Phục hồi chức năng đúng cách để đạt hiệu quả tốt sau phẫu thuật

Trong những trường hợp bị gãy xương, chấn thương khớp, dây chằng, hay các phần mềm cơ quan vận động... ngoài điều trị ngoại khoa, việc điều trị phục hồi chức năng (PHCN) sau phẫu thuật, sau chấn thương là vấn đề quan trọng giúp người bệnh sớm bình phục. Để tìm hiểu rõ hơn về nội dung này, phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh đã có cuộc phỏng vấn bác sĩ CKI Trịnh Thị Hương (Khoa Thần kinh - Vật lý trị liệu - Phục hồi chức năng, Bệnh viện Bãi Cháy).

- Bác sĩ có thể cho biết việc can thiệp PHCN sau chấn thương, phẫu thuật có vai trò quan trọng như thế nào đối với người bệnh? + Bệnh viện Bãi Cháy là bệnh viện đa khoa hạng I, tuyến cuối của tỉnh, hằng năm thực hiện trên 14.000 ca phẫu thuật các loại. Để đạt hiệu quả tốt sau phẫu thuật, việc kết hợp điều trị PHCN là rất quan trọng. Không chỉ giúp bệnh nhân phục hồi thể chất, PHCN còn hỗ trợ người bệnh ổn định tinh thần, sớm trở lại với cuộc sống bình thường. Sau chấn thương, điều trị PHCN là phần quan trọng nhất để đảm bảo người bệnh có thể quay lại với cuộc sống bình thường trước kia và ngăn ngừa biến chứng có thể xuất hiện trong tương lai. Bởi đa phần sau phẫu thuật, các cơ mô mềm, xương và các cơ quan trong cơ thể cần trải qua một giai đoạn phục hồi nhất định.Tuy nhiên, nếu bất động lâu, tập luyện sau phẫu thuật muộn có thể dẫn đến tình trạng teo cơ, cứng khớp,hạn chế vận động, hình thành sẹo xấu… dẫn tới giảm chức năng. Vì vậy, sau khi chấn thương hoặc sau phẫu thuật việc kết hợp điều trị PHCN chính là bước tiếp theo mà người bệnh cần áp dụng để củng cố và khôi phục chức năng của cơ thể. Người bệnh cần được can thiệp PHCN càng sớm càng tốt theo chỉ định của bác sĩ.

- Hiệu quả cụ thể của việc PHCN sớm ngay sau phẫu thuật là gì thưa bác sĩ?

+ PHCN cần được tiến hành sớm ngay sau chấn thương song song với các phương thức điều trị bảo tồn hoặc phẫu thuật. Vận động sớm làm giảm các biến chứng sớm và muộn. Đối với người bệnh có chỉ định phẫu thuật cần được hướng dẫn ngay từ giai đoạn trước mổ để sau mổ có thể thực hiện sớm các kỹ thuật PHCN nhằm đạt hiệu quả điều trị cao.

Những lợi ích của chương trình PHCN mang lại có thể kể đến như: Duy trì, cải thiện hiệu quả cuộc phẫu thuật; rút ngắn thời gian điều trị, chi phí nằm viện; hạn chế tái phát; phòng các thương tật thứ cấp như teo cơ, cứng khớp, loãng xương, viêm loét do tì đè…

- Xin bác sĩ cho biết các phương pháp và kỹ thuật điều trị PHCN hiện nay tại Bệnh viện Bãi Cháy?

+ Hiện nay Bệnh viện Bãi Cháy đang ngày càng trở thành điểm đến tin cậy về PHCN sau chấn thương cho các bệnh nhân trong và ngoài tỉnh với những ưu điểm nổi trội. Trong đó, chúng tôi đã thực hiện kết hợp các liệu pháp vận động trị liệu, vật lý trị liệu, phục hồi chức năng vận động, dụng cụ chỉnh hình và một số dụng cụ tập chức năng… để nâng cao tối đa hiệu quả điều trị cho người bệnh.

Nguyên tắc xây dựng chương trình PHCN cho người bệnh sau chấn thương cần dựa trên các giai đoạn lành vết thương và mô, cũng như các đặc điểm của phương pháp phẫu thuật; theo dõi liên tục các dấu hiệu viêm (sưng, nóng đỏ đau, mất chức năng), các dấu hiệu như yếu, mệt mỏi, mất động lực… để biết người bệnh đang tập luyện quá mức hay không; dự phòng các thương tật thứ cấp sau chấn thương hoặc phẫu thuật.

Tư thế và thăng bằng là yếu tố quan trọng nhất trong tất cả các giai đoạn chăm sóc sau phẫu thuật. Do đó việc tập luyện thăng bằng và tư thế đúng cần được lồng ghép vào từng giai đoạn PHCN. Bác sĩ trao đổi liên tục với người bệnh và nhóm PHCN về các phương pháp điều trị, liệu trình điều trị, triệu chứng đau, và những hạn chế liên quan đến vận động. Điều này bao gồm việc giải thích và giáo dục người bệnh về tình trạng của họ và phương pháp điều trị được chỉ định.

Ngoài các nguyên tắc trên còn cần lưu ý đến các yếu tố, cảm giác chủ quan của người bệnh, sự hài lòng của người bệnh; vị trí không đau; không tập qua ngưỡng đau của người bệnh (VAS dưới 3-4 điểm).

Người bệnh sau chấn thương nên được điều trị PHCN sớm dựa trên sự đánh giá, theo dõi, giám sát của nhân viên y tế, không nên tự tập luyện tại nhà khi chưa được sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa. Việc tự tập luyện tại nhà có thế xảy ra những rủi ro không đáng có như: Giảm hiệu quả của cuộc phẫu thuật, chậm hồi phục, kéo dài thời gian điều trị và PHCN, có thể có các trường hợp xảy ra các biến chứng hoặc di chứng nặng nề hơn.

- Trân trọng cảm ơn bác sĩ!