duy, kết hợp sức mạnh công nghệ với bản lĩnh chính trị vững vàng, qua đó hình thành thế trận tư tưởng vững chắc, có chiều sâu, gắn chặt giữa lý luận và thực tiễn.

Dựng “tường lửa” số bằng bản lĩnh và sáng tạo trẻ

Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 25/7/2018 của Bộ Chính trị về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng đã xác định: “Sự phát triển bùng nổ của công nghệ mang tính đột phá đã làm cho không gian mạng thay đổi sâu sắc cả về chất và lượng, được dự báo sẽ mang lại những lợi ích chưa từng có cho xã hội loài người nhưng cũng làm xuất hiện những nguy cơ tiềm ẩn và thách thức vô cùng lớn cho tất cả các quốc gia”.

Thực tế cho thấy, cùng với sự phát triển của truyền thông số, mạng xã hội ngày càng chiếm lĩnh vị thế thống trị trong việc định hướng nhận thức, lan truyền thông tin và hình thành dư luận xã hội. Tại Việt Nam, độ tuổi từ 16-30, lực lượng trẻ trung, năng động, chiếm khoảng 30% dân số và là nhóm sử dụng Internet nhiều nhất. Tại Quảng Ninh, con số này là trên 320.000 người, tương đương 25,6% dân số toàn tỉnh, một lực lượng hùng hậu cả về thể chất, trí tuệ lẫn khả năng tương tác số. 

Tuy nhiên, đi cùng với cơ hội là những thách thức không nhỏ, như đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ trong bài viết “Tương lai cho thế hệ vươn mình”: “Sự phổ biến của các phương tiện truyền thông, mạng xã hội và giải trí quốc tế khiến cho nhiều người trẻ ngày càng xa rời những giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc... Tệ nạn xã hội, tỷ lệ phạm tội trong giới trẻ ngày càng diễn biến phức tạp và đang len lỏi vào đời sống của một bộ phận không nhỏ thanh, thiếu niên, làm suy yếu nòi giống của dân tộc”. Đó không chỉ là lời nhắc nhở, mà còn là lời cảnh báo nghiêm khắc về yêu cầu cấp thiết phải nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực “đề kháng thông tin” và tinh thần trách nhiệm xã hội cho thế hệ trẻ trong giai đoạn hiện nay.

Nhận rõ cơ hội và thách thức, tuổi trẻ Quảng Ninh đã và đang chủ động chiếm lĩnh “trận địa tư tưởng” trên môi trường số, khẳng định vai trò nòng cốt trong công tác đấu tranh, phản bác các thông tin sai trái, thù địch. Theo Phó Bí thư Tỉnh Đoàn Quảng Ninh Nguyễn Phương Thảo, toàn tỉnh hiện đã thành lập trên 150 đội hình thanh niên phản ứng nhanh với gần 2.500 thành viên, hoạt động tại các trường học, cơ quan, địa bàn dân cư, lực lượng vũ trang. Từ năm 2024 đến nay, các đội hình đã đăng tải, chia sẻ hơn 10.000 tin, bài, hình ảnh tích cực và kịp thời phát hiện, xử lý gần 300 lượt thông tin xấu độc, xuyên tạc liên quan đến chính trị, an ninh trật tự.  

Không chỉ dừng lại ở phản ứng nhanh, lực lượng đoàn viên, thanh thiếu niên còn chủ động sáng tạo, đổi mới hình thức tuyên truyền nhằm tạo ra làn gió tích cực trên không gian mạng. Thông qua các hoạt động kích thích sáng tạo trẻ trên nền tảng số như sản xuất các video clip, podcast, infographic… đã thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia. Mỗi sản phẩm là một cách thể hiện góc nhìn sáng tạo, phản ánh tâm tư, tình cảm, trách nhiệm công dân của người trẻ đối với các vấn đề xã hội, chính trị, văn hóa, đặc biệt là trong công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Các tác phẩm không chỉ mang tính phản biện, đấu tranh với các thông tin xấu độc, mà còn khơi gợi tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, nhấn mạnh vai trò của giới trẻ trong kiến tạo môi trường mạng an toàn, nhân văn. Điển hình có thể kể đến loạt podcast “Thanh niên kể chuyện Bác Hồ” của Thành Đoàn Hạ Long, kể lại những câu chuyện về tư tưởng, đạo đức, phong cách sống và làm việc của Bác dưới góc nhìn của thanh niên, nêu lên các thông điệp, bài học ý nghĩa rút ra từ các câu chuyện. Qua đó, thúc đẩy các đảng viên trẻ, thanh thiếu nhi học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Phó Bí thư Thành Đoàn Hạ Long Phạm Thị Hải cho biết: Việc sáng tạo các sản phẩm tuyên truyền trên nền tảng số đã thể hiện rõ vai trò tiên phong, tinh thần xung kích, sự nhạy bén công nghệ và lòng yêu nước trách nhiệm của giới trẻ, nền tảng cốt lõi để xây dựng “tường lửa tư tưởng” vững chắc trước làn sóng độc hại trên không gian mạng.

Chủ động phản bác, tích cực lan tỏa  

Chú trọng phát huy vai trò xung kích của thế hệ trẻ, Quảng Ninh cũng khẳng định tầm nhìn chiến lược trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng thông qua cách tiếp cận toàn diện, chủ động và sáng tạo, với sự vào cuộc đồng bộ của các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và lực lượng vũ trang, hình thành thế trận tư tưởng vững chắc trên không gian số.

Tỉnh đã sớm cụ thể hóa Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị bằng việc thành lập Ban Chỉ đạo 35 Tỉnh ủy, giao Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy làm cơ quan thường trực xây dựng và triển khai Đề án “Nâng cao hiệu quả đấu tranh ngăn chặn, xử lý, gỡ bỏ, triệt phá thông tin giả, sai sự thật, xấu, độc trên không gian mạng về tỉnh Quảng Ninh”. Quảng Ninh cũng là địa phương đầu tiên trong cả nước ban hành được Quyết định và Chỉ thị về nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, thể hiện tầm nhìn xa và quyết tâm cao trong bảo vệ an ninh tư tưởng.

Một trong những điểm nhấn nổi bật, sáng tạo của Quảng Ninh là triển khai mô hình “Chi bộ 35” - sinh hoạt chuyên đề về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Năm 2024, toàn tỉnh đã tổ chức được 33 buổi sinh hoạt chuyên đề, với nhiều chủ đề thiết thực như “Chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới”; “Phát huy vai trò báo chí trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng”… Đồng chí Ngô Bình Thuận, Bí thư Chi bộ Khoa Lý luận cơ sở, Trường Đào tạo cán bộ Nguyễn Văn Cừ, cho biết: Với đặc thù giảng dạy các môn khoa học chính trị, sinh hoạt Chi bộ 35 với chủ đề “Nhận diện, phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái của các thế lực thù địch về mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam” đã giúp giảng viên nâng cao trình độ chuyên môn thông qua thảo luận đa chiều, làm rõ các luận điểm lý luận. Từ hiệu ứng lan tỏa của sinh hoạt chi bộ 35, cũng giúp các giảng viên khi tham gia hoạt động chuyên môn tuyên truyền được sâu rộng đến các học viên.

Theo đánh giá của Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy, sinh hoạt chuyên đề “Chi bộ 35” qua một thời gian triển khai đã góp phần tích cực bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng nhận diện và ứng phó với âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch; nâng cao bản lĩnh chính trị, “sức đề kháng” tư tưởng cho cán bộ, đảng viên; đồng thời góp phần ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống. Việc thí điểm mô hình cũng tạo chuyển biến trong sinh hoạt chi bộ, nâng cao nhận thức, thống nhất hành động theo tinh thần Quy định 144-QĐ/TW của Bộ Chính trị, góp phần củng cố niềm tin, sự đoàn kết trong Đảng và đồng thuận xã hội.

Bên cạnh đó, tỉnh đã xây dựng lực lượng cộng tác viên Ban Chỉ đạo 35 hùng hậu với trên 3.000 người. Đây là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, lan tỏa thông tin tích cực, chủ động phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng. Các cơ quan, đơn vị đều thành lập nhóm cộng tác viên từ cấp tỉnh đến cơ sở, trong đó ngành giáo dục và đoàn thanh niên có số lượng cộng tác viên đông đảo, từ 200-300 người.

Hoạt động truyền thông xã hội cũng được Quảng Ninh khai thác triệt để, bài bản. Ban Chỉ đạo 35 và các đảng bộ trực thuộc đã thiết lập, duy trì và phát triển hệ thống các trang, nhóm, tài khoản trên mạng xã hội để định hướng dư luận, phản bác thông tin xấu độc. Thời gian qua, đã có hơn 30.000 tin, bài, video được đăng tải; hơn 280.000 lượt chia sẻ, tương tác lan tỏa nội dung tích cực, phản bác thông tin giả, sai sự thật, luận điệu xuyên tạc.

Nhiều trang, nhóm có sức lan tỏa mạnh như: “Tôi yêu Quảng Ninh” của Ban Chỉ đạo 35 Tỉnh ủy với gần 22.000 thành viên; “QMG - Tin tức Quảng Ninh 24/7” với hơn 351.000 người theo dõi; “Leng Keeng” của Công an tỉnh; “Hào khí Bạch Đằng Giang” của Quảng Yên... Những kênh này đã trở thành “pháo đài mềm” trên không gian mạng, góp phần giữ vững trận tuyến tư tưởng.

Là địa phương có tốc độ phát triển cao, hội nhập quốc tế sâu rộng, Quảng Ninh ngày càng đối mặt với luồng thông tin đa chiều, cả tích cực lẫn tiêu cực, đặc biệt trên không gian mạng. Các thế lực thù địch không ngừng gia tăng thủ đoạn lợi dụng mạng xã hội, tin giả, clip cắt ghép để xuyên tạc chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương. Bởi vậy, tỉnh xác định việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng không thể dừng lại ở một số mô hình điểm, mà cần được đổi mới cả về phương pháp và hình thức.

Một tư duy mới được Quảng Ninh đẩy mạnh trong thời gian tới, đó là chuyển từ cách làm “đóng” sang “mở” trong truyền thông bảo vệ nền tảng tư tưởng. Không chỉ tuyên truyền trong nội bộ, mà cần công khai, minh bạch, sử dụng ngôn ngữ gần gũi với công chúng, nhất là thế hệ trẻ để chủ động dẫn dắt, định hướng dư luận. Chính việc “cởi mở thông tin chính thống, chia sẻ kịp thời lập trường, quan điểm, căn cứ phản bác” sẽ góp phần tăng sức lan tỏa của các giá trị tích cực, đồng thời hạn chế môi trường cho thông tin giả, xuyên tạc phát tán. Qua đó cũng khẳng định một tinh thần mới: Bảo vệ nền tảng tư tưởng không chỉ là phản bác thông tin sai trái, mà còn là khơi dậy niềm tin, nuôi dưỡng lý tưởng và lan tỏa giá trị tích cực trong từng người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Với tầm nhìn chiến lược, quyết tâm mạnh mẽ và cách làm sáng tạo, Quảng Ninh đang tiến những bước vững chắc trong công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong kỷ nguyên số.