Hội nghị phân tích chuyên sâu về PCI: Tiếp tục lan tỏa tinh thần cải cách

Thứ 4, 25/05/2022 | 17:57:00 [GMT +7] A A

Báo cáo Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2021 nêu rõ, Quảng Ninh tiếp tục là “ngôi sao sáng” về cải cách hành chính (CCHC), cải thiện môi trường đầu tư, vẫn giữ vững một tinh thần đồng hành cùng người dân, doanh nghiệp. Tiếp tục nỗ lực, ngày 25/5, tỉnh đã tổ chức hội nghị trực tuyến toàn tỉnh để phân tích chuyên sâu các chỉ số tăng điểm, thăng hạng, chỉ số giảm điểm, giảm hạng để tiếp tục bàn các giải pháp nâng cao chất lượng PCI đảm bảo bền vững.

Đồng chí Nguyễn Xuân Ký, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh trao đổi với doanh nghiệp tại hội nghị gặp mặt doanh nghiệp lần thứ 1 năm 2022.

Giữ vững phong độ

5 năm liên tiếp, Quảng Ninh luôn giữ vững “phong độ” khi tiếp tục đứng ở vị trí “quán quân” trong bảng xếp hạng PCI. Kết quả đó phản ánh đúng sự chủ động, quyết tâm, quyết liệt từ tỉnh đến cơ sở; sự đồng tình ủng hộ của các tổ chức, doanh nghiệp, nhân dân. Dù phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức do ảnh hưởng từ dịch Covid-19, song năm 2021, tỉnh Quảng Ninh đã vượt khó, hoàn thành tốt các mục tiêu, đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo sự hài lòng cho doanh nghiệp khi đến tạo lập và phát triển sản xuất, kinh doanh tại đây.

Nếu xét trong 10 chỉ số thành phần trong PCI năm 2021 thì Quảng Ninh có 5 chỉ số đứng trong tốp 5 tỉnh, thành phố của cả nước. Trong đó 2 chỉ số vươn lên đứng đầu toàn quốc là Chỉ số chi phí gia nhập thị trường đạt 7,8 điểm, tăng 0,26 điểm và tăng 34 bậc, xếp ở vị trí thứ 1/63 trong bảng xếp hạng PCI; chỉ số Chi phí thời gian tăng 8 bậc, xếp thứ 1/63 trong bảng xếp hạng PCI. Ngoài ra, chỉ số Tính năng động; chỉ số Thiết chế pháp lý và An ninh trật tự đều xếp ở vị trí thứ 3... Đáng chú ý, năm 2021, Quảng Ninh là tỉnh duy nhất được VCCI xếp hạng có chất lượng điều hành kinh tế “Rất tốt”.

Phân tích nguyên nhân các chỉ số này tăng điểm và tăng hạng, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế, Giám đốc Dự án PCI quốc gia, cho rằng: Kết quả trên cho thấy một hình mẫu chính quyền năng động và tiên phong; chất lượng thực thi chính sách của các sở, ngành và các huyện chuyển biến tích cực. Quảng Ninh được doanh nghiệp đánh giá cao về hoạt động ứng phó Covid-19, thể hiện qua con số 81,6% doanh nghiệp tư nhân trong nước và 100% doanh nghiệp FDI tại địa bàn tỉnh hài lòng với cách ứng phó của tỉnh về khủng hoảng do đại dịch Covid-19. Các doanh nghiệp cũng đánh giá cán bộ Nhà nước của tỉnh thân thiện; thủ tục giấy tờ đơn giản, thời gian thực hiện TTHC được rút ngắn hơn so với quy định; gánh nặng thanh tra kiểm tra ở mức thấp. Tỉnh Quảng Ninh cũng giảm thiểu khá hiệu quả chi phí không chính thức trong thực hiện TTHC; giảm chi phí không chính thức trong thanh, kiểm tra, đấu thầu và giải quyết tranh chấp.

Đồng chí Nguyễn Tường Văn, Chủ tịch UBND tỉnh kiểm tra nắm bắt tình hình hoạt động sản kinh doanh của các doanh nghiệp tại Cụm CN Nam Sơn (Ba Chẽ) — Đồng chí Nguyễn Tường Văn, Chủ tịch UBND tỉnh kiểm tra nắm bắt tình hình hoạt động sản kinh doanh của các doanh nghiệp tại Cụm CN Nam Sơn (huyện Ba Chẽ)

Bà Nguyễn Minh Thảo, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương chỉ ra rằng: Kết quả trên là cả 1 quá trình được tỉnh Quảng Ninh thực hiện với chiến lược dài hơi. Tỉnh đã nỗ lực, quyết tâm trong xây dựng chính quyền liêm chính, kiến tạo, xây dựng nền quản trị địa phương hiện đại, tự chủ, năng động, hiệu quả, nhất là xác định các nghị quyết của tỉnh, quyết định lãnh đạo, quản lý đột phá vào các nút thắt, điểm nghẽn, xử lý mâu thuẫn cơ bản, biến thách thức thành cơ hội.

Phân tích chỉ số còn thấp

Tuy đạt thứ hạng cao, nhưng điểm số PCI năm 2021 của Quảng Ninh lại thấp hơn năm trước 2,07 điểm. Điểm số và thứ hạng các chỉ số thành phần PCI của tỉnh vẫn chưa thực sự bền vững. Trong 10 chỉ số thành phần, ngoài chỉ số Chi phí thời gian giảm điểm không đáng kể nhưng lại tăng hạng, thì 4 chỉ số: Tính minh bạch, Cạnh tranh bình đẳng, Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, Đào tạo lao động đều giảm điểm. Trong đó, đáng lo ngại là chỉ số Tính minh bạch giảm 0,13 điểm so với năm 2020 và giảm 10 bậc, xếp thứ 15/63 trong bảng xếp hạng PCI và chỉ số chính sách hỗ trợ giảm 0,19 điểm và giảm 13 bậc, đứng thứ 14/63.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Giám đốc dự án PCI quốc gia phân tích chuyên sâu các chỉ số thành phần PCI của Quảng Ninh.

“Mổ xẻ” nguyên nhân, báo cáo phân tích chỉ ra rằng: Tính minh bạch và tiếp cận thông tin có chiều hướng giảm sút. Tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá về sự hữu ích của các thông tin trên Cổng thông tin điện tử chưa cao và đứng gần cuối bảng xếp hạng. Tỷ lệ doanh nghiệp phải trì hoãn hoặc hủy bỏ kế hoạch kinh doanh do gặp khó khăn khi thực hiện các TTHC về đất đai hay tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá cán bộ nhận hồ sơ và giải quyết TTHC về lĩnh vực này không hướng dẫn chi tiết, đầy đủ đều rất ở mức cao, đứng gần cuối bảng xếp hạng. Việc triển khai hỗ trợ doanh nghiệp về cung cấp thông tin về các hiệp định thương mại tự do của các cơ quan nhà nước tỉnh khá khiêm tốn. Nguồn lao động, nhất là lao động có kỹ năng, chất lượng cao chưa đáp ứng được yêu cầu cả về số lượng và chất lượng...

Đứng từ góc nhìn của chuyên gia PCI, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế, Giám đốc dự án PCI quốc gia phân tích: Khó khăn về đất đai vẫn phổ biến, đặc biệt là việc tiếp cận quỹ đất sạch. Việc thiếu thông tin về đất đai có thể làm cảm nhận rủi ro về đất đai tăng lên. Doanh nghiệp vẫn gặp phiền hà khi thực hiện các TTHC về đất đai, giấp phép kinh doanh. Tỷ lệ doanh nghiệp cho biết đã thụ hưởng lợi ích từ một số chương trình nêu trong Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa không cao... Vì vậy, Quảng Ninh cần thực hiện mạnh mẽ hơn nữa CCHC, nhất là ở các lĩnh vực gây nhiều phiền hà cho doanh nghiệp; tăng cường triển khai các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp trong khuôn khổ Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; có các hoạt động nâng cao hiểu biết cho doanh nghiệp trong tỉnh về các FTA Việt Nam đã ký kết.

Từ số liệu PCI 2021 cho thấy, việc giảm điểm một phần có tác động khách quan của đại dịch Covid-19; sự quyết liệt vươn lên của các địa phương nhóm dưới, đặc biệt là một số thành phố lớn như Hải Phòng, Hà Nội.

Hiệp hội Doanh nghiệp Quảng Ninh phát biểu tham góp các giải pháp để nâng điểm các chỉ số.

Quyết tâm gỡ “điểm nghẽn”

Khi Quảng Ninh liên tục đứng đầu bảng xếp hạng PCI trong nhiều năm liền thì kỳ vọng của doanh nghiệp ngày càng cao hơn. Sự cạnh tranh giữa các tỉnh, thành phố trong cả nước vẫn đang diễn ra rất quyết liệt; những tỉnh đứng cuối đang có lợi thế của “người đi sau” khi có thể tham khảo và áp dụng những cách làm hay, thực tiễn tốt sẵn có từ những tỉnh nhóm trên để cải thiện môi trường kinh doanh tại địa phương mình.

Năm 2022, tỉnh Quảng Ninh đề ra mục tiêu tiếp tục duy trì vị trí trong nhóm dẫn đầu cả nước về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, cải thiện bền vững năng lực cạnh tranh PCI, hướng tới mục tiêu tăng dần điểm tổng PCI qua từng năm. Cụ thể, tổng điểm phấn đấu lên 75,38 điểm. Đối với 10 chỉ số thành phần, phấn đấu có 6 chỉ số trong top 5/63, trong đó có 3 chỉ số dẫn đầu cả nước và 4 chỉ số trong top 10/63.

Để thực hiện mục tiêu trên thì việc tìm ra các sáng kiến mới, thực chất để cải thiện vượt bậc môi trường đầu tư kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp đòi hỏi tỉnh thực hiện khẩn trương, nghiêm túc và quyết liệt. Tại hội nghị, hàng loạt các nhiệm vụ, giải pháp được đưa ra bàn thảo, tham góp ý kiến. Các sở, ngành, địa phương đều có cam kết nỗ lực vào cuộc triển khai công tác cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh. Cùng với đó, tập trung các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp thời kỳ hậu Covid-19.

Quảng Ninh tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, xây dựng chính quyền, nền kinh tế số và xã hội số, công dân số.

Đồng chí Nguyễn Xuân Ký, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, cho rằng: Con đường duy nhất để Quảng Ninh giữ được thứ hạng không chỉ của chỉ số PCI mà cả các chỉ số PAR Index, SIPAS, PAPI thì bắt buộc tỉnh Quảng Ninh phải tiếp tục tập trung cho công tác tổ chức bộ máy, con người, công nghệ, quy trình, sự phối hợp liên thông giữa các cấp, các ngành trong hoạt động của hệ thống chính quyền địa phương. Đã đến lúc các cấp, các ngành phải làm mạnh mẽ hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, phát hiện xử lý sai phạm, nhất là hành vi tham nhũng vặt gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền phải nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo điều hành, dám làm, dám chịu trách nhiệm, đội ngũ cán bộ các cấp phải có động lực đổi mới, sáng tạo. Tất cả phải được đo đếm bằng các con số, chỉ số cụ thể.

Phát biểu tại hội nghị, đồng chí Nguyễn Tường Văn, Chủ tịch UBND tỉnh, nhấn mạnh: Với mục tiêu giữ vững thương hiệu, vị thế của mình, Quảng Ninh triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp. Trong đó, tiếp tục đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong việc trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Tỉnh sẽ tạo môi trường bình đẳng trong tiếp cận các nguồn lực giữa các thành phần doanh nghiệp, các nhà đầu tư; tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp thúc đẩy sản xuất kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi giá trị; phát huy hiệu quả các Tổ công tác về hỗ trợ đầu tư Investor Care, Tổ công tác đặc biệt hỗ trợ doanh nghiệp, Tổ hỗ trợ đầu tư một số dự án trọng điểm… Cùng với đó, đẩy mạnh việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, xây dựng chính quyền, nền kinh tế số và xã hội số, công dân số; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu có đủ phẩm chất, năng lực uy tín đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

TS. Nguyễn Minh Thảo, Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương: “Cải cách phải bắt đầu từ sự tâm huyết người đứng đầu”.

Tôi rất tâm huyết với ý kiến chỉ đạo của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy tại hội nghị là phải phát huy trách nhiệm của người đứng đầu và phải xây dựng được văn hóa đồng hành, văn hóa cam kết. Bởi ở Việt Nam, cải cách phải bắt đầu từ trên xuống và hiện ở cấp Trung ương, Thủ tướng Chính phủ giao Chủ tịch UBND tỉnh phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ về những thay đổi cải cách của tỉnh. Do đó, xuống đến các địa phương, Bí thư Tỉnh ủy giao trách nhiệm cho các sở, ngành, địa phương là hoàn toàn đúng đắn. Tôi mong thông điệp này của Quảng Ninh lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa ở các địa phương trong cả nước.

Ngoài việc phát huy trách nhiệm, tâm thế của người đứng đầu, tôi nghĩ Quảng Ninh cũng cần phải cải cách một cách đồng đều. Bởi, sự thay đổi của lĩnh vực này mà kéo theo sự trì trệ của lĩnh vực khác thì có thể làm giảm đi tác động của cải cách, triệt tiêu tác động của cải cách. Thực tế là người dân, doanh nghiệp không chỉ thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh trong một lĩnh vực, mà họ thực hiện trong nhiều lĩnh vực. Đồng thời, chất lượng cuộc sống, phát triển kinh tế của người dân nằm ở nhiều lĩnh vực công nên cải cách phải có tính đồng đều, có sự cạnh tranh về chất lượng.

Ông Nghiêm Xuân Cường, Bí thư Thành ủy Uông Bí: “Đồng hành cùng doanh nghiệp không còn là khẩu hiệu mà đã thành hành động”.

Theo bảng xếp hạng Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp địa phương tỉnh Quảng Ninh năm 2021, TP Uông Bí từ vị trí thứ 7 (năm 2020) đã vươn lên đứng ở vị trí thứ 3, với điểm số cao nhất từ trước tới nay (72,14 điểm). Điều này thể hiện môi trường đầu tư kinh doanh của thành phố đang được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá có chuyển biến tích cực cũng như khẳng định những nỗ lực, quyết sách, cam kết và quyết tâm mạnh mẽ của thành phố trong đồng hành với doanh nghiệp đã đi đúng hướng.

Tuy nhiên, Uông Bí cũng xác định để nâng cao hơn nữa thứ hạng, thành phố còn rất nhiều việc phải làm và các giải pháp phải mạnh mẽ, thực chất hơn nữa. Do đó, trong năm 2022, địa phương quyết liệt triển khai công tác cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh thông qua việc tăng cường kỷ luật, kỷ cương, đổi mới phương pháp làm việc; chấn chỉnh, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu và đội ngũ cán bộ trong thực thi công vụ, giải quyết TTHC cho người dân, doanh nghiệp. Thành phố cũng sẽ tiếp tục phát huy hiệu quả hoạt động của Tổ chăm sóc Hỗ trợ đầu tư và Kinh doanh; tập trung nguồn lực đầu tư các dự án giao thông trọng điểm, chỉnh trang đô thị; quyết liệt thực hiện công tác GPMB các dự án trên địa bàn, đồng thời hoàn thành các quy hoạch quan trọng, quy hoạch phân khu theo đúng lộ trình… Thành phố sẽ làm tốt nhất trách nhiệm của địa phương để cam kết “đồng hành cùng doanh nghiệp” không còn là khẩu hiệu mà đã thành hành động của tỉnh nói chung và của TP Uông Bí nói riêng.

Ông Phạm Văn Thể, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh: “Một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến cải thiện chỉ số năng lực cạnh tranh”.

Việc tỉnh giữ vững được 5 năm liên tiếp dẫn đầu PCI đồng nghĩa với việc những năm qua, cộng đồng doanh nghiệp được hưởng lợi rất lớn từ sự cải cách của tỉnh, từ đó tạo động lực để doanh nghiệp phát triển.

Tuy nhiên, nếu nhìn kết quả PCI 2021, không những còn cách điểm tuyệt đối (100 điểm) khá xa, mà chúng ta còn bị sụt giảm 2.07 điểm so với năm 2020. Trong đó có tỷ lệ đáng kể doanh nghiệp không hài lòng khi thực hiện các TTHC cấp phép kinh doanh có điều kiện, thể hiện ở một số chỉ tiêu có thứ hạng rất thấp như: Tỷ lệ doanh nghiệp phải hủy bỏ kế hoạch kinh doanh do những khó khăn gặp phải khi thực hiện thủ tục sửa đổi đăng ký doanh nghiệp đạt 11,76% đứng thứ 52/63; tỷ lệ doanh nghiệp phải hủy bỏ kế hoạch kinh doanh do những khó khăn gặp phải khi thực hiện thủ tục đề nghị cấp Giấy phép kinh doanh có điều kiện, đạt 25% đứng thứ 42/63 cả nước.

Do đó tôi nghĩ chúng ta cần thẳng thắn nhìn nhận lại nội hàm những lĩnh vực đang ở thứ hạng thấp, lắng nghe một cách cầu thị ý kiến phân tích chuyên sâu từ các chuyên gia về từng chỉ số PCI, nhất là những chỉ số giảm điểm. Qua theo dõi, ghi nhận ở các địa phương, tôi thấy một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến chỉ số năng lực cạnh tranh, có địa phương thay vì chủ tịch chịu trách nhiệm về cải cách thì lại giao cho phó chủ tịch phụ trách... Vì vậy, mong là thông qua những hội nghị này, các địa phương sẽ có sự vào cuộc tốt hơn, tìm ra được nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp để tỉnh đứng vững trong hành trình bảo vệ ngôi vị “dẫn đầu” của năm PCI 2022.

Ông Nguyễn Sỹ Chúc, Giám đốc Viettel Quảng Ninh: “Quảng Ninh sẽ phát triển mạnh hơn nữa”.

Kết quả PCI năm 2021 và những năm qua đã phản ánh thực tế, chính xác và khách quan chất lượng điều hành kinh tế và môi trường đầu tư kinh doanh của tỉnh Quảng Ninh. Thực tế qua quá trình phát triển của đơn vị, Viettel Quảng Ninh đã cảm nhận rất rõ những chuyển động tích cực của tỉnh như: Cắt giảm tối đa thời gian giải quyết TTHC; tính năng động của chính quyền được phát huy mạnh mẽ qua từng năm; dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp ngày càng hoàn thiện… Đặc biệt, nhìn lại năm 2021, Quảng Ninh đã nổi lên là điểm sáng về sự chủ động trong phòng, chống dịch, là địa phương đi đầu và hoàn thành sớm cả nước trong việc bao phủ vắc-xin phòng Covid-19 trong nhân dân. Tỉnh đã ban hành nhiều chính sách, tổ chức gặp gỡ, trao đổi thông tin, thành lập các tổ công tác để kịp thời nắm bắt, hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, nhà đầu tư. Tôi tin với đội ngũ lãnh đạo làm việc tâm huyết, trách nhiệm với tầm nhìn xa mang tính chiến lược, Quảng Ninh sẽ còn tiến xa, phát triển mạnh hơn nữa.

Hoàng Nga (Thực hiện)

Thu Chung