Kỷ niệm 61 năm Chiến thắng trận đầu 5/8 (1964-2025) Phát huy truyền thống vẻ vang

Hướng về kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, nhân dân Vùng mỏ càng thêm niềm tự hào đã góp phần làm nên Chiến thắng trận đầu ngày 5/8/1964, đánh bại lực lượng không quân, hải quân hiện đại nhất của đế quốc Mỹ. Chiến thắng luôn được quân và dân Quảng Ninh phát huy giá trị trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.

Năm 1964 với ý đồ thực hiện chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân ra miền Bắc, đế quốc Mỹ tạo ra “Sự kiện Vịnh Bắc Bộ” để lấy cớ tấn công phá hoại miền Bắc, nhằm ngăn chặn ta chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam. Ngày 2/8/1964, tàu khu trục Ma đốc của Mỹ ngang nhiên vào sát bờ biển miền Bắc để trinh sát và khiêu khích các lực lượng của ta. Đây là những hành động nằm trong mưu đồ tạo cớ mở rộng chiến tranh phá hoại, ngăn cản sự chi viện của hậu phương lớn miền Bắc cho cách mạng miền Nam.

Ngày 5/8/1964, Mỹ sử dụng hàng chục máy bay tiêm kích và cường kích hiện đại, chia làm 3 đợt bất ngờ tấn công cùng lúc vào các mục tiêu kinh tế, căn cứ, kho tàng, nơi trú đậu tàu của nước ta dọc theo ven biển từ cảng Gianh (Quảng Bình); Cửa Hội, Vinh, Bến Thủy (Nghệ An); Lạch Trường (Thanh Hóa) đến Hòn Gai, Bãi Cháy (Quảng Ninh) hòng tiêu diệt lực lượng Hải quân của ta, mở đầu kế hoạch chiến tranh phá hoại quy mô lớn đối với miền Bắc.

Trên địa bàn Quảng Ninh, 13 giờ 35 phút ngày 5/8/1964, nhiều tốp máy bay phản lực hiện đại của Mỹ từ Hạm đội 7 ồ ạt bay vào ném bom, bắn phá cảng hải quân của ta ở Bãi Cháy và một số nơi của TX Hòn Gai. Với tinh thần cảnh giác và sẵn sàng chiến đấu cao, các đơn vị hải quân, pháo cao xạ đã dũng cảm đánh trả máy bay địch. Các chiến sĩ bộ binh, công an vũ trang, dân quân tự vệ đã hiệp đồng chặt chẽ với bộ đội pháo cao xạ, tạo thành lưới lửa phòng không dày đặc nhiều tầm.

Là một trong những nhân chứng của chiến công hiển hách ngày ấy, Đại tá Phùng Ngọc Hùng (92 tuổi), cựu chuyên gia quân sự Việt Nam, chia sẻ: Trong ký ức của nhân dân và quân đội ta nói chung và của tỉnh Quảng Ninh nói riêng, Chiến thắng trận đầu 5/8 là chiến thắng vang dội, mang tầm vóc thời đại. Trong trận thử lửa đầu tiên, quân và dân Quảng Ninh đã bắn trúng 3 máy bay Mỹ, trong đó có 2 chiếc rơi tại chỗ, bắt sống viên phi công Mỹ đầu tiên trên miền Bắc - Trung úy E.Alvarez, lái máy bay A4D, bị Trung đội súng 14,5 ly bắn rơi lúc 14 giờ 43 phút ngày 5/8/1964, bị bắt sống tại vụng Hòn Mối - Vịnh Hạ Long. Ngay sau trận đánh, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đến thăm, khen ngợi chiến công đầu của Tiểu đoàn 217. Thủ tướng căn dặn: “Thắng lợi của chúng ta rất lớn nhưng mới chỉ là trận đầu. Ta phải rút kinh nghiệm để chiến đấu giỏi hơn, giành thắng lợi lớn hơn”. Chiến thắng trận đầu là thắng lợi của đường lối chiến tranh nhân dân toàn dân, toàn diện, thắng lợi của lòng dũng cảm của quân và dân ta chống lại giặc ngoại xâm. 

Chiến thắng 5/8/1964 là minh chứng hùng hồn cho bản lĩnh “dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng” của dân tộc Việt Nam. Đó cũng là niềm kiêu hãnh của lớp lớp thế hệ người Quảng Ninh hôm nay và mai sau. Sau Chiến thắng trận đầu, đến chúc Tết Ất Tỵ (1965) ở Vùng mỏ, Bác Hồ khen quân và dân Quảng Ninh trong ngày 5/8/1964 đã cho bọn đế quốc hiếu chiến Mỹ một bài học đích đáng. Thực hiện lời dạy của Bác, quân và dân Quảng Ninh những năm sau đó tiếp tục hăng say huấn luyện, chiến đấu kiên cường, gan dạ, sáng tạo, trong vòng 2 năm đã bắn rơi 100 máy bay Mỹ.

Ngày 19/8/1966, Hồ Chủ tịch gửi thư khen quân và dân Quảng Ninh. Trong thư Bác viết: “Bác rất vui lòng thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ khen ngợi đồng bào, bộ đội và cán bộ tỉnh ta. Quân và dân Quảng Ninh hãy phát huy truyền thống Anh hùng của đất mỏ, luôn đoàn kết chặt chẽ, nâng cao cảnh giác, đánh tan mọi âm mưu tội ác của giặc Mỹ, lập nhiều thành tích chiến đấu và sản xuất to lớn hơn nữa”.

Phát huy truyền thống Anh hùng trong chiến đấu và lao động, khắc ghi lời dạy của Bác Hồ kính yêu, những năm qua quân và dân Quảng Ninh không ngừng thi đua, đạt được nhiều thành tựu nổi bật trên các lĩnh vực xây dựng Đảng, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh. Tỉnh luôn thể hiện tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm, tiên phong trong cải cách thể chế, khơi thông các điểm nghẽn, thu hút nguồn lực xã hội để hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại. Nhiều sáng kiến, mô hình đột phá của Quảng Ninh đã trở thành kinh nghiệm quý, truyền cảm hứng cho các địa phương khác trong cả nước. Đặc biệt, tỉnh đã và đang triển khai hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tập trung hoàn thiện thể chế, bộ máy quản lý tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; đồng thời khẩn trương, bài bản trong công tác chuẩn bị tổ chức đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025-2030.

Riêng 6 tháng đầu năm 2025, Quảng Ninh đạt mức tăng trưởng kinh tế cao nhất trong 5 năm trở lại đây, đạt 11,03%, xếp thứ 3/34 tỉnh thành cả nước; cả 3 khu vực kinh tế đều tăng so với cùng kỳ 2024, trong đó khu vực dịch vụ và ngành khai khoáng tăng cao. Tổng thu ngân sách nhà nước 7 tháng năm 2025 ước đạt 35.455 tỷ đồng, bằng 64% dự toán năm trung ương giao, bằng 62% dự toán năm tỉnh giao, tăng 3% cùng kỳ 2024. Công tác an sinh xã hội được đảm bảo, chất lượng y tế, giáo dục có nhiều chuyển biến tích cực...

Chiến thắng trận đầu 5/8/1964 mãi là bản anh hùng ca bất tử, là nguồn sức mạnh tiếp động lực để Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Quảng Ninh tiếp tục hành trình xây dựng tỉnh giàu mạnh, văn minh, nghĩa tình; giữ vững chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.