Phân bổ khoản lỗ 44.792 tỉ vào giá điện, loạt bộ ngành hiệp hội 'truy' nguyên nhân

Hầu hết các bộ ngành, hiệp hội cho rằng cần làm rõ và tách bạch các khoản lỗ của EVN, có quy định rõ hơn về việc phân bổ khoản lỗ trước và sau khi thực hiện.

Tổng hợp ý kiến góp ý của các bộ ngành và đơn vị, hiệp hội, tổ chức liên quan tới việc sửa đổi Nghị định 72/2025 của Chính phủ quy định về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân gửi Bộ Tư pháp thẩm định, nhiều ý kiến cho rằng cần phải làm rõ các khoản lỗ của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Cần tách bạch các khoản lỗ?

Dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2025 đang được Bộ Công Thương xây dựng, đề xuất bổ sung thêm quy định liên quan đến các khoản chi phí khác chưa được tính vào giá điện. Cụ thể, bộ xác định là khoản lỗ của EVN năm 2022-2023, ước tính khoảng gần 48.000 tỉ đồng.

Trong ý kiến của Bộ Tư pháp đã nêu lại sự cần thiết ban hành nghị định. Đó là thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng về việc giao Bộ Công Thương đề xuất sửa đổi nghị định.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm định các văn bản pháp luật cho rằng Bộ Công Thương mới nêu Thủ tướng cho phép xây dựng dự thảo sửa đổi Nghị định 72, nhưng chưa nêu chỉ đạo của Thủ tướng về việc sửa nghị định để thu hồi các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân trước đây. Vì vậy, bộ này yêu cầu Bộ Công Thương cần làm rõ hơn trong tờ trình.

Bộ Quốc phòng thì đề nghị rà soát, bổ sung và làm rõ nguyên nhân cụ thể các yếu tố dẫn đến số lỗ lũy kế 44.792 tỉ đồng. Từ đó xác định các nội dung lỗ lũy kế liên quan trực tiếp đến chi phí sản xuất, cung ứng điện, báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.

Bộ Tài chính cho rằng việc sửa đổi nghị định chủ yếu nhằm để khắc phục khoản lỗ lũy kế của EVN, nên Bộ Công Thương cần rà soát để đảm bảo phù hợp, đúng nguyên tắc định giá của Luật Điện lực; nghiên cứu đề xuất cơ chế điều chỉnh giá phù hợp.

Đặc biệt, Bộ Tài chính - cơ quan quản lý các doanh nghiệp nhà nước - đề nghị Bộ Công Thương chỉ đạo EVN báo cáo rõ các nội dung.

Cụ thể là về các khoản lỗ, tách bạch các khoản lỗ do an sinh xã hội với các khoản lỗ do hoạt động sản xuất kinh doanh, lưu ý các khoản lỗ do đầu tư ngoài ngành nếu có.

Làm rõ các khoản lỗ nếu có phát sinh do phải thực hiện chính sách giá điện để hỗ trợ thực hiện chính sách của Nhà nước về phát triển các ngành, lĩnh vực. Tác động của việc điều chỉnh giá điện đối với đời sống người dân, doanh nghiệp, nền kinh tế. Cùng đó, cần đưa ra các giải pháp hạn chế tác động của việc điều chỉnh giá điện.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, với vai trò quản lý ngành, Bộ Công Thương chịu trách nhiệm toàn diện đối với việc rà soát, kiểm tra các nội dung báo cáo của EVN, giám sát điều chỉnh giá điện bán lẻ bình quân của EVN; rà soát trách nhiệm của các bộ ngành.

Phân bổ hết khoản lỗ, giá điện có giảm không?

Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị làm rõ nội dung liên quan đến việc cho phép phân bổ các khoản chi phí chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ là chỉ áp dụng cho từ năm 2022 hay có hiệu lực cho cả các trường hợp sau này?

VCCI cũng nêu hàng loạt câu hỏi, yêu cầu làm rõ việc xác định tổng các khoản chi phí này sẽ căn cứ vào cơ sở nào, do ai xác định? Phân bổ chi phí này do EVN đề xuất, song áp dụng cho từng năm hay có phương án phân bổ tổng thể chung theo lộ trình.

Trường hợp sau khi phân bổ hết, chi phí này sẽ được loại ra khỏi công thức tính giá điện thì giá điện có giảm hay không?

Thống nhất với tờ trình, song Hội Điện lực Việt Nam (VEEA) cho rằng dự thảo nghị định không quy định rõ ràng, rành mạch trách nhiệm quyết định cuối cùng sau khi EVN đề xuất phân bổ.

Dự thảo cũng chưa quy định rõ các chi phí phát sinh do các yếu tố chủ quan, ngoài tầm kiểm soát của EVN và các doanh nghiệp điện lực khi nghị định chỉ cho phép điều chỉnh theo các điều kiện, yếu tố khách quan.

Đối với trường hợp kết thúc các yếu tố phát sinh, việc điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân thế nào cũng chưa được quy định rõ. Trong đó, các yếu tố phát sinh do yếu tố chủ quan, ngoài tầm kiểm soát của EVN chỉ xảy ra trong một vài năm.

Cùng đó, Hội Bảo vệ người tiêu dùng cho rằng việc đưa chi phí từ năm 2022 tính thêm vào giá bán cho người sử dụng điện từ năm 2025 trở đi cần nghiên cứu cho phù hợp với nguyên tắc của Nghị định 72 đang có hiệu lực là EVN công bố công khai chi phí, cũng như nghiên cứu tác động đến người tiêu dùng, doanh nghiệp sử dụng điện.