Phải "cân" sức dân trong xây dựng nông thôn mới

Sau 5 năm thực hiện, với sự tập trung chỉ đạo của Chính phủ cùng các bộ, ngành trung ương, sự nỗ lực vào cuộc của các cấp uỷ, chính quyền, cả hệ thống chính trị và đông đảo nhân dân chung sức thực hiện, chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Đây là khẳng định của Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh được thể hiện tại văn bản số 2003/TTg-KTN (ngày 5-11-2015).

Song, cũng chính ở văn bản này đã đề cập tới một thực trạng không tốt bên cạnh những kết quả đã đạt được. Đó là, gần đây, một số địa phương có biểu hiện chạy theo thành tích, nóng vội, dẫn đến huy động đóng góp của dân quá mức (nhất là đối với các hộ nghèo, khó khăn, gia đình chính sách), nợ đọng xây dựng cơ bản ở nhiều xã phấn đấu đạt chuẩn; đánh giá xuề xoà, tự hạ thấp chất lượng một số tiêu chí khi xét đạt chuẩn…

Để kịp thời chấn chỉnh và khắc phục tồn tại này, Chính phủ đã chỉ đạo: Huy động các nguồn lực ngoài ngân sách Nhà nước đóng góp thực hiện chương trình phải tuỳ thuộc vào khả năng, hoàn cảnh cụ thể của từng vùng, từng địa phương và khả năng nguồn lực. Việc huy động đóng góp của người dân phải được bàn bạc dân chủ; phải được sự đồng tình và nhất trí của dân. Tuyệt đối không được yêu cầu dân đóng góp bắt buộc, quá sức dân; không huy động đối với hộ dân nghèo, người già, người tàn tật không nơi nương tựa, hộ khó khăn, gia đình chính sách, đối tượng hưởng trợ cấp xã hội. Cùng với đó, xây dựng nông thôn mới phải chú trọng đến công tác giảm nghèo, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; gắn xây dựng nông thôn mới với tái cơ cấu nông nghiệp góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân…

Đáng chú ý, tại văn bản 2003 đã nêu rất rõ: Đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong xây dựng nông thôn mới. Nơi nào, cấp nào để xảy ra nợ đọng xây dựng cơ bản kéo dài hoặc huy động quá sức dân, gây bất bình trong nhân dân, hoặc đánh giá xuề xoà khi xét công nhận đạt chuẩn nông thôn mới dẫn đến hạ thấp chất lượng các tiêu chí thì người đứng đầu phải chịu trách nhiệm và phải kiểm điểm xử lý kỷ luật nghiêm khắc.

Với Quảng Ninh trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới 5 năm qua thì vấn đề nêu trên luôn được chú trọng quán triệt. Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng nông thôn mới từ tỉnh đến các địa phương được thành lập và do bí thư cấp uỷ trực tiếp làm trưởng ban. HĐND tỉnh có nghị quyết, UBND tỉnh xây dựng đề án, kế hoạch và lộ trình cụ thể thực hiện xây dựng nông thôn mới tỉnh giai đoạn 2010-2020. Tỉnh thành lập Ban Xây dựng Nông thôn mới chuyên trách tham mưu triển khai. Chương trình xây dựng nông thôn mới có sự tham gia, hưởng ứng của cả hệ thống chính trị và nhân dân. Theo đó, cơ chế huy động nguồn lực được thực hiện linh hoạt, sáng tạo trong điều hành ngân sách từ quản lý tập trung ở cấp tỉnh, đã phân cấp giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các địa phương, tăng cường huy động tốt các nguồn lực đầu tư toàn xã hội. Xác định người dân là chủ thể của chương trình.

Để tiếp tục thực hiện tốt chương trình xây dựng nông thôn mới, vừa qua, UBND tỉnh đã giao các sở, ngành liên quan chủ động trong công tác tham mưu bố trí, phân bổ dự toán ngân sách cho chương trình năm 2016 và các năm tiếp theo đảm bảo đúng quy định hiện hành. Cùng với đó, các huyện, thị xã, thành phố cũng phải chủ động rà soát lại các quy định của địa phương để sửa đổi, bổ sung theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Ngọc Lê