Quảng Ninh cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” IUU

Quảng Ninh xác định công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa lâu dài đối với phát triển bền vững ngành thủy sản. Với sự quyết liệt trong thực hiện, tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, qua đó chung tay cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” IUU. 

Nỗ lực từ cơ sở 

Quảng Ninh có tiềm năng, lợi thế nổi trội để phát triển thủy sản trở thành một trong những ngành kinh tế quan trọng, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế của tỉnh; đồng thời góp phần bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia trên biển.

Nhận thức được tầm quan trọng, chiến lược trong hoạt động phát triển thủy sản, thời gian qua tỉnh luôn bám sát, tiếp thu các chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, BCĐ quốc gia về IUU để thực hiện. Đồng thời tỉnh ban hành nhiều văn bản, kế hoạch chỉ đạo các sở, ngành, địa phương, tổ chức liên quan thực hiện. Trọng tâm là tuyên truyền, nâng cao nhận thức của ngư dân trong chống khai thác IUU; tăng cường công tác quản lý, tuần tra, kiểm soát, nắm chắc tình hình trên biển, nhằm kịp thời ngăn chặn tàu cá ngư dân đánh bắt vi phạm; xử lý nghiêm các trường hợp ngư dân vi phạm, cố tình vi phạm...

Huyện Vân Đồn hiện có 1.268 tàu cá (37 tàu chiều dài từ 15m trở lên; 38 tàu dài từ 12-15m; 793 tàu dài từ 6-dưới 12m; 400 tàu dưới 6m). Đẩy mạnh công tác chống khai thác IUU, thời gian qua huyện tăng cường kiểm soát, phối hợp với các lực lượng liên quan kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm về IUU trên địa bàn. Từ đầu năm 2024 đến hết tháng 8/2024, các lực lượng đã phát hiện xử lý 15 tàu cá vi phạm, phạt hành chính gần 300 triệu đồng.

Ông Đào Văn Vũ, Phó Chủ tịch UBND huyện Vân Đồn, cho biết: Thời gian tới huyện tiếp tục tổ chức đợt cao điểm tăng cường kiểm tra, kiểm soát xử lý vi phạm IUU; bố trí các lực lượng chức năng, thực thi pháp luật tại các ngư trường trọng điểm 24/24h; kiên quyết xử lý nghiêm, đảm bảo tính răn đe đối với các trường hợp vi phạm khai thác IUU tại các cảng cá, trên các vùng biển; không để tàu cá bốc dỡ thủy sản khai thác tại các điểm lên cá bất hợp pháp; giám sát chặt chẽ tàu cá tuyến khơi, tàu cá mất kết nối trên 6 giờ đến 10 ngày trên biển mà không báo vị trí về bờ theo quy định, tàu cá mất kết nối VMS dài ngày (trên 6 tháng); kiên quyết không cho tàu cá “3 không”, tàu cá vi phạm IUU đi hoạt động; tập trung tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc để làm thủ tục đăng ký, cấp giấy phép khai thác đối với tàu chưa đăng ký. Đồng thời chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp phối hợp với các đơn vị, cơ quan có liên quan để hoàn thiện hồ sơ công bố mở cảng, tiến tới hoàn thiện các thủ tục, điều kiện để đề xuất Bộ NN&PTNT chỉ định cho cảng cá Cái Rồng đủ điều kiện cho tàu cá vùng khơi cập cảng. Từ đó giúp tỉnh Quảng Ninh nói riêng, cả nước nói chung, gỡ “thẻ vàng” IUU trong năm 2024.

TX Quảng Yên cũng là địa phương có tiềm năng để phát triển kinh tế biển. Thị xã hiện có  2.322 tàu cá (819 tàu dài dưới 6m; 1.097 tàu dài từ 6-12m; 289 tàu dài từ 12-15m; 117 tàu dài từ 15m trở lên). Cấp đăng ký cho tàu cá “3 không” theo Thông tư số 06/2024/TT-BNNPTNT của Bộ NN&PTNT, thị xã có 102 tàu. Đến nay thị xã đã thông báo cho tất cả các chủ tàu để thực hiện nộp hồ sơ theo quy định, đã có 50 tàu cá có đơn đăng ký. Thị xã đã tiến hành kiểm tra thực tế an toàn kỹ thuật cho 19/50 tàu, dự kiến đến hết tháng 10/2024 cấp phép cho 100% tàu cá.

Tuy nhiên, dù đã quyết liệt trong hoạt động chỉ đạo chống khai thác IUU, nhưng Quảng Yên vẫn còn nhiều hạn chế, vướng mắc cần giải quyết: Cấp giấy phép khai thác thủy sản; giám sát hành trình tàu cá (VMS), kiểm soát tàu cá vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài; công tác giao biển… Ông Trần Mạnh Thắng, Trưởng Phòng Kinh tế (TX Quảng Yên), cho biết: Thời gian tới Phòng đẩy mạnh tham mưu cho thị ủy và tăng cường phối hợp kiểm tra, xác minh đối với các tàu cá mất kết nối giám sát hành trình theo thông báo của Chi cục Thủy sản (Sở NN&PTNT); thực hiện các TTHC theo phân cấp về quản lý tàu cá; tổ chức kiểm tra, kiểm soát vi phạm về nuôi thủy sản lồng bè và sử dụng phao xốp trên địa bàn... Đồng thời quyết liệt hơn nữa trong công tác quản lý tàu cá; tăng cường phối hợp với các ngành chức năng kiên quyết xử lý những tàu cá vi phạm về khai thác IUU.

Đến thời điểm này toàn tỉnh có 5.556 tàu cá; 4.242/4.247 tàu đăng ký và đăng ký tạm (tàu dài từ 6m trở lên phải đăng ký), đạt 99,88%, trong đó 4.072 tàu được cấp phép và cấp phép tạm, đạt 95,88%; 725/730 tàu dài từ 12m trở lên (diện phải đăng kiểm) cập nhật dữ liệu đăng kiểm, đạt 99,32%; sản lượng hải sản bốc dỡ qua các điểm kiểm soát tàu cá và thống kê từ các xã, phường, thị trấn là 44.928,27/46.375 tấn, đạt 96,88%. Đối với 258 tàu cá dài từ 15m trở lên đang hoạt động đã lắp thiết bị giám sát hành trình, đạt tỷ lệ 100%. 100% tàu cá trên địa bàn tỉnh đã được cập nhật dữ liệu trên hệ thống VNFISHBASE theo chỉ đạo từ tháng 5/2024. Từ đầu năm 2024 đến nay không có tàu cá mất tín hiệu kết nối giám sát trên biển trên 10 ngày. Từ năm 2017 đến nay Quảng Ninh không có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ, xử lý.

Tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp 

Qua các lần kiểm tra về chống IUU khai thác tại Quảng Ninh từ năm 2020 đến nay của Bộ NN&PTNT, tỉnh đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều hạn chế, tồn tại đã được các cấp, ngành chức năng, địa phương của tỉnh khắc phục. Tuy nhiên, tại lần kiểm tra thứ 5 mới đây tại một số địa phương trong tỉnh (tháng 8/2024), đoàn công tác của Bộ NN&PTNT đã đưa ra một số tồn tại, hạn chế mà Quảng Ninh cần khắc phục, liên quan: Hồ sơ công bố mở cảng; cấp phép tàu cá; quản lý số cập và rời cảng; cách thức, hình thức xử phạt hành chính trong phòng chống IUU…

Trên cơ sở tiếp thu các ý kiến của đoàn công tác, tỉnh đề xuất Bộ NN&PTNT sớm tham mưu trình Chính phủ ban hành kế hoạch thực hiện Quyết định số 389/QĐ-TTg (ngày 9/5/2024) của Thủ tướng Chính phủ "Phê duyệt quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050"; ban hành thông tư quy định danh mục phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ phải kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm, so sánh trước khi đưa vào sử dụng; hướng dẫn sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ trong việc phát hiện hành vi vi phạm và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản; bổ sung nguồn vốn thực hiện Dự án Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá đảo Cô Tô năm 2024 là 150 tỷ đồng.

Nhằm phát huy kết quả đạt được, quyết tâm thực hiện tốt chống khai thác IUU trên địa bàn, cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” IUU trong năm 2024, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chỉ đạo của Ban Bí thư tại Chỉ thị số 32-CT/TW (ngày 10/4/2024) "Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định và phát triển bền vững ngành thủy sản". Cùng với đó chỉ đạo các cơ quan chức năng, sở, ngành, địa phương đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền với nhiều hình thức phù hợp về các quy định, chính sách pháp luật về quản lý khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản phát triển nuôi biển bền vững, gắn với thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách về chống khai thác IUU, nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm, quyền và nghĩa vụ của mọi tổ chức, người dân; tăng cường công tác đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, giấy chứng nhận an toàn thực phẩm tàu cá; thanh tra, kiểm tra trên biển...

Tỉnh tăng cường xử lý vi phạm hành chính; thanh tra, kiểm tra tại cảng cá, các đơn vị thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; rà soát hồ sơ kiểm soát tàu cá ra vào cảng, giám sát sản lượng thủy sản khai thác bốc dỡ qua cảng; tăng cường công tác bảo tồn, phát triển nguồn lợi thủy sản... để kịp thời chấn chỉnh, đảm bảo thực hiện tuân thủ đúng quy định của pháp luật; rà soát lại màu sơn tàu, đảm bảo việc phân định vùng bờ, vùng khơi, kiểm soát tàu cá địa phương trong khai thác thủy sản.

Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh đầu tư, nâng cấp hoàn thiện và phát huy hiệu quả hoạt động của các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão, các điểm kiểm soát tàu cá trên địa bàn; thực hiện công bố mở cảng cá theo quy định tại Luật Thủy sản để nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát sản lượng thủy sản khai thác và kiểm soát tàu cá. Triển khai cấm một số nghề theo thẩm quyền; cấm nghề lờ dây khai thác thủy sản tại vùng biển ven bờ, các vùng nước tự nhiên thuộc cửa sông và vùng nước nội địa; cấm nghề lặn dưới mọi hình thức để khai thác thủy sản tự nhiên tại vùng biển ven bờ và vùng lộng; cấm các nghề đăng, đáy, nghề te xiệp hoạt động trong vùng biển ven bờ, các vùng cửa sông và vùng nước nội địa; cấm phát triển nghề lưới kéo tôm sử dụng tàu cá có tổng công suất máy chính dưới 50CV... Tỉnh cũng quy định các khu vực cấm khai thác có thời hạn và quy định 2 vùng cấm khai thác thủy sản tại Trung tâm Vịnh Hạ Long và khu phục hồi sinh thái tại Vườn Quốc gia Bái Tử Long.

Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Quảng Ninh đang nỗ lực triển khai nhiều giải pháp, kiên quyết ngăn chặn, xử lý tình trạng tàu cá vi phạm quy định về chống khai thác IUU, bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản bền vững; chung tay cùng các tỉnh, thành phố có biển trong cả nước thực hiện mục tiêu gỡ “thẻ vàng” thủy sản trong năm 2024.